ارسال دیدگاه
امروز: دوشنبه , ۱۴ مهر , ۱۴۰۴
X
دانشمندان با استفاده از داده‌های تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (ESO’s VLT)، موفق به ثبت سریع‌ترین نرخ رشد یک سیاره سرگردان شدند. این سیاره با نام Cha 1107-7626 در حال جذب گاز و غبار با نرخ بی‌سابقه ۶ میلیارد تُن در ثانیه است. این کشف می‌تواند به درک بهتر نحوهی شکل‌گیری سیاره‌های سرگردان و رفتار آن‌ها در فضای میان‌ستاره‌ای کمک کند.
ستاره‌شناسان یک سیاره سرگردان را در حال تجربه یک «رشد ناگهانی» بی‌سابقه مشاهده کرده‌اند. آن‌ها سیاره‌ای به نام Cha 1107-7626 را با استفاده از داده‌های تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (ESO’s VLT) مورد بررسی قرار دادند.
در مشاهدات خود، پژوهشگران دریافتند که Cha 1107-7626 با نرخ ۶ میلیارد تُن در ثانیه در حال رشد است که این سریع‌ترین نرخ رشد ثبت‌شده برای یک سیاره محسوب می‌شود. این دنیای سرگردان (سیاره) در حال جذب مقادیر عظیمی از گاز و غبار از فضای اطراف خود است. مشاهده این پدیده می‌تواند بینش‌هایی درباره بسیاری از سیاره‌های بیگانه که آزادانه در فضا حرکت می‌کنند، ارائه دهد. این نوع جذب سریع ماده، نشان‌دهنده مرحله‌ای بسیار فعال از شکل‌گیری سیاره‌ای است که در آن جرم سیاره به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
قوی‌ترین دوره‌ی جذب سیاره‌ای که تاکنون ثبت شده است
سیاره‌های سرگردان به هیچ منظومه ستاره‌ای وابسته نیستند، به این معنا که آزادانه در فضای میان‌ستاره‌ای حرکت می‌کنند. مشاهدات این غول‌های سرگردان بینش منحصربه‌فردی درباره شکل‌گیری و رفتار سیاره‌ها فراهم می‌کند. به دلیل ماهیت منزوی آن‌ها، مشاهدات سیاره‌های سرگردان تحت تأثیر تابش ستاره‌ای قرار نمی‌گیرد. که این ویژگی آن‌ها را به اهدافی ایده‌آل برای بررسی خالص فرایندهای فیزیکی جذب و رشد تبدیل می‌کند.
سیاره Cha 1107-7626 جرمی بین ۵ تا ۱۰ برابر مشتری داشته و در فاصله‌ای حدود ۶۲۰ سال نوری در صورت‌فلکی Chamaeleon قرار دارد. این سیاره هنوز در مرحله شکل‌گیری است و همین عامل دلیل نرخ رشد چشمگیر آن محسوب می‌شود. سیاره مذکور در حال حرکت در فضاست و از دیسکی از گاز و غبار اطراف خود تغذیه می‌کند، فرایندی که با نام جذب (accretion) شناخته می‌شود (شایان ذکر است که زمین و سایر سیاره‌های منظومه شمسی نیز از همین فرایند شکل گرفته‌اند). این دیسک‌های گازی و غباری، مواد اولیه‌ای هستند که در نهایت به ساخت سیاره‌ها، قمرها و حتی حلقه‌های اطراف آن‌ها منجر می‌شوند.
در مشاهداتی که در ماه اوت ۲۰۲۵ (مرداد ۱۴۰۴) انجام شد، تیم پژوهشی دریافت که Cha 1107-7626 تقریباً هشت برابر سریع‌تر از چند ماه قبل در حال جذب ماده است. این افزایش ناگهانی در نرخ جذب، نشان‌دهنده تغییرات شدید در شرایط فیزیکی اطراف سیاره بوده که می‌تواند ناشی از نوسانات مغناطیسی یا تغییرات در چگالی دیسک اطراف باشد. ویکتور آلمندروس-آباد (Víctor Almendros-Abad)، در بیانیه‌ای مطبوعاتی توضیح داد:
«ممکن است مردم سیاره‌ها را جهان‌هایی آرام و پایدار تصور کنند، اما با این کشف می‌بینیم که اجرام سیاره‌ای با جرم بالا که آزادانه در فضا شناورند می‌توانند مکان‌هایی هیجان‌انگیز باشند.»
