در این مقاله به معرفی هنرمندانی میپردازیم که ویژگی چپدستی خود را به شخصیتهای سینمایی منتقل کردهاند یا مجبور شدهاند برای صحنههای خاص، تغییر عادت دهند.
روز ۱۲ اوت یا همان ۲۲ مرداد، در سراسر جهان روز چپدستها گرامی داشته میشود؛ روزی غیررسمی که هدف آن جلب توجه به مشکلاتی است که چپدستها در موقعیتهای روزمره با آن مواجه میشوند؛ از استفاده از قیچی و رانندگی گرفته تا کار با تجهیزات حرفهای که برای راستدستها طراحی شدهاند. در این مقاله از «گیمفا»، بازیگرانی را معرفی میکنیم که با چالشهای مشابهی در صحنه فیلمبرداری روبهرو شدهاند: برخی در اجرای صحنههای ساده مشکل داشتند و برخی دیگر با سختی استفاده از اسلحههای سرد و گرم دست و پنجه نرم کردهاند.
جالب اینجاست که درصد چپدستها در مشاغل خلاقانه نسبتاً بالا است، در حالی که آمار جهانی نشان میدهد تنها ۱۲٪ از جمعیت جهان چپدست هستند. حدود ۸۷٪ راستدست و ۱٪ باقیمانده دو دست هستند. در سالهای اخیر، درصد چپدستها بهآهستگی اما پیوسته در حال افزایش است، زیرا روشهای تغییر اجباری به تدریج منسوخ شدهاند. باورهای غلط مرتبط با چپدستها نیز کمرنگ شدهاند: برای مثال، رومیان باستان معتقد بودند چپدستها نماد شیطان هستند و در ایالات متحده و ژاپن نیز تا اوایل قرن بیستویکم نگرش منفی نسبت به آنها وجود داشت.
تنها با دقت در ویدیوها و عکسهایی که آنجلینا جولی در حال امضا کردن است، میتوان به چپدست بودن او پی برد، زیرا شخصیتهای سینماییاش معمولاً با دست راست فعالیت میکنند. اما در صنعت سینما این موضوع به خوبی شناخته شده است: برای این ستاره فیلمهای اکشن، اسلحههای مخصوصی طراحی میشود. برای مثال، در فیلم «لارا کرافت: مهاجم مقبره»، از اسلحههای چپدست استفاده شد تا جولی بتواند به سرعت خشاب آنها را پُر کند.
جالب است بدانید که چپدست بودن جولی در طراحی صحنههای اکشن تأثیر مستقیم داشته است. در فیلمهایی مانند «آقا و خانم اسمیت» (۲۰۰۵)، طراحان حرکات رزمی از این ویژگی برای خلق سبک مبارزه منحصربهفردش استفاده کردند. حتی در «مالفیسنت» (۲۰۱۴)، حالتهای بدن او به گونهای تنظیم شد تا قدرت دست چپش برجسته شود. این موضوع نشان میدهد که چپدستی در برخی نقشها میتواند به یک امتیاز هنری تبدیل شود.
بروس ویلیس، یکی دیگر از ستارههای مطرح فیلمهای اکشن، نیز از ترفندهای مشابهی استفاده کرده است، بهویژه در سری فیلمهای «جان سخت». در نهایت، «برتا»ی اصلاحشده به نمادی برای شخصیت جان مککلین تبدیل شد. همین داستان در فیلم «Red» نیز تکرار شد: مدل سلاح دستی Para 1911 به یک ضامن دوطرفه مجهز شد. با این حال، یک بار ویلیس مجبور شد برای هنر از خود گذشتگی کند: او چندین هفته برای بازی در فیلم «حس ششم» اثر ام. نایت شیامالان، نوشتن با دست راست را تمرین کرد. نیکول کیدمن نیز برای بازی در نقش ویرجینیا وولف، نویسنده مشهور، در فیلم «ساعتها» دست به چنین تغییری زده بود.
جالب است بدانید در فیلم «جان سخت»، چپدستی ویلیس نهتنها یک محدودیت نبود، بلکه به بخشی از هویت جان مککلین تبدیل شد. طراحان اسلحه برای او مدلهای خاصی ساختند تا بتواند به راحتی از دست چپ استفاده کند. این انتخاب حتی در صحنههای کلیدی مانند انفجار ساختمان ناکاتومی به کار گرفته شد تا حس واقعگرایانهتری ایجاد کند. نکته جالب اینجاست که در دنیای واقعی، بسیاری از نظامیان چپدست مجبور به تطبیق با اسلحههای راستدست هستند، اما هالیوود این محدودیت را برای ویلیس کنار گذاشت!
