مریخنورد استقامت (Perseverance) ناسا بار دیگر خبرساز شد. این بار، یکی از نمونههای سنگی که از دهانه جزرو (Jezero Crater) جمعآوری کرده، سرنخهای مهمی از احتمال وجود حیات باستانی در سیاره سرخ به همراه دارد.
این نمونه سنگی که «سافایر کنیون» نامگذاری شده، در ژوئیه ۲۰۲۴ از سنگی به نام «چیاوا فالز» در بخش زمینشناسی برایت آنجل برداشت شد. بررسیهای یکساله دانشمندان نشان میدهد که ترکیبات و ساختارهای موجود در این سنگ میتوانند نشانهای از فعالیت میکروبها در گذشته بسیار دور مریخ باشند.
سنگ بهدستآمده نوعی گلسنگ ریزدانه و سرخرنگ است که بر سطح آن نقشهای حلقهای و لکههای تیره شبیه به خالهای پلنگ دیده میشود. دانشمندان معتقدند این ویژگیها احتمالاً در اثر واکنشهای شیمیایی رخ دادهاند که در شرایط مشابه روی زمین معمولاً توسط میکروبها هدایت میشود.
به گفته جوئل هوروویتز، استاد دانشگاه استونی بروک و سرپرست این تحقیق، سنگ در زمانی تشکیل شده که دهانه جزرو بین ۳/۲ تا ۳/۸ میلیارد سال پیش یک دریاچه پرآب بوده است. او این کشف را یک «زیستامضای بالقوه» میداند؛ اصطلاحی که دانشمندان برای توصیف نشانههای احتمالی وجود حیات به کار میبرند.
تحلیلهای دقیق نشان داد که این سنگ حاوی دو کانی کلیدی است:
ویویانیت: کانیای حاوی آهن و فسفرگریژایت: کانیای حاوی آهن و گوگرد
این کانیها معمولاً در محیطهای رسوبی شکل میگیرند و در زمین، اغلب محصول فعالیت میکروبی هستند. به بیان ساده، میکروبها مواد آلی موجود در گل و لای را مصرف میکنند و در طی فرآیند سوختوساز خود، این کانیها بهعنوان محصول جانبی تولید میشوند.
استقامت همچنین نشانههایی از کربن آلی، گوگرد، فسفر و آهن اکسیدشده کشف کرده است؛ ترکیباتی که همگی میتوانند انرژی لازم برای متابولیسم میکروبی را فراهم کنند. این مجموعه، تصویری بسیار مشابه با محیطهای زیستپذیر روی زمین را تداعی میکند.
با وجود هیجانانگیز بودن یافتهها، دانشمندان تأکید میکنند هنوز نمیتوان این کشف را بهعنوان اثبات قطعی وجود حیات معرفی کرد. هوروویتز در گفتوگو با خبرگزاری رویترز گفت:
«مشکل اینجاست که فرآیندهای شیمیایی غیرزیستی هم میتوانند چنین کانیهایی را ایجاد کنند. دادههای مریخنورد به تنهایی برای رد کامل این احتمال کافی نیست.»
نیکی فاکس، رئیس بخش علوم ناسا، نیز هشدار داد:
«این کشف، خودِ حیات نیست، بلکه تنها نشانهای امیدوارکننده است.»
با این حال، شان دافی، مدیر موقت ناسا، اهمیت یافته را بیسابقه توصیف کرد:
«پس از یک سال بررسی، هیچ توضیح دیگری پیدا نکردیم. این شاید روشنترین نشانهای باشد که تاکنون از وجود حیات در مریخ دیدهایم.»
استقامت از زمان فرود در سال ۲۰۲۱، چندین نمونه سنگی را در لولههای مهرومومشده ذخیره کرده است. اما برای تأیید قطعی، این نمونهها باید به زمین بازگردانده شوند تا با تجهیزات آزمایشگاهی پیشرفته بررسی شوند.
این مرحله با چالشهای سیاسی و مالی روبهرو است. در حال حاضر، بودجه پیشنهادی رئیسجمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، شامل لغو مأموریت بازگشت نمونهها از مریخ است. ناسا اعلام کرده در حال بررسی گزینههای جایگزین است؛ از جمله استفاده از فناوریهای نوین یا اعزام تجهیزات جدید به مریخ برای تسریع روند بازگشت.
پرسش از وجود یا عدم وجود حیات در سیارههای دیگر از بنیادیترین سوالات بشر است. اگر ثابت شود که میکروبها زمانی در مریخ زندگی کردهاند، پیامد آن بسیار فراتر از شناخت یک سیاره خواهد بود؛ این کشف نشان میدهد حیات میتواند در شرایط گوناگون در جهان شکل بگیرد. هرچند هنوز فاصله زیادی تا پاسخ نهایی داریم، اما یافتههای مریخنورد استقامت بدون شک یکی از روشنترین پنجرهها به گذشته مریخ را گشودهاند. این تحقیق در مجله معتبر Nature منتشر شده است.
طراحی و اجرا :
وین تم
هر گونه کپی برداری از طرح قالب یا مطالب پیگرد قانونی خواهد داشت ، کلیه حقوق این وب سایت متعلق به وب سایت تک فان است
دیدگاهتان را بنویسید