با چشمان جادویی امام رضا (ع)؛ گنجینه ای از حکمت های امام هشتم • مجله زندگی و حکمت امام رضا
امام رضا (ع)، یکی از امامان بزرگ و معصوم شیعه است که به عنوان هشتمین امام از آل محمد (ص) شناخته میشود. او به عنوان امام رضا شناخته شده است زیرا او با صفای روحانی و دانش الهی بسیار و خدمت به مردم به مرتبه رضوی بسیار رسیده است. در این مجموعه، گردآورندگان ۱۰۰ حدیث برگزیده از امام رضا (ع) که شامل انواع موضوعات اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و… میباشد را معرفی کرده اند. این حدیثها به عنوان منبعی برای یادگیری و شناخت امامت امام رضا (ع) و نیز برای راهنمایی در زندگی انسانها بسیار ارزشمند و آموزنده هستند. این مجموعه مقداری از علم و معرفت امام رضا (ع) را به ما منتقل میکند و ما را به سوی زندگی بهتر و موفقتر هدایت میکند.
۱۰۰ حدیث منتخب از سخنان گرانبهای امام رضا (ع)
۱- مؤمن ، مؤمن واقعی نیست ، مگر آن که سه خصلت در او باشد : سنتی از پروردگارش و سنتی از پیامبرش و سنتی از امامش. اما سنت پروردگارش ، پوشاندن راز خود است ، اما سنت پیغمبرش ، مدارا و نرم رفتاری با مردم است ، اما سنت امامش صبر کردن در زمان تنگدستی و پریشان حالی است
(اصول کافی ، ج ۳ ، ص ۳۳۹)
۲- پنهان کننده کار نیک ( پاداشش ) برابر هفتاد حسنه است و آشکار کنندهکار بد سرافکنده است ، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است
(اصول کافى ، ج ۴ ، ص ۱۶۰)
۳- از اخلاق پیامبران ، نظافت و پاکیزگى است
(تحف العقول ، ص ۴۶۶)
۴- امین به تو خیانت نکرده ( و نمىکند ) و لیکن ( تو ) خائن را امین تصورنمودى
(تحف العقول ، ص ۴۶۶)
۵- برادر بزرگتر به منزله پدر است
(تحف العقول ، ص ۴۶۶)
۶- دوست هرکس عقل او ، و دشمنش جهل اوست
(تحف العقول ، ص ۴۶۷)
حدیث از امام رضا در مورد حق الناس
۷- دوستى با مردم ، نیمى از عقل است
(تحف العقول ، ص ۴۶۷)
۸- به درستى که خداوند ، سر و صدا و تلف کردن مال و پر خواهشى را دوستندارد
(تحف العقول ، ص ۴۶۷)
۹- عقل شخص مسلمان تمام نیست ، مگر این که ده خصلت را دارا باشد : از اوامید خیر باشد ، از بدى او در امان باشند ، خیر اندک دیگرى را بسیار شمارد ، خیر بسیار خود را اندک شمارد ، هرچه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود ، در عمر خود از دانشطلبى خسته نشود ، فقر در راه خدایش از توانگرى محبوبتر باشد ، خوارى در راه خدایش از عزت با دشمنش محبوبتر باشد ، گمنامى را از پرنامى خواهانتر باشد . سپس فرمود : دهمى چیست و چیست دهمى ! به او گفته شد : چیست ؟ فرمود : احدى را ننگرد جز این که بگوید او از من بهتر و پرهیزگارتر است
(تحف العقول ، ص ۴۶۷)
۱۰. از امام رضا ( ع ) سؤال شد : سفله کیست ؟ فرمود : آن که چیزى دارد کهاز ( یاد ) خدا بازش دارد
(تحف العقول ، ص ۴۶۶)
۱۱- ایمان یک درجه بالاتر از اسلام است ، و تقوا یک درجه بالاتر از ایماناست ، و به فرزند آدم چیزى بالاتر از یقین داده نشده است
(تحف العقول ، ص ۴۶۹)
مجموعه مهم ترین احادیث امام رضا (ع)
۱۲. اطعام و میهمانى کردن براى ازدواج از سنت است
(تحف العقول ، ص ۴۶۹)
۱۳- پیوند خویشاوندى را برقرار کنید گرچه با جرعه آبى باشد ، و بهترین پیوندخویشاوندى ، خوددارى از آزار خویشاوندان است
(تحف العقول ، ص ۴۶۹)
