سرانجام محققان دریافتند که گربههای خانگی ریشه در چه مکانی از کره خاکی دارند.
تا مدتها این باور وجود داشت که گربهها در دوران نوسنگی و در منطقه شامات اهلی شدهاند. این فرضیه بر پایه کشف یک مراسم تدفین ۷۵۰۰ ساله در قبرس شکل گرفته بود؛ تدفینی که در آن یک انسان و یک گربه در کنار هم دفن شده بودند. همچنین بررسی دیانای میتوکندری گربههای ۶۰۰۰ ساله در ترکیه نشان میداد که شاید گربههای اولیه همراه با نخستین کشاورزان از آناتولی به اروپا منتقل شده باشند.
با این حال، از آنجا که اسکلت گربههای اهلی و گربههای وحشی تفاوتی ندارد، تشخیص اینکه نمونههای باستانی دقیقاً به کدام تبار تعلق دارند دشوار بود. برای روشن شدن این موضوع، گروهی از پژوهشگران ژنوم ۷۰ گربه باستانی و ۱۷ گربه وحشی را مورد بررسی قرار دادند. مارکو د مارتینو (Marco de Martino)، نویسنده این مطالعه، درباره نمونههای نوسنگی ترکیه به خبرگزاری IFLScience گفت: «مطمئن بودم که قرار است قدیمیترین ژنومهای اهلی را بررسی کنم، اما کاملاً اشتباه میکردم.» او توضیح داد: «وقتی این ژنومها را تحلیل کردیم، مشخص شد که آنها گربههای اهلی نبودند، بلکه گربههای وحشی اروپایی بودند؛ گونهای کاملاً متفاوت.» در واقع، همه گربههای قدیمیتر از ۲ هزار سال، گربههای وحشی اروپایی بودند و نه گربههای خانگی امروزی. این یافته نشان میدهد که فرایند اهلیسازی در دوران نوسنگی مناطق شامات اتفاق نیفتاده است.
کلودیو اوتونی (Claudio Ottoni)، دیگر نویسنده این پژوهش، نیز تأکید کرد: «شواهد باستانشناسی نشان میدهد نخستین برخورد میان انسان و گربه در شامات رخ داده است و ما این رابطه را رد نمیکنیم. قطعاً نوعی همزیستی وجود داشته، اما این ارتباط به اهلیسازی و پراکندگی گربهها منجر نشد.»

به زبان ساده، هرچند انسانها در دوران نوسنگی در کنار گربههای وحشی زندگی میکردند، اما آنها را اهلی نکردند. مارتینو توضیح داد: «ما باید هزاران سال صبر میکردیم تا حدود ۲ هزار سال پیش بتوانیم ژنومهایی را ببینیم که دیگر مربوط به گربههای وحشی اروپایی نبودند. اینها در حقیقت نخستین گربههای اهلی بودند که توانستیم شناسایی کنیم.»
برخلاف نمونههای نوسنگی، نخستین گربههای اهلی از گربههای وحشی شمال آفریقا سرچشمه داشتند و همین تبار امروزه در خانههای انسانها در سراسر جهان و حتی در فضای اینترنت دیده میشود. قدیمیترین عضو این نژاد اهلی حدود ۲۲۰۰ سال قدمت دارد و تا قرن اول پیش از میلاد، این گربهها به مرزهای شرقی و شمالی امپراتوری روم و حتی جزایر بریتانیا رسیده بودند.
مارکو د مارتینو (Marco de Martino) توضیح میدهد: «آنها بسیار سریع گسترش یافتند و تنها در چند دهه در سراسر قلمرو امپراتوری روم دیده شدند.» نکته مهم این است که اهلیسازی گربهها بسیار دیرتر از آنچه پیشتر تصور میشد رخ داده و در واقع فرایندی نسبتاً جدید است. او اضافه میکند: «ما زمان ورود گربههای خانگی را از هشت یا نه هزار سال قبل به تنها ۲ هزار سال پیش منتقل کردهایم و این داستانی بسیار متفاوت است.»
دیدگاهتان را بنویسید