هیو جکمن نیز به عنوان یک چپدست با چالش یادگیری مهارتهای جدید روبهرو شد. او حتی یک قدم فراتر گذاشت و نهتنها نوشتن با دست راست، بلکه گیتار زدن، شمشیربازی و چند رشته ورزشی را نیز بهعنوان یک راستدست یاد گرفت. البته جکمن نهتنها برای نقشآفرینی، بلکه برای اجرای زنده نیز از چپدستی خود بهره برده است. در نمایشهای موزیکال تئاتری، او گیتار را با دست چپ مینواخت و این ویژگی به بخشی از جذابیت صحنهایش تبدیل شد. این موضوع ثابت میکند که چپدستی در هنرهای نمایشی میتواند یک برند شخصی باشد.
کیانو ریوز بارها در چنین موقعیتی قرار گرفته است: معروفترین شخصیتهای اکشن او، بهویژه نئو در «ماتریکس» و جان ویک در فرنچایز مشابه، راستدست هستند. با این حال، گاهی اوقات شخصیتهای او حرکاتی با دست چپ انجام میدهند. این موضوع بهویژه در فیلم چهارم «جان ویک» مشهود است، مانند صحنههای استفاده از نانچیکو و صحنه پایانی. این تغییر به طرز جذابی اجرا شده است!
اما ریوز در زندگی شخصی یک چپدست تمامعیار است، اما شخصیتهای محبوبش مانند نئو و جان ویک راستدست هستند. این تناقض در «جان ویک ۴» به اوج خود رسید، جایی که او در صحنهای با نانچیکو از هر دو دست به صورت متقارن استفاده کرد. این صحنه یک تکنیک سینمایی هوشمندانه بود تا بر مهارت فوقالعاده شخصیتش تأکید کند. کارگردانان اغلب از این تضاد برای نشان دادن چابکی ذهنی و فیزیکی قهرمانان استفاده میکنند.
مارک همیل، بازیگر نقش لوک اسکایواکر در فرنچایز «جنگ ستارگان»، نیز برای راحتی در اجرای صحنههای رزمی پیچیده مجبور به تغییر شد. هرچند او در زندگی واقعی با دست چپ مینویسد، اما برای اجرای نبردهای جذاب با شمشیرهای لیزری، زمان زیادی را صرف تمرین با دست راست کرد. به طور کلی مارک هَمیل یکی از جالبترین نمونههای تأثیر چپدستی بر سینماست. اما نکتهای که کمتر به آن پرداخته شده، این است که تغییر او به راستدستی برای نقش لوک، یک انقلاب در طراحی حرکات رزمی فیلمهای علمی-تخیلی ایجاد کرد!
در دنیای «جنگ ستارگان»، شمشیرهای لیزری به گونهای طراحی شده بودند که برای راستدستها بهینه شده بود. همیل برای اجرای صحنههای پیچیده دوئل (مثل نبرد مشهور در «امپراتوری ضربه میزند») مجبور شد ماهها با دست راست تمرین کند. جورج لوکاس، کارگردان فیلم، اصرار داشت که حرکات لوک باید «متقارن» با دارث ویدر (با بازی دیوید پراوز، یک راستدست) باشد تا نمادگرایی نبرد «پدر و پسر» تقویت شود. تمرینات همیل منجر به خلق «سبک شمشیرزنی دوگانه» شد که بعدها در فیلمهایی مثل «ماتریکس» و «شاهزاده ایرانی» تقلید گردید. جالب اینجاست که در «بازگشت جدای»، همیل در برخی صحنهها از دست چپ خود استفاده کرد تا نشان دهد لوک به بلوغ فیزیکی و ذهنی رسیده است، یک نمادگرایی ظریف که طرفداران قدیمی آن را تحسین کردند.
همیل در مصاحبهای اعتراف کرد که حتی پس از پایان فیلمبرداری جنگ ستارگان، هنگام نوشتن خودکار را به صورت ناخودآگاه با دست راست میگیرد، اثری ماندگار از تمرینات سنگین «جنگ ستارگان»! البته ایده اولیه لوکاس برای تفاوت لوک چپدستی بود، اما اجرا نشد. در بازی «Jedi: Fallen Order»، شخصیت اصلی (کال کستیس) یک چپدست است، پاسخی مدرن به آن ایده قدیمی لوکاس. به این ترتیب، همیل نهتنها یک چپدست معمولی در هالیوود بود، بلکه پیشگام تغییر در استانداردهای فنی سینما شد. چپدستی او بهانهای بود برای خلق یک سبک اکشن که دههها الهامبخش فیلمسازان باقی ماند.
جنیفر لارنس نیز به عنوان یک چپدست با چالشهای مشابهی روبهرو بود: او برای بازی در سری فیلمهای «بازیهای گرسنگی»، تیراندازی با کمان را بهعنوان یک راستدست یاد گرفت. البته کارشناسان معتقدند در این مورد، چشم غالب اهمیت بیشتری نسبت به دست غالب دارد. در صحنههای تیراندازی کتنیس اوردین، لارنس عمداً گاهی از دست چپ و گاهی از دست راست استفاده میکرد. این تغییر متناوب (برخلاف فیلمنامه که کتنیس را راستدست نشان میداد) به صورت ناخودآگاه حس «غیرقابل پیشبینی بودن» شخصیت را تقویت میکرد. کارگردانان پس از مشاهده تستها تصمیم گرفتند این ویژگی را حفظ کنند، چرا که به تصویر «شورشی طبیعی» کتنیس میافزود.