۱۴- حضرت رضا ( ع ) همیشه به اصحاب خود مىفرمود : بر شما باد به اسلحهپیامبران ، گفته شد : اسلحه پیامبران چیست ؟ فرمود : دعا
(اصول کافى ، ج ۴ ، ص ۲۱۴)
۱۵- از نشانههاى دین فهمى ، حلم و علم است ، و خاموشى درى از درهاى حکمتاست . خاموشى و سکوت ، دوستى آور و راهنماى هر کار خیرى است
(تحف العقول ، ص ۴۶۹)
۱۶- زمانى بر مردم خواهد آمد که در آن عافیت ده جزء است ، که نه جزء آن درکنارهگیرى از مردم ، و یک جزء آن در خاموشى است
(تحف العقول ، ص ۴۷۰)
۱۷- از امام رضا ( ع ) از حقیقت توکل سؤال شد . فرمود : این که جز خدا ازکسى نترسى
(تحف العقول ، ص ۴۶۹)
۱۸- به راستى که بدترین مردم کسى است که یارىاش را ( از مردم ) باز دارد وتنها بخورد و زیر دستش را بزند
(تحف العقول ، ص ۴۷۲)
۱۹- بخیل را آسایشى نیست ، و حسود را خوشى و لذتى نیست ، و زمامدار را وفایى نیست ، و دروغگو را مروت و مردانگى نیست
(تحف العقول ، ص ۴۷۳)
گلچینی از بهترین احادیث اخلاقی امام رضا (ع)
۲۰. کسى دست کسى را نمىبوسد ، زیرا بوسیدن دست او مانند نماز خواندن براىاوست
(تحف العقول ، ص ۴۷۳)
۲۱- به خداوند خوشبین باش ، زیرا هرکه به خدا خوشبین باشد ، خدا با گمانخوش او همراه است ، و هرکه به رزق و روزى اندک خشنود باشد ، خداوند به کردار اندک او خشنود باشد ، و هرکه به اندک از روزى حلال خشنود باشد ، بارش سبک و خانوادهاش در نعمت باشد و خداوند او را به درد دنیا و دوایش بینا سازد و او را از دنیا به سلامت به دار السلام بهشت رساند
(تحف العقول ، ص ۴۷۲)
۲۲. ایمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضاى خدا ، تسلیم به امرخدا ، واگذاشتن کار به خدا
(تحف العقول ، ص ۴۶۹)
۲۳- از امام رضا درباره بهترین بندگان سؤال شد . فرمود : آنان هرگاه نیکىکنند خوشحال شوند ، و هرگاه بدى کنند آمرزش خواهند ، و هرگاه عطا شوند شکر گزارند ، و هرگاه بلا بینند صبر کنند ، و هرگاه خشم کنند . درگذرند
(تحف العقول ، ص ۴۶۹)
احادیث امام رضا درباره سبک زندگی
۲۴- کسى که فقیر مسلمانى را ملاقات نماید و بر خلاف سلام کردنش بر اغنیا براو سلام کند ، در روز قیامت در حالى خدا را ملاقات نماید که بر او خشمگین باشد
(عیون اخبار الرضا ، ج ۲ ، ص ۵۲)
۲۵- از حضرت امام رضا ( ع ) درباره خوشى دنیا سؤال شد . فرمود : وسعت منزلو زیادى دوستان
(بحار الانوار ، ج ۷۶ ، ص ۱۵۲)
مهمترین حدیث و سخنان امام رضا
۲۶- زمانى که حاکمان دروغ بگویند ، باران نبارد و چون زمامدار ستم ورزد ،دولت ، خوار گردد ، و اگر زکات اموال داده نشود چهار پاپان از بین روند
(بحار الانوار ، ج ۷۳ ، ص ۳۷۳)
۲۷- هر کس اندوه و مشکلى را از مؤمنى برطرف نماید ، خداوند در روز قیامتاندوه را از قلبش برطرف سازد
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۲۶۸)
۲۸- بعد از انجام واجبات ، کارى بهتر از ایجاد خوشحالى براى مؤمن ، نزدخداوند بزرگ نیست
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۷)
۲۹- بر شما باد به میانهروى در فقر و ثروت ، و نیکى کردن چه کم و چه زیاد ،زیرا خداوند متعال در روز قیامت یک نصفه خرما را چنان بزرگ نماید که مانند کوه احد باشد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۶)
۳۰. به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر رابفشارید و به هم خشم نگیرید
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۷)
احادیث امام رضا «علیه السلام»
