دانشمندان در پایان سال یک کشف جذاب دیگر را برای علاقهمندان به فضا منتشر کردند. با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل، اخترشناسان تصویری خیرهکننده از بزرگترین دیسک پیشسیارهای مشاهدهشده تاکنون ثبت کردهاند؛ دیسکی عظیم از گاز و غبار که به شکل یک ساندویچ کیهانی دیده میشود. این ساختار که دیسک دراکولا (Dracula’s Chivito) نام گرفته، در فاصله حدود هزار سال نوری از زمین قرار دارد و نزدیک به ۴۰۰ میلیارد مایل گسترده شده است؛ یعنی تقریباً ۴۰ برابر قطر منظومه شمسی ما.
علاوه بر ظاهر غیرمعمول و جالب این دیسک، پژوهشگران تأکید میکنند که بررسی دقیقتر آن میتواند سرنخهای تازهای از روند شکلگیری منظومههای سیارهای، حتی منظومه شمسی خودمان، در اختیار دانشمندان قرار دهد. آنها بر این باورند که این دیسک بیثبات و متفاوت شاید «نسخه بزرگنماییشده از منظومه شمسی اولیه» باشد و مطالعه آن میتواند به بازسازی تصویری روشنتر از گذشته کیهانی کمک کند. یافتههای جدید این تیم نیز هفته گذشته در مجله معتبر آستروفیزیکال ژورنال منتشر شد.
دیسکهای سیارهای که گاهی از آنها با عنوان «مهد سیارهها» یاد میشود، اساس و بنیان شکلگیری منظومههای خورشیدی هستند. همه منظومهها در ابتدا با دیسکی از گاز و غبار پیرامون ستارههای جوان آغاز میشوند و سپس سیارهها از تجمع و فشرده شدن این مواد ساخته میشوند. دیسک مورد بحث که بهطور رسمی IRAS 23077+6707 نامگذاری شده، جرمی بین ۱۰ تا ۳۰ برابر سیاره مشتری دارد و هم بزرگترین و هم یکی از غیرمعمولترین دیسکهای مشاهدهشده تاکنون به شمار میرود. ویژگیهای رشتهای که تنها در یک سوی آن دیده میشوند، نشان میدهد این دیسک تحت تأثیر فرآیندهای پویا مانند ورود تازه گاز و غبار قرار گرفته و ترکیبی «آشفته و متلاطم» پیدا کرده است.
کریستینا مونش (Kristina Monsch)، پژوهشگر مؤسسه اسمیت سونیان، در بیانیهای توضیح داد: «این تصاویر تازه هابل نشان میدهند که مهدهای سیارهای میتوانند بسیار فعالتر و آشفتهتر از آنچه پیشتر تصور میکردیم باشند و این موضوع نگاه ما به روند شکلگیری سیارهها را تغییر میدهد.»

نام مستعار «دیسک خونآشام» نیز به ریشههای جغرافیایی پژوهشگران اشاره دارد؛ یکی از آنها اهل ترانسیلوانیا است (اشاره به دراکولا) و دیگری از اروگوئه، کشوری که غذای ملی آن ساندویچ «چیویتو» است. تیم تحقیق میگوید تصویر دیسک تختشده بیشتر شبیه همبرگر است، هرچند برخی آن را به هاتداگ تشبیه کردهاند و همین موضوع باعث شده این کشف رنگ و بوی فرهنگی و طنزآمیز هم پیدا کند.
تلسکوپ هابل که در سال ۱۹۹۰ به فضا پرتاب شد، با وجود فناوری قدیمیتر نسبت به تلسکوپ فضایی جیمز وب، همچنان دستاوردهای علمی مهمی ارائه میدهد و جایگاه خود را حفظ کرده است. در همین سال، هابل برخورد سنگهای بزرگ فضایی را ثبت کرد، مشاهدهای از یک کوتوله سفید که جرمی شبیه پلوتو را بلعید و بزرگترین موزاییک تصویری از کهکشان آندرومدا تهیه کرد. این دستاوردها نشان میدهند که هابل هنوز هم میتواند نقش مهمی در کشفهای علمی ایفا کند.
دیدگاهتان را بنویسید