جالب است بدانید در فیلم مادر آرونوفسکی از چپدستی لارنس به عنوان یک نشانه بصری استفاده کرد: وقتی با دست چپ اشیا را میگرفت: نشانه پذیرش و تسلیم، وقتی با دست راست عمل میکرد: نشانه مقاومت و اضطراب، این جزئیات در سکانس پایانی فیلم به صورت نمادین به تضاد درونی شخصیت اشاره دارد. لارنس در مصاحبهای با «ورایتی» توضیح داد که چگونه از چپدستی خود برای ایجاد تمایز بین شخصیتها استفاده میکند: برای نقشهای آسیبپذیر از دست غالب کمتر استفاده میکند. برای نقشهای قدرتمند (مثل «مردان ایکس») حرکات چپدستی را پررنگتر نشان میدهد. این رویکرد هوشمندانه ثابت میکند که چپدستی در دستان یک بازیگر چیرهکار میتواند به اندازه دیالوگها گویا باشد. لارنس با این تکنیکهای ظریف نشان داده که محدودیتهای فیزیکی در سینما میتوانند به فرصتهای خلاقانه تبدیل شوند.
سیلوستر استالونه بهطور طبیعی چپدست است، اما با تمرینات ورزشی یاد گرفت با دست راست نیز به خوبی کار کند. جالب اینجاست که او مجبور نبود برای فیلمبرداری تغییر عادت دهد، بلکه این ویژگی به بخشی از داستان سری فیلمهای «راکی» تبدیل شد. شخصیت او عمداً قدرت دست راست خود را افزایش میدهد تا حریفان را غافلگیر کند. در «راکی»، چپدستی استالونه به یک تم داستانی تبدیل شد. تمرینات سنگین راکی برای تقویت دست راست، نمادی از پشتکار و اراده بود. این انتخاب هوشمندانه به فیلم عمق روانشناختی بخشید و نشان داد که محدودیتهای فیزیکی میتوانند به عناصر کلیدی داستان تبدیل شوند.
جرمی رنر نیز خوششانس بود: بهجز یک صحنه کوتاه در اولین فیلم «ثور»، به شخصیت او، اجازه داده شد در صحنهها از دست چپ استفاده کند. این تنها نمونه در دنیای سینمایی مارول نیست: اسکارلت جوهانسون، معروف به بیوه سیاه، نیز چپدست است، هرچند برای تشخیص این موضوع باید به جزئیات دقت کرد. در نهایت، زوئی سالدانا، بازیگر نقش گامورا، سومین چپدست ابرقهرمانی این لیست است.
جوهانسون در نقش بلک ویدو از چپدستی خود برای اجرای حرکات پیچیده رزمی استفاده کرد، اما این ویژگی به ندرت در فیلمها برجسته شده است. از طرفی، سالدانا در «نگهبانان کهکشان» با چپدستی خود صحنههای تیراندازی را به شکلی منحصربهفرد اجرا کرد. این دو بازیگر ثابت کردند که چپدستی در نقشهای اکشن میتواند بهبوددهنده عملکرد باشد، حتی اگر آشکارا به آن اشاره نشود.
در گذشته، چپدستی در سینما یک تابو محسوب میشد و بسیاری از بازیگران مجبور به تغییر بودند. اما امروز، این ویژگی به یک امتیاز منحصربهفرد تبدیل شده است. از طراحی صحنههای اکشن تا توسعه شخصیتپردازی، چپدستی دیگر یک محدودیت نیست، بلکه یک ابزار خلاقانه است. با افزایش آگاهی درباره تنوع عصبی-حرکتی، هالیوود به تدریج پذیرفته که تفاوتهای فیزیکی میتوانند داستانها را غنیتر کنند.
آیا میدانستید؟
تام کروز نیز چپدست است، اما در بیشتر فیلمها مانند «ماموریت غیرممکن» با دست راست میجنگد!لیدی گاگا در فیلم «خانه گوچی» از چپدستی خود برای طراحی لباسها استفاده کرد.باراک اوباما اولین رئیسجمهور چپدست آمریکا پس از بیل کلینتون بود و این ویژگی در رسانهها به عنوان نمادی از تفکر متفاوت مورد تحسین قرار گرفت.
به نظر میرسد چپدستی در حال تبدیل شدن به یک نماد فرهنگی است که نهتنها در سینما، بلکه در سیاست و موسیقی نیز ردپای خود را به جا گذاشته است.
طراحی و اجرا :
وین تم
هر گونه کپی برداری از طرح قالب یا مطالب پیگرد قانونی خواهد داشت ، کلیه حقوق این وب سایت متعلق به وب سایت تک فان است
دیدگاهتان را بنویسید