ارسال دیدگاه
امروز: جمعه , ۱۶ آبان , ۱۴۰۴
X
برج جده: بلندترین ساختمان جهان چگونه می‌خواهد رکورد ارتفاع یک کیلومتر را بشکند
تصور کنید سه برج ایفل را روی هم بگذارید و سپس یک ساختمان ۴۰ طبقه دیگر به آن اضافه کنید. این تقریباً همان ارتفاعی است که برج جده پس از تکمیل خواهد داشت. این برج با ارتفاع بیش از ۱۰۰۰ متر (۳۲۸۱ فوت)، آسمان‌خراشی خواهد بود که در سواحل دریای سرخ، خط افق عربستان سعودی را خواهد شکافت.
این تنها یک آسمان‌خراش دیگر نیست؛ بلکه تلاشی جدی برای ساخت یک سازه با ارتفاع یک کیلومتر است، نقطه‌عطفی که مهندسان دهه‌هاست رویای آن را در سر می‌پرورانند. پس از اتمام، این برج، برج خلیفه دبی، رکورددار فعلی را، با تقریباً ۱۸۰ متر (۵۹۱ فوت) پشت سر خواهد گذاشت و به عنوان نقطه کانونی پروژه ۲۰ میلیارد دلاری «شهر اقتصادی جده» عمل خواهد کرد.
رویایی که متوقف شد و دوباره متولد گشت
رویای ساخت این برج با بلندپروازی‌های عظیمی آغاز شد. این پروژه که در ابتدا با نام برج پادشاهی شناخته می‌شد، قرار است نمادی از نوسازی و تحول اقتصادی عربستان سعودی باشد. آدریان اسمیت از شرکت «آدریان اسمیت + گوردون هیل آرشیتکچر»، طراح اصلی این پروژه است؛ همان نابغه‌ای که با طراحی برج خلیفه، شهرت خود را تثبیت کرد.
دیدگاه اسمیت به شدت بر اساس طبیعت استوار است. فرم برج شبیه به شاخه‌های پیچ‌خورده یک گیاه جوان بیابانی است، با ظاهری باریک و نامتقارن که تداعی‌گر مجموعه‌ای از برگ‌هاست که از زمین سر برآورده‌اند.
طرح سه‌پر پایه برج که به شکل حرف Y چیده شده، تنها برای اهداف زیبایی‌شناختی نیست. این طرح برای کارایی آیرودینامیکی طراحی شده است که برای سازه‌ای که در چنین ارتفاع بی‌سابقه‌ای با بادهای شدید روبرو است، حیاتی است. سپس، موانعی پیش آمد که نزدیک بود این رویا را از بین ببرد. از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳، ساخت‌وساز متوقف شد. اما پادشاهی‌ها به راحتی از جواهرات سلطنتی خود دست نمی‌کشند.
در ژانویه ۲۰۲۵، ساخت‌وساز رسماً با نیرویی تازه از سر گرفته شد. شرکت‌های گروه بن لادن عربستان، دارالهندسه و ترنر کانستراکشن مدیریت پروژه را به عهده گرفتند و تخصص و منابع جدیدی را به ارمغان آوردند.
تا سپتامبر ۲۰۲۵، برج به طبقه ۷۰ خود رسیده است، و تیم‌های ساخت‌وساز تقریباً هر چهار روز یک طبقه را تکمیل می‌کنند؛ سرعتی که دستیابی به هدف تکمیل پروژه در سال ۲۰۲۸ را در دسترس قرار می‌دهد.
مهندسی ناممکن
ساخت یک برج با ارتفاع یک کیلومتر تنها به روی هم قرار دادن بتن و فولاد محدود نمی‌شود. این کار مستلزم حل چالش‌های مهندسی است که هرگز قبلاً با آن‌ها روبرو نشده‌ایم. فونداسیون به تنهایی یک شاهکار مهندسی و یک چالش بزرگ است: یک سیستم پی شمعی-باندی (piled raft) که شامل ۲۷۰ شمع با قطر ۱.۵ تا ۱.۸ متر است و تا عمق ۱۰۵ متر (۳۴۴ فوت) در زمین فرو می‌رود.