۳۱- بر شما باد راز پوشى در کارهاتان در امور دین و دنیا . روایت شده که” افشاگرى کفر است ” و روایت شده ” کسى که افشاى اسرار مىکند با قاتل شریک است ” و روایت شده که ” هرچه از دشمن پنهان مىدارى ، دوست تو هم بر آن آگاهى نیابد “
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۷)
۳۲. آدمى نمىتواند از گردابهاى گرفتارى با پیمانشکنى رهایى یابد ، و ازچنگال عقوبت رهایى ندارد کسى که با حیله به ستمگرى مىپردازد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۹)
۳۳- با سلطان و زمامدار با ترس و احتیاط همراهى کن ، و با دوست با تواضع ،و با دشمن با احتیاط ، و با مردم با روى خوش
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۶)
۳۴- هر کس به رزق و روزى کم از خدا راضى باشد ، خداوند از عمل کم او راضىباشد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۶)
۳۵- عقل ، عطیه و بخششى است از جانب خدا ، و ادب داشتن ، تحمل یک مشقتاست ، و هر کس با زحمت ادب را نگهدارد ، قادر بر آن مىشود ، اما هر که به زحمت بخواهد عقل را به دست آورد جز بر جهل او افزوده نمىشود
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۲)
حدیث از امام رضا درباره روزی
۳۶- به راستى کسى که در پى افزایش رزق و روزى است تا با آن خانواده خود را اداره کند ، پاداشش از مجاهد در راه خدا بیشتر است
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۳۹)
۳۷- پنج چیز است که در هر کس نباشد امید چیزى از دنیا و آخرت به او نداشته باش : کسى که در نهادش اعتماد نبینى ، و کسى که در سرشتش کرم نیابى ، و کسى که در خلق و خوىاش استوارى نبینى ، و کسى که در نفسش نجابت نیابى ، و) کسى که از خدایش ترسناک نباشد
(تحف العقول ، ص ۴۷۰)
۳۸- هرگز دو گروه با هم روبهرو نمىشوند ، مگر اینکه نصرت و پیروزى با گروهىاست که عفو و بخشش بیشترى داشته باشد
(تحف العقول ، ص ۴۷۰)
۳۹- مبادا اعمال نیک و تلاش در عبادت را به اتکاى دوستى آل محمد ( ع ) رهاکنید ، و مبادا دوستى آل محمد ( ع ) و تسلیم براى آنان را به اتکاى عبادت از دست بدهید ، زیرا هیچ کدام از ایندو به تنهایى پذیرفته نمىشود
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۷)
۴۰. عبادت پر روزه داشتن و نماز خواندن نیست ، و همانا عبادت پر اندیشهکردن در امر خداست
(تحف العقول ، ص ۴۶۶)
۴۱- کسى که نعمت دارد باید که بر عیالش در هزینه وسعت بخشد
(تحف العقول ، ص ۴۶۶)
۴۲. هرچه زیادى است نیاز به سخن زیادى هم دارد
(تحف العقول ، ص ۴۶۶)
حدیث امام رضا در مورد عبادت
۴۳- کمک تو به ناتوان بهتر از صدقه دادن است
(تحف العقول ، ص ۴۷۰)
۴۴- به آن حضرت گفته شد : چگونه صبح کردى ؟ فرمود : با عمر کاسته ، و کردارثبت شده ، و مرگ بر گردن ما و دوزخ دنبال ما است ، و ندانیم با ما چه شود
(تحف العقول ، ص ۴۷۰)
۴۵- سخاوتمند از طعام مردم بخورد تا از طعامش بخورند ، و بخیل از طعام مردمنخورد تا از طعامش نخورند
(تحف العقول ، ص ۴۷۰)
۴۶- ما خاندانى باشیم که وعده خود را وام دانیم چنانچه رسول خدا ( ص )کرد
(تحف العقول ، ص ۴۷۰)
۴۷- هیچ بنده به حقیقت کمال ایمان نرسد تا سه خصلتش باشد : بینایى در دین ، و اندازهدارى در معیشت ، و صبر بر بلاها
(تحف العقول ، ص ۴۷۱)
