پر پرز به سوی بخت: تفال به حافظ چهارشنبه ۹ خرداد ۱۴۰۳؛ دست های گره خورده به دامن دلهم کشیده…
فال گرفتن از آثار ادبی، یکی از باورهای قدیمی مردم ایران است و ادیبانی که فکر میکردند از کلام حق بهرهای دارند، در زمانهای گذشته بسیار تحت تأثیر قرار میگرفتند. اما امروزه، اکثر ما تنها تفال به حافظ را در فرهنگ عامیانهی خود داریم.
این غزل حافظ که مورد بحث قرار گرفته، دربارهٔ دوست داشتن و از دست دادن دوست است. شعرهای زیبا و شفاف حس و احساس نویسنده را به خواننده منتقل میکنند. از طریق این غزل، نویسنده به خوانندهی خود پیام میدهد که هر چند زمان کوتاهی برای ارتباط با دوست عزیزش دارد، اما باید زمانی را شاد و خوشبخت گذراند.
هر بند شعر از این غزل را میتوان به صورت تفسیر فردی یا عرفانی درک کرد، و این شعرها معمولاً مفاهیم عمیقی را در خود جای دادهاند. به هر صورت، شعرهای حافظ همچنان مورد تحسین و تقدیر بسیاری از ادبیات فارسی است و تأثیر آن بر ادبیات جهانی نیز چندان قابل انکار نیست.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باورهای کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان میبردند بهرهای از کلام حق دارند رجوع میشد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
دامن کشان همیشد در شرب زرکشیده
صد ماه رو ز رشکش جیب قصب دریده
از تاب آتش میبر گرد عارضش خوی.
چون قطرههای شبنم بر برگ گل چکیده
لفظی فصیح شیرین قدی بلند چابک
رویی لطیف زیبا چشمی خوش کشیده
یاقوت جان فزایش از آب لطف زاده
شمشاد خوش خرامش در ناز پروریده
آن لعل دلکشش بین وان خنده دل آشوب
وان رفتن خوشش بین وان گام آرمیده
آن آهوی سیه چشم از دام ما برون شد
یاران چه چاره سازم با این دل رمیده
زنهار تا توانی اهل نظر میازار
دنیا وفا نداردای نور هر دو دیده
تا کی کشم عتیبت از چشم دلفریبت
روزی کرشمهای کنای یار برگزیده
گر خاطر شریفت رنجیده شد ز حافظ
بازآ که توبه کردیم از گفته و شنیده
بس شکر بازگویم در بندگی خواجه
گر اوفتد به دستم آن میوه رسیده
شرح لغت: شرب زر کشیده: کتان نازک زر بافت/ چابک: در اینجا به معنی رعنا و ظریف.
تفسیر عرفانی:
۱- این نیت ارزش آن را دارد که برایش تلاشی بی وقفه کنید، زیرا سعادت و کامیابی در آن بخوبی دیده میشود. حیف است که زمان از کف برود و وقت بیهوده تلف گردد.
۲- همه چیز از روی اجبار به دست میآید، غیر از عشق که باید دلی گرم و قلبی پر از احساس وجود داشته باشد. پس اول او را امتحان کنید. سپس دل در گرو عشق او بسپارید که هم پسندیده است و هم عیبی ندارد، زیرا ممکن است دلش جای دیگر باشد و شما را برای حسادت دیگران بطور موقتی انتخاب کرده باشد.
۳- در آینده امکانات بهتری در اختیار شما قرار خواهد گرفت و بهتر بگویم زمان در اختیار شماست و شاهین موفقیت اجازه ورود میخواهد.
تعبیر غزل:
دوست و یار عزیزی را از دست دادهای و در غم دوریش بی تابی. به دنبال راه چاره میگردی تا او را بازگردانی. تو که از صمیم قلب از کرده خود پشیمان هستی و قصد آزار او را نداشتهای و در ضمن به او حق میدهی که از تو رنجیده خاطر شود، بهتر است جسارت به خرج دهی و حرف دل را با او بگویی. بدان که دنیا چند روزی بیش نیست و چه بهتر که هرچند زودتر کدورتها برطرف شود.