پایه اصلی بتنی با ضخامت ۵ متر، مساحتی به وسعت ۳۲۰۰ متر مربع را پوشش می‌دهد و برای تحمل بارهای عظیم با نشست دیفرانسیل (نشست نامتقارن) که از ۲۵ میلی‌متر – حدود ضخامت یک سکه – فراتر نمی‌رود، طراحی شده است.
برخلاف آسمان‌خراش‌های سنتی که برای پایداری به سیستم‌های مهاربندی و دیوارهای کمربندی متکی هستند، برج جده از یک سیستم هسته مهاربندی‌شده (buttressed core) انقلابی استفاده می‌کند که سه بال آن یک هسته مرکزی شش‌ضلعی محکم از بتن با عملکرد بالا را احاطه کرده‌اند. این طراحی نوآورانه نیاز به عناصر سازه‌ای پیچیده را با استفاده از بتن با مقاومت تنها ۸۵ مگاپاسکال برطرف می‌کند.
شاید چشمگیرترین دستاورد، فناوری پمپاژ عمودی بتن باشد که تاکنون به ارتفاع ۲۶۲۴ فوت رسیده است؛ یک نقطه عطف مهندسی. جابجایی افراد در این شهر عمودی نیازمند ۵۹ آسانسور، از جمله پنج آسانسور دوطبقه است که قادر به جابجایی با سرعت بسیار بالا هستند، علاوه بر چندین پله‌برقی و لابی‌های آسمان.
این ساختمان همچنین از فناوری‌های پیشرفته پایدار، از جمله شیشه‌های با عملکرد بالا برای کاهش جذب گرما، سیستم‌های کم‌مصرف انرژی، جمع‌آوری آب باران و سیستم‌های بازیافت آب خاکستری استفاده می‌کند. جهت‌گیری و شکل مخروطی برج به طور خاص برای به حداقل رساندن جذب گرمای خورشیدی بهینه‌سازی شده است که برای آب‌وهوای چالش‌برانگیز عربستان سعودی حیاتی است.
ساختن عربستان سعودی فردا
برای درک اینکه چرا عربستان سعودی این برج را می‌سازد، باید در مورد چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور بیشتر بدانید؛ پادشاهی می‌داند که باید اقتصاد خود را پیش از اینکه چاه‌های نفت خشک شوند، متنوع کند. هدف چشم‌انداز ۲۰۳۰، تبدیل عربستان سعودی به یک قطب جهانی برای تجارت الکترونیک، گردشگری و تبادلات فرهنگی است. در این طرح، برج جده تنها یک ساختمان نیست، بلکه یک نماد است که به جهان اعلام می‌کند عربستان سعودی به شیوه‌هایی که هرگز سابقه نداشته، برای کسب‌وکار گشوده است.
این برج یک هتل لوکس Four Seasons در طبقات ۱۹ تا ۲۷، با ۲۰۰ اتاق و چشم‌اندازهای استثنایی از دریای سرخ را در خود جای خواهد داد. آپارتمان‌های مسکونی لوکس و کاندومینیوم‌های ممتاز چندین طبقه را پر خواهند کرد، در حالی که فضاهای اداری درجه یک برای جذب کسب‌وکارهای بین‌المللی طراحی شده‌اند. اما «جواهر سلطنتی» این برج، بلندترین سکوی دیدبانی جهان در ارتفاع ۶۴۴ متری (۲۱۱۲ فوت) خواهد بود که منظره پانورامای ۳۶۰ درجه‌ای را ارائه می‌دهد و بدون شک به یکی از پرعکس‌ترین نقاط دیدنی کره زمین تبدیل خواهد شد.