۴۸- به ابى هاشم داود بن قاسم جعفرى فرمود : اى داود ما را بر شما به خاطر رسول خدا ( ص ) حقى است ، و شما را هم بر ما حقى است ، هر که حق ما را شناخت رعایت او باید ، و هر که حق ما را نشناخت حقى ندارد
(تحف العقول ، ص ۴۷۱)
۴۹- با نعمتها خوش همسایه باشید ، که گریز پایند ، و از مردمى دور نشوند که باز آیند
(تحف العقول ، ص ۴۷۲)
۵۰. ابن سکیت به آن حضرت گفت : امروزه حجت بر مردم چیست ؟ در پاسخفرمود : همان عقل است که به وسیله آن شناخته مىشود آن که راستگو است از طرف خدا و از او باور مىکند ، و آن که دروغگو است و او را دروغ مىشمارد ، ابن سکیت گفت : به خدا این است پاسخ
(تحف العقول ، ص ۴۷۳)
۵۱- هرکس آفریدگار را به آفریدههایش تشبیه کند ، مشرک است و هرکس بهخداوند چیزى نسبت دهد که خدا خود از آن نهى کرده است کافر است
(وسائل الشیعه ، ج ۱۸ ، ص ۵۵۷)
۵۲. ایمان انجام واجبات و دورى از محرمات است ، ایمان عقیده به دل واقرار به زبان و کردار با اعضاء تن است
(تحف العقول ، ص ۴۴۴)
حدیث امام رضا در مورد خوش اخلاقی
۵۳- ریان از امام رضا علیه السلام پرسید : نظرتان راجع به قرآن چیست ؟ امامفرمود : قرآن سخن خداست ، فقط از قرآن هدایت بجویید و سراغ چیز دیگر نروید که گمراه مىشوید
(بحار الانوار ، ج ۹۲ ، ص ۱۱۷)
۵۴- امام رضا ( ع ) در ضمن تجلیل از قرآن و اعجاز آن فرمودند : قرآن ریسمانمحکم و بهترین راه به بهشت است ، قرآن انسان را از دوزخ نجات مىدهد ، قرآن به مرور زمان کهنه نمىشود ، سخنى همیشه تازه است زیرا براى زمان خاصى تنظیم نشده است ، قرآن راهنماى همه انسانها و حجت بر آنهاست ، هیچ اشکال و ایرادى به قرآن راه پیدا نمىکند ، قرآن از جانب خداوند حکیم فرود آمده است
(بحار الانوار ، ج ۹۲ ، ص ۱۴)
۵۵- سلیمان جعفرى از امام رضا ( ع ) پرسید : نظرتان درباره کار کردن براىدولت چیست ؟ امام فرمود : اى سلیمان هرگونه همکارى با حکومت ( ظالم و غاصب )به منزله کفر به خداست . نگاه کردن به چنین دولتمردانى گناه کبیره است و آدمى را مستحق دوزخ مىنماید
(بحار الانوار ، ج ۷۵ ، ص ۳۷۴)
۵۶- عبدالسلام هروى مىگوید : از امام رضا ( ع ) شنیدم مىفرمود : خدا رحمتکند کسى را که آرمان ما را زنده کند . گفتم : چگونه این کار را بکند ؟ فرمود : آموزشهاى ما را یاد بگیرد و به مردم بیاموزد
(وسائل الشیعه ، ج ۱۸ ، ص ۱۰۲)
۵۷- هرکس از خود حساب بکشد سود مىبرد و هرکس از خود غافل شود زیانمىبیند ، و هرکس ( از آیندهاش ) بیم داشته باشد به ایمنى دست مىیابد ، و هرکس از حوادث دنیا عبرت بگیرد بینش پیدا مىکند ، و هرکس بینش پیدا کند مسائل را مىفهمد و هرکس مسائل را بفهمد عالم است
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۲)
۵۸- عجب درجاتى دارد : یکى این که کردار بد بنده در نظرش خوش جلوه کند وآن را خوب بداند و پندارد کار خوبى کرده . یکى این که بندهاى به خدا ایمان آورد و منت بر خدا نهد با این که خدا را به او منت است در این باره
(تحف العقول ، ص ۴۶۸)
۵۹- اگر بهشت و جهنمى هم در کار نبود باز لازم بود به خاطر لطف و احسانخداوند مردم مظیع او باشند و نافرمانى نکنند
(بحار الانوار ، ج ۷۱ ، ص ۱۷۴)
حدیث از امام رضا در مورد نماز
۶۰. خداوند سه چیز را به سه چیز دیگر مربوط کرده است و به طور جداگانهنمىپذیرد . نماز را با زکات ذکر کرده است ، هرکس نماز بخواند و زکات ندهد نمازش پذیرفته نیست . نیز شکر خود و شکر از والدین را با هم ذکر کرده است .
