تفال جذاب حافظ جمعه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ هنر فروش حاجت رندان
بیت‌های فارسی که از دیوان شاعر بزرگ ایرانی، حافظ، نقل شده، در واقع افکار و اندیشه‌های عمیق و عالی‌او را به خوبی بازتاب می‌دهند. در این شعر، حافظ به مواردی از عرفان و اخلاق اشاره می‌کند که می‌توان با تفسیر عمیق‌تر آن‌ها را به فهم درست‌تری رساند.
در این شعر، حافظ از خوردن باده تا مسئولیت‌های انسانی و اخلاقی اشاره کرده است. او با بیان این دوتایی، می‌خواهد به ما بگوید که اگر بخواهیم از زندگی لذت ببریم و به سعادت دست پیدا کنیم، باید نه فقط از لذت‌های زمانی به عنوان باده، بلکه از انجام وظایف اخلاقی و انسانی نیز لذت ببریم و از تلاش برای بهبود جامعه و انسانیت پشتیبانی کنیم.
این شعر نشان می‌دهد که در عرفان حافظ، زندگی معنا و اهمیتی بیش از تنها لذت‌بردن از وقت و تفریح دارد و انسان باید با توجه به مسئولیت‌های خود و اخلاقیات، به روزی‌های خوب و سعادتمندی دست یابد. این شعر یک ترغیب به فکر و اندیشه عمیق در انسان است و انگیزه می‌دهد تا همواره بهبود خود و جامعه را مد نظر داشته باشیم.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
گر می‌فروش حاجت رندان روا کند
ایزد گنه ببخشد و دفع بلا کند
ساقی به جام عدل بده باده تا گدا
غیرت نیاورد که جهان پربلا کند
حقا کز این غمان برسد مژده امان
گر سالکی به عهد امانت وفا کند
گر رنج پیش آید و گر راحت‌ای حکیم
نسبت مکن به غیر که این‌ها خدا کند
در کارخانه‌ای که ره عقل و فضل نیست
فهم ضعیف رای فضولی چرا کند
مطرب بساز پرده که کس بی اجل نمرد
وان کو نه این ترانه سراید خطا کند
ما را که درد عشق و بلای خمار کشت
یا وصل دوست یا می‌صافی دوا کند
جان رفت در سر می‌و حافظ به عشق سوخت
عیسی دمی کجاست که احیای ما کند
شرح لغت: احیا:مخفف احیاء به معنی زنده کردن.
تفسیر عرفانی:
۱- اگر فکر می‌کنید که راه خطا رفته اید، هر چه زودتر، تغییر مسیر بدهید که خداوند یاور شماست. اگر شکست را قبول کنید، پیروزی را در آینده نزدیک شاهد خواهید بود و زمانی که حتی فکرش را نمی‌کنید، همگام و همراه کامیابی و اجرای نیت خوب خواهید بود. پس اقدام کنید و با اراده، تغییر مسیر بدهید.
۲- حضرت حافظ در بیت‌های اول، چهارم و هشتم می‌فرماید:
اگر باده فروش، نیاز قلندران را برآورد، خداوند بلا را از او دفع می‌کند و گناهش را می‌بخشد.
* اگر رهروی در طریق معرفت، بار امانت و طاعت و بندگی را به مقصد برساند و بر پیمان روز آغاز استوار بماند، یقین بداند که مژده ایمنی از آسیب‌ها و غم‌های جهان به او خواهد رسید.
حال خود باید نیت خود را تفسیر نمایید.
تعبیر غزل:
دستگیری از مردمان نیازمند و محتاج بهترین کار‌ها در نزد خداست و پاداشی بزرگ و بخشش و عفو در پی خوهد داشت. پس هرگز از این امور غافل مشو و بدان که هرچه اتفاق می‌افتد خواست خداست و دخالت در کار خدا بی مورد است. قسمت تو خیر است، اما همت نیز شرط بزرگی در رسیدن به مراد است. پس با همت عالی به تلاش خود ادامه بده که به مقصود خواهی رسید.