فیل محیط زیستی در اتاق
برج جده مطمئناً یک شاهکار چشمگیر مهندسی به نظر می‌رسد، اما پیامدهای خاص خود را نیز به همراه دارد. در میان تمام معماری باشکوه و زیبایی‌شناسانه آن، تأثیر زیست‌محیطی عظیمی نهفته است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این پروژه نیازمند حدود ۵۰۰,۰۰۰ متر مکعب بتن و ۸۰,۰۰۰ تن فولاد است؛ مقادیر مصالحی که اکثر پروژه‌های ساختمانی در سطح جهانی را در سایه قرار می‌دهد. این برج همچنین می‌تواند در طول مراحل تولید، ۲۰۰,۰۰۰ تن انتشار کربن تولید کند.
با توجه به ضریب کربن نهفته فولاد که حدود ۹۷۷ کیلوگرم کربن دی‌اکسید معادل به ازای هر تن است، ۸۰,۰۰۰ تن فولاد مورد استفاده در برج، انتشار کربن قابل توجهی را به همراه خواهد داشت که منتقدان معتقدند ارزش نمادین پروژه نمی‌تواند آن را توجیه کند. دانشمندان محیط زیست این پروژه را یک ساخت‌وساز با «ارتفاع نمایشی» نامیده‌اند؛ به این معنی که ساخت‌وساز بسیار فراتر از حد کاربردی، تنها به منظور رکوردشکنی است. بر اساس تحقیقات، چنین پروژه‌هایی بدون ارائه یک مزیت عملکردی معادل، به میزان انتشار کربن می‌افزایند.
نگرانی‌های محیط زیست ساحلی
موقعیت ساحلی برج در دریای سرخ، این نگرانی‌های زیست‌محیطی را تشدید می‌کند. آب‌های ساحلی جده به دلیل دفع فاضلاب تصفیه‌نشده یا ناکافی، قربانی آلودگی قابل توجهی شده‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که غلظت نیتروژن در این آب‌ها به غلظت موجود در فاضلاب خام نزدیک می‌شود. موقعیت ساحلی برج جده، چالش‌های زیست‌محیطی منحصربه‌فردی را ایجاد می‌کند که به عقیده منتقدان، تأثیرات منفی آن را تشدید می‌نماید. محیط زیست ساحلی جده در حال حاضر تحت فشار قابل توجهی ناشی از شهرسازی سریع و زیرساخت‌های ناکافی تصفیه فاضلاب قرار دارد.
پارادوکس پیشرفت
این وضعیت، یک پارادوکس جذاب را در قلب تحول عربستان سعودی ایجاد می‌کند. پادشاهی‌ای که سعی دارد خود را به عنوان یک رهبر جهانی آینده‌نگر معرفی کند، در حال ساخت پروژه‌ای است که به عقیده منتقدان دقیقاً نماد همان پروژه‌های عظیم و بی‌توجه به اقلیم است که جهان باید آن‌ها را کنار بگذارد. پرسش اصلی این است که آیا مزایای نمادین و اقتصادی این پروژه، هزینه‌های زیست‌محیطی آن را توجیه می‌کند؟ و آیا رویکردهای جایگزین می‌توانند با تأثیر کربنی به‌شدت کمتر، به اهداف مشابهی دست یابند؟
نمادی در حال اوج‌گیری
همان‌طور که برج جده طبقه به طبقه به سمت هدف یک کیلومتری خود بالا می‌رود، نمادی فراتر از یک دستاورد مهندسی است. با این حال، مهم‌ترین چشم‌انداز، آن است که ما را مجبور می‌کند با تنش میان بلندپروازی‌های انسان و محدودیت‌های سیاره روبرو شویم. برج جده ممکن است به ارتفاعات بی‌سابقه‌ای دست یابد، اما همچنین سؤالاتی را در مورد آنچه انسان‌ها در رقابت خود برای لمس آسمان به خطر می‌اندازند، مطرح می‌کند.
دانلود آهنگ
دیدگاهتان را بنویسید