از این رو هرکس از والدین خود قدردانى نکند از خدا قدردانى نکرده است . نیز در قرآن سفارش به تقوا و سفارش به ارحام در کنار هم آمده است . بنابراین اگر کسى به خویشاوندانش رسیدگى و احسان ننماید ، با تقوا محسوب نمىشود
(عیون اخبار الرضا ، ج ۱ ، ص ۲۵۸)
۶۱- از حرص و حسادت بپرهیز که این دو ، امتهاى گذشته را نابود کرد ، وبخیل نباش که هیچ مؤمن و آزادهاى به آفت بخل مبتلا نمىشود . بخل مغایر با ایمان است
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۶)
۶۲. احسان و اطعام به مردم ، و دادرسى از ستمدیده ، و رسیدگى به حاجتمنداناز بالاترین صفات پسندیده است
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۷)
۶۳- با مشروب خوار همنشینى و سلام و علیک نکن
(بحار الانوار ، ج ۶۶ ، ص ۴۹۱)
۶۴- صدقه بده هرچند کم باشد ، زیرا هر کار کوچکى که صادقانه براى خدا انجامشود بزرگ است
(وسائل الشیعه ، ج ۱ ، ص ۸۷)
۶۵- توبه کار به منزله کسى است که گناهى نکرده است
(بحار الانوار ، ج ۶ ، ص ۲۱)
۶۶- بهترین مال آن است که صرف حفظ آبرو شود
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۲)
۶۷- بهترین تعقل خودشناسى است
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۲)
۶۸- راستى امامت زمام دین و نظام مسلمین و صلاح دنیا و عزت مؤمنان است ،امام بنیاد اسلام نامى ( افزون شو ) و فرع برازنده آن است ، بوسیله امام نماز و زکات و روزه و حج و جهاد درست مىشوند و خراج و صدقات فراوان مىگردند و حدود و احکام اجراء مىشوند و مرز و نواحى محفوظ مىماند
(تحف العقول ، ص ۴۶۲)
۶۹- به خدا خوش گمان باشید ، زیرا خداى عزوجل مىفرماید : من نزد گمان بنده مؤمن خویشم ، اگر گمان او خوب است ، رفتار من خوب و اگر بد است ، رفتار من هم بد باشد
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۱۱۶)
۷۰. مرد عابد نباشد ، جز آن که خویشتن دار باشد ، و چون مردى که در بنىاسرائیل خود را به عبادت وامىداشت ، تا پیش از آن ده سال خاموشى نمىگزید ، عابد محسوب نمىشد
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۱۷۲)
۷۱- تواضع این است که به مردم دهى آنچه را مىخواهى به تو دهند
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۱۸۹)
۷۲. عیسى بن مریم صلوات الله علیه به حواریین گفت : اى بنى اسرائیل ! برآنچه از دنیا از دست شما رفت افسوس مخورید ، چنانکه اهل دنیا چون به دنیاى خود رسند ، بر دین از دست داده خود افسوس نخورند
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۲۰۵)
۷۳- کسى که جز به روزى زیاد قناعت نکند ، جز عمل بسیار بسش نباشد ، و هرکهروزى اندک کفایتش کند ، عمل کند هم کافیش باشد
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۲۰۷)
۷۴- گاهى ، مردى که سه سال از عمرش باقى مانده صله رحم مىکند و خدا عمرشرا ۳۰ سال قرار مىدهد و خدا هرچه خواهد مىکند
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۲۲۱)
۷۵- معمر بن خلاد گوید : به امام رضا ( ع ) عرض کردم : هرگاه پدر و مادرممذهب حق را نشناسند دعایشان کنم ؟ فرمود : براى آنها دعا کن و از جانب آنها صدقه بده ، و اگر زنده باشند و مذهب حق را نشناسند با آنها مدارا کن ، زیرا رسول خدا ( ص ) فرمود : خدا مرا به رحمت فرستاده نه به بىمهرى و نافرمانى
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۲۳۲)
۷۶- هرکس به مؤمنى گشایشى دهد ، خدا روز قیامت دلش را گشایش دهد . .
