کشف زیرخاکی ویلا امپراتوری روم: پیدایش مرموز زیر لایه‌های آتشفشان
گروهی از باستان‌شناسان اعلام کرده‌اند که بخشی از یک ویلا رومی که تا قبل از نیمه قرن اول میلادی ساخته شده بود، کشف شده است. این ویلا احتمالا به موسس روم باستان، گایوس ژولیوس سزار آگوستوس تعلق داشته است و در نزدیکی شهر نولا در ایتالیا واقع شده بود. یافته‌های این کاوش نشان می‌دهند که این ویلا احتمالا محل اقامت آگوستوس بوده است، زیرا با نوشته‌های معاصر معروف از جمله تاسیتوس، سوئتونیوس و دیو کاسیوس هماهنگی داشته است.
اما، شرایط مالی نامساعد در زمان کشف این ویلا امکان ادامه کاوش‌ها را نداد. با تأمین اعتبار توسط دانشگاه توکیو، کاوش‌ها ادامه یافت و شواهد متعددی از زندگی آن دوره به دست آمد. از آن زمان تاکنون، اشیاء متعددی از جمله مجسمه‌ها، ساختمان‌ها، نقاشی‌های دیواری و موزاییک‌های قدیمی کشف شده‌اند.
این کاوش‌ها نه تنها اطلاعات با ارزشی از زندگی آن دوران ارائه می‌دهند بلکه نشان می‌دهند که مردمان باستان چگونه به فاجعه پس از فوران آتشفشانی از آن بهبود یافته‌اند. این نوع باستان‌شناسی ممکن است برای برنامه‌ریزی‌های امروزی نیز مفید باشند.
تک فان-گروهی از باستان‌شناسان به هدایت محققان دانشگاه توکیو از کشف بخشی از یک ویلای رومی که قبل از نیمه قرن اول میلادی ساخته شده و احتمالا به موسس روم باستان تعلق دارد، خبر داده‌اند.
به گزارش تک فان، این ویلا که در نزدیکی شهر نولا در جنوب غربی منطقه کاپانیا در ایتالیا ساخته شده است، در زیر یک ساختمان متأخرتر اما همچنان باستانی متعلق به قرن دوم پیدا شده است.
یافته‌های ویژه‌ای که بارها در زیر مواد مذاب قله آتشفشانی وزویوس دفن شده و اکنون آشکار شده‌اند، حاکی از آن است که این ویلا احتمالا خانه گایوس ژولیوس سزار آگوستوس (اوکتاویان)، موسس امپراتوری روم بوده؛ زیرا با نوشته‌های معاصری که نویسندگان شناخته‌شده رومی تاسیتوس، سوئتونیوس و دیو کاسیوس بر جای گذاشته‌اند، همخوانی دارد.
این یافته به ویژه از این حیث اهمیت دارد که پیش از این تصور می‌شد فقط نواحی جنوبی وزویوس، یعنی همان شهرهای باستانی مشهور پمپئی و هرکولانیوم، از فوران سال 79میلادی به شدت آسیب دیده بودند، حال آنکه این ویلا در دره سوما وزوویانا در شمال قرار گرفته است.
یک کشاور در سال 1929 به صورت اتفاقی بخشی از یک ساختمان متروکه را در این زمین پیدا کرد. باستان‌شناسان کار حفاری این محوطه را آغاز و این ویلای خارق‌العاده را کشف کردند. همه شواهد قویا نشان می‌داد که این ویلا خانه مسکونی آگوستوس سزار بوده است. اما، شرایط مالی در آن زمان به نحوی بود که امکان کاوش بیش‌تر را نداد.
این موقعیت با تأمین مالی پروژه توسط دانشگاه توکیو تغییر کرد و آن‌ها با کمک باستان‌شناسان محلی توانستند ویلا را کامل حفاری کنند و درباره این محوطه ویژه اطلاعات بیش‌تری به دست آورند. از آن زمان تاکنون اشیاء رومی شامل مجسمه‌های مرمرین زیبا، یک ساختمان بزرگ با چندین اتاق، نقاشی‌های دیواری، نقش‌برجسته‌های گچبری و موزاییک آشکار شده‌اند.
کوهی سوگیاما، باستان‌شناس موسسه مطالعات پیشرفته جهانی در دانشگاه توکیو، می‌گوید: «اکتشافات در اطراف قله وزویوس از قرن هجدم در حال انجام بوده است. می‌دانستند که در زیر خاکستر و ویرانی‌هایی که از بزرگ‌ترین فوران سال 79میلادی به جای مانده است، احتمالا اشیاء رومی متعدد دفن شده‌اند.»
او می‌افزاید: «بسیاری از کاوش‌های مرتبط با آن روی مناطق جنوبی آتشفشان متمرکز بودند زیرا آنجا جایی بود که بیش‌تر پرتابه‌ها سقوط کردند و آسیب زیادی به بار آوردند. به مدت بیش از 20سال، ما بخش‌های وسیعی از ویلا را کاوش کرده‌ایم و همین اواخر برخی از اتاق‌هایی که قبلا ناشناخته مانده بودند و سایر مولفه‌های معماری را کشف کردیم.»
«با استفاده از تاریخ‌گذاری رادیوکربن و با کمک متخصصان آتشفشانشناسی تحلیل‌های اضافه‌تری انجام شد و ما متوجه شدیم که این بخش‌های تازه قبلا در زیر مواد فوران‌شده آتشفشانی سال 79میلادی دفن شده بودند.»
سوگیاما و تیم تحقیقاتی‌اش تخریب‌های مهمی را در بخش شمالی آتشفشان وزویوس آشکار کردند که شامل آسیب‌های وارده ناشی از مواد مذاب و فروریزش آذرآورها بوده – همان انفجارهای بزرگی هستند که در فیلم‌ها مردم دارند از آن‌ها فرار می‌کند.
در کاوش‌های سال 2002، متخصصان آتشفشانشناسی اعلام کردند که سطوح بالایی ساختمان تا نیمه قرن دوم ساخته شده بوده است و اینکه این ویلا روی سازه‌هایی مبهم که پیش از آن وجود داشته ساخته شده بوده است.»
این یافته‌ها تاب‌آوری و مقاومت و تلاش مردم برای بازسازی ساختمان‌ها بعد از فاجعه سال 79میلادی در ناحیه سوما وزوویانا را نشان می‌دهد؛ درست برخلاف پمپئی که لایه‌های ضخیم خاکستر آتشفشانی و جریان آذرآوارها شهر را قرن‌ها متروکه ساخته بود.
سوگیاما می‌گوید: «این تحقیقات از چند بعد دارای اهمیت است. نه تنها شواهد فیزیکی را به آگوستوس، که از طریق نوشته‌های تاریخی شناخته شده است، مرتبط می‌کند بلکه به ما درباره اقتصاد محلی و جامعه در همان دوران اطلاعات می‌دهد که احتمالا علی‌رغم باورهای قبلی زندگی سعادتمندانه‌تری داشته‌اند.»
او می‌افزاید: «دانستن اینکه مردمان باستانی چگونه از فجایع بهبود می‌یافتند می‌تواند به ما درباره برنامه‌ریزی‌های امروزی کمک کند. این نوع باستان‌شناسی به دلیل نیاز به ماشین‌آلات سنگینی که باید عمق 15متری را کاوش و تخته‌سنگ‌های بزرگ را جابه‌جا کنند، سخت است و البته بودجه همیشه مسئله بوده است.»
عاطفه رضوان نیا