آلمندروس-آباد، ستاره‌شناس رصدخانه اخترشناسی پالرمو در مؤسسه ملی اخترفیزیک (INAF) ایتالیا، و تیمش دریافتند که Cha 1107-7626 با نرخ «۶ میلیارد تُن در ثانیه» در حال جذب ماده است. او توضیح داد: «این قوی‌ترین دوره جذب ثبت‌شده برای یک جرم سیاره‌ای است.»
این نرخ جذب، نه‌تنها از نظر عددی چشمگیر است، بلکه از نظر علمی نیز نشان‌دهنده مرحله‌ای بحرانی در رشد سیاره‌ای است که می‌تواند ساختار نهایی آن را تعیین کند.
رمز و راز شکل‌گیری سیاره‌های سرگردان
تیم پژوهشی این کشف را با تحلیل داده‌های ابزار طیف‌نگار X-shooter روی تلسکوپ VLT در صحرای آتاکامای شیلی انجام داده و همچنین از مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز وب و داده‌های آرشیوی ابزار SINFONI روی VLT استفاده کردند. ترکیب این منابع داده‌ای، امکان بررسی دقیق‌تر تغییرات زمانی در نرخ جذب و ویژگی‌های طیفی گازهای اطراف سیاره را فراهم کرده است.
دانشمندانی که یافته‌های خود را در نشریه The Astrophysical Journal Letters منتشر کرده‌اند، معتقدند این پژوهش می‌تواند به رمزگشایی از منشأ سیاره‌های سرگردان کمک کند. هنوز مشخص نیست که آیا این سیاره‌ها مانند ستاره‌ها در فضای میان‌ستاره‌ای شکل می‌گیرند یا این‌که سیاره‌های بزرگی هستند که از منظومه‌های ستاره‌ای خود بیرون رانده شده‌اند.
یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که شکل‌گیری دست‌کم برخی از سیاره‌های سرگردان ممکن است شباهت‌هایی با شکل‌گیری ستاره‌ها داشته باشد، زیرا تغییرات چشمگیر در نرخ جذب قبلاً در ستاره‌های جوان نیز مشاهده شده‌اند. فعالیت‌های مغناطیسی نیز ظاهراً در افزایش ناگهانی سرعت جذب نقش داشته‌اند، که تاکنون چنین رفتاری فقط در ستاره‌ها دیده شده بود. این شباهت‌ها می‌توانند نشان‌دهنده وجود یک طیف پیوسته میان اجرام سیاره‌ای و ستاره‌ای باشند که در مراحل اولیه شکل‌گیری، ویژگی‌های مشترکی از خود نشان می‌دهند.
بلیندا دامیان (Belinda Damian)، ستاره‌شناس دانشگاه سنت اندروز بریتانیا گفت: «این کشف مرز میان ستاره‌ها و سیاره‌ها را محو می‌کند و نگاهی اجمالی به نخستین مراحل شکل‌گیری سیاره‌های سرگردان به ما می‌دهد.»
در تکمیل گفته‌های بلیندا، دیگر ستاره‌شناس رصدخانه جنوبی اروپا، آملیا بایو (Amelia Bayo) نیز افزود.: «این‌که یک جرم سیاره‌ای بتواند مانند یک ستاره رفتار کند، شگفت‌انگیز بوده و ما را به تأمل درباره جهان‌های فراتر از زمین در مراحل آغازین شکل‌گیری‌شان دعوت می‌کند.»
در آینده نزدیک، ستاره‌شناسان تلاش خواهند کرد اطلاعات حیاتی بیشتری از سیاره‌های سرگردان در سراسر کیهان به‌دست آورند. تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (ELT) که انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۹ (۱۴۰۸) آغاز به کار کند، به دانشمندان امکان خواهد داد تا تعداد بیشتری از این سیاره‌های منزوی را شناسایی کنند.
دانلود آهنگ
طراحی و اجرا :
وین تم
هر گونه کپی برداری از طرح قالب یا مطالب پیگرد قانونی خواهد داشت ، کلیه حقوق این وب سایت متعلق به وب سایت تک فان است
دیدگاهتان را بنویسید