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۲۸۶)
۷۷- خداى عزوجل به یکى از پیغمبران وحى فرمود که : هرگاه اطاعت شوم راضىگردم و چون راضى شوم برکت دهم و برکت من بىپایان است ، هرگاه نافرمانى شوم خشم گیرم و چون خشم گیرم لعنت کنم و لعنت من تا هفت پشت برسد
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۳۷۷)
۷۸- هرگاه مردم به گناهان بىسابقه روى آورند به بلاهاى بىسابقه گرفتارمىشوند
(اصول کافى ، ج ۳ ، ص ۳۷۷)
۷۹- مردم از کسى که با صراحت و صادقانه با آنها رفتار کند خوششان نمىآید
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۷)
۸۰. عدهاى به دنبال ثروت هستند ولى به آن نمىرسند و عدهاى به آن رسیدهاند ولى قرار نمىگیرند و بیشتر مىطلبند
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۹)
۸۱- وقتى آشکارا حرف حق مىشنوید خشمگین نشوید
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۷)
۸۲. حریصانه به دنبال قضاى حاجت حاجتمندان باشید ، هیچ عملى بعد از واجباتبالاتر از شاد کردن مسلمان نیست
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۷)
۸۳- نادان ، دوستانش را به زحمت مىاندازد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۲)
حدیث از امام رضا برای پروفایل
۸۴- مسلمان اگر شاد یا خشمگین شود از مسیر حق منحرف نمىشود ، و اگر بر دشمنمسلط شود بیشتر از حقش مطالبه نمىکند
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۲)
۸۵- فقط دو گروه راه قناعت پیش مىگیرند : عبادت کنندگانى که در پى پاداشآخرتند یا بزرگ منشانى که تحمل درخواست از مردمان پست را ندارند
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۷)
۸۶- مرگ ، آفت آمال و آرزوهاست ، و لطف و احسان به مردم تا ابد براىانسان باقى مىماند
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۷)
۸۷- عاقل ، احسان به مردم را غنیمت مىشمارد ، و شخص توانا باید فرصت راغنیمت شمارد و الا موقعیت از دست مىرود
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۷)
۸۸- خسیس بودن آبروى انسان را از بین مىبرد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۷)
۸۹- قلب انسان حالت خستگى و نشاط دارد ، وقتى در حال نشاط است مسائل راخوب مىفهمد و وقتى خسته است کند ذهن مىشود ، بنابراین وقتى نشاط دارد آنرا به کار بگیرید و وقتى خسته است آن را به حال خود بگذارید
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۷)
۹۰. هر هدفى را از راه آن تعقیب کنید . هرکس اهدافش را از راه طبیعىتعقیب کند به لغزش دچار نمىشود و بر فرض که بلغزد چارهجویى برایش ممکن است
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۶)
۹۱- بهترین مال آن است که خرج آبرو و حیثیت انسان شود
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۵)
۹۲. خود را با کار مداوم خسته نکنید و براى خود تفریح و تنوع قرار دهید ولىاز کارى که در آن اسراف باشد یا شما را در اجتماع سبک کند پرهیز کنید
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۶)
۹۳- تواضع و فروتنى مراتبى دارد ، مرتبهاى از آن این است که انسان موقعیتخود را بشناسد و بیش از آنچه شایستگى آن را دارد از کسى متوقع نباشد و با مردم به گونهاى معاشرت و رفتار نماید که دوست دارد با او آنگونه رفتار شود و اگر کسى به او بدى نمود در مقابل خوبى کند ، خشم خود را فرو خورد و گذشت پیشه کند و اهل احسان و نیکى باشد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۵)
۹۴- باید لطف و احسان قابل اعتنا باشد . نباید چیز کم ارزشى را صدقه دهیم . ( در زمانى که عموم مردم تمکن نسبى دارند نباید به خرما دادن بسنده کرد . )
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۴)
۹۵- کسى که محاسن و امتیازات زیادى داشته باشد مردم از او تعریف مىکنند ،و به تعریف خود نیاز پیدا نمىکند
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۳)
۹۶- هرکس به راهنمایى تو اعتنایى نکرد نگران مباش حوادث روزگار او را ادب خواهد کرد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۳)
۹۷- کسى که در پوشش نصیحت به تو از دیگرى بدگویى مىکند ، به عاقبت بدىگرفتار خواهد شد
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۵۳)
۹۸- هیچ چیزى زیانبارتر از خودپسندى نیست
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۸)
۹۹- برنامه آموزش دین داشته باشید در غیر این صورت بادیه نشین و نادانمحسوب مىشوید
(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۶)
۱۰۰. از فقر اندیشه مکن که خسیس خواهى شد ، و در فکر عمر دراز مباش که باعث حرص به مادیات است .