عواقب سکته مغزی میتوانند فاجعهبار باشند. بسته مدتزمانی که مغز از اکسیژن و مواد مغذی محروم بوده و جریان خود به آن قطع شده است، عوارض میتوانند از کاهش قدرت حافظه تا اختلال گفتاری و حتی فلج شدن متغیر باشند. برخی از بیماران بهبود مییابند، در حالی که برخی دیگر با آسیب دائمی زندگی میکنند. حدود نیمی از بازماندگان سکته مغزی به دلیل آسیب دیدن مغزشان ناتوان میشوند. اکنون، پیوند سلولهای بنیادین ممکن است روزی این آسیب بازگشتناپذیر را جبران کند.
دانشمندان علوم اعصاب، کریستین تاکنبرگ (از دانشگاه زوریخ) و روسلان (از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی) با همکاری یکدیگر، درمانی بالقوه را بررسی کردند که از سلولهای بنیادی پرتوان با توانایی تبدیل به هر بافتی برای درمان علائم ماندگار سکته مغزی استفاده میکند. آنها سکته مغزی را در موشها القا کردند و سلولهای بنیادی عصبی انسان را به مغز آنها پیوند زدند که نتیجه نشان داد این سلولها پتانسیل ایجاد نورونهای جدید و فعالسازی سایر فرایندهای احیاکننده را دارند.
تاکنبرگ و راست در پژوهشی که اخیرا در مجله Nature Communications منتشر شده است، نوشتهاند: “سلولهای بنیادی عصبی بیش از پنج هفته زنده میمانند، در درجه نخست به نورونهای بالغ تبدیل میشوند و در پاسخهای بافتی مرتبط با بازسازی از جمله رگزایی، ترمیم سد خونی مغزی، کاهش التهاب و نوروژنز نقش دارند.” دو نوع اصلی سکته مغزی وجود دارند که عبارتاند از: ایسکمیک و هموراژیک. سکته مغزی ایسکمیک انسداد شریانی است که به مغز منتهی میشود معمولا در نتیجه لخته شدت خون ناشی از تجمع پلاک رخ میدهد.
از طرف دیگر، سکته مغزی هموراژیک که گاهی اوقات میتواند ناشی از آنوریسم مغزی باشد، بسیار نادرتر است و شامل پارگی رگ خونی با نفوذ خون به داخل و ایجاد فشار در بافتهای اطراف میشود. پژوهشگران تصمیم گرفتند سکتههای ایسکمیک را در موشها القا کنند، زیرا این نوع سکته در انسان بسیار شایعتر است و حدود یک نفر از هر چهار بزرگسال سکته مغزی ایسکمیک را تجربه میکند.
پس از یک هفته، سلولهای بنیادی عصبی انسان به نواحی آسیبدیده مغز موشها که از نظر ژنتیکی مهندسی شده بودند تا بدنشان سلولهای انسانی را بپذیرد، پیوند زده شد. سکته مغزی منجر به کاهش شدید جریان خون، مرگ برخی بافتها و اختلال حرکتی شده بود. با این حال، بلافاصله پس از درمان، ضایعات کمی کاهش یافت. سپس پیشرفت سلولهای پیوند شده از طریق تصویربرداری زیستتابی بررسی شد و دو هفته زمان برد تا سیگنالهای درخشش شروع به تشدید کنند. این اتفاق به محققان نشان داد که مغز آسیبدیدهای که به تازگی دچار سکته مغزی شده است، پیش از درمان به زمان برای تثبیت وضعیت نیاز دارد.
اثرات پیوند اعجابانگیز بود. واکنش التهابی کاهش یافت. نورونهای جدید ایجاد شدند و توانستند با نورونهای باقیمانده ارتباط برقرار کنند. نوریتها، برآمدگیهای شاخهای که از یک نورون امتداد مییابند، تا قشر حرکتی که حرکات ارادی را کنترل میکند و قشر حسی که لمس، فشار، درد و سایر اطلاعات حسی را پردازش میکند امتداد یافتند. برخی از نوریتها حتی به قشر کمربندی رسیدند که مسئولیت تصمیمگیری، حافظه کاری، ارائه پاسخها و انجام وظایف را بر عهده دارد.
با این وجود، پیشرفتها تنها مربوط به سلولهای مغزی نبودند. این پیوند همچنین به بازسازی سلولهایی که رگهای خونی را تشکیل میدادند، کمک کرد. خونریزی کمتری رویت شد، هرچند رگهای خونی جدیدی که پس از سکته مغزی تشکیل میشوند، عموما مستعد خونریزی هستند که میتواند فشار خون را بهطور خطرناکی کاهش دهد. مهارتهای حرکتی در موشها نیز در نتیجه بازسازی مغز بهبود یافت.
راست و تاکنبرگ نوشتهاند: “این یافتهها نه تنها میتوانند برای درمان سکته مغزی، بلکه حهت درمان طیف وسیعتری از آسیبهای عصبی حاد که شامل از دست دادن نورونها میشوند نیز کاربردی باشند.” اگرچه پیوند سلولهای بنیادی عصبی هنوز در انسان انجام نشده است، اما برخی از جنبههای این درمان میتواند برای استفاده در افراد اصلاح شود. پژوهشگران اکنون به دنبال تزریق به عنوان راهی برای رساندن سلولهای بنیادی به جای پیوندهای تهاجمیتر در موشها هستند. شاید روزی برسد که علاوهبر بهبودی از سکته مغزی، بلکه رشد و نمو نیز امکانپذیر شود.
منبع: PopularMechanics
طراحی و اجرا :
وین تم
هر گونه کپی برداری از طرح قالب یا مطالب پیگرد قانونی خواهد داشت ، کلیه حقوق این وب سایت متعلق به وب سایت تک فان است
دیدگاهتان را بنویسید