چرا در خواب امتحان داریم؟ – مرمحات تحقیقاتی
خواب‌های مرتبط با امتحانات یک پدیده رایج است که بسیاری از ما تجربه می‌کنیم. این خواب‌ها نشانه‌ای از پردازش اطلاعات و تثبیت یادگیری‌های ما در طول روز هستند. این خواب‌ها به ما کمک می‌کنند اطمینان حاصل کنیم که مواردی که یاد گرفتیم به خوبی در ذهنمان ثبت شده و آماده استفاده است.
پروفسور اسپی توصیه می‌کند که برای جلوگیری از خواب‌های امتحان باید یک برنامه مطالعه منظم داشته و از انباشت کردن مطالعه برای آخرین لحظه خودداری کرد. همچنین، از استراحت منظم و نگهداری یک روال خواب سالم نیز برای پیشگیری از خواب‌های ناخوشایند مفید است.
اگر با وجود تمام تلاش‌های انجام شده هنوز هم با خواب‌های ناخوشایند روبرو هستید، مهم است که به خودتان اعتماد کرده و روی خواب خود تمرکز داشته باشید. اگر بیدار ماندید، بهتر است از تخت بیرون بیایید تا سیکل خوابتان تغییر کند، ولی در کل مهم است که به خواب خود اعتماد کرده و نگرانی‌های زیادی نداشته باشید.
تک فان-آیا شما هم تاکنون خواب دیده‌اید که سر جلسه آزمون نشسته‌اید و هیچ چیزی یادتان نمی‌آید؟ درواقع روشی برای به دست آوردن آمار آدم‌هایی که خواب آزمون می‌بینند، وجود ندارد چون همه خواب‌شان را یادشان نمی‌ماند.
به گزارش تک فان، اما پرسش این است که چرا خواب امتحان می‌بینیم و آیا می‌توانیم این نوع خواب را متوقف کنیم؟
کولین اسپی، استاد پزشکی خواب در دانشگاه آکسفورد، می‌گوید حتی وقتی خواب هستیم، مغزهامان بیدار هستند. آن‌ها مشغول تثبیت چیزهایی که یاد گرفته‌ایم، ساختن بر مبنای خاطرات و پردازش اطلاعات‌مان هستند. ضمنا آن‌ها «خروجی‌ها» یا آنچه که به عنوان خواب می‌شناسیم را تولید می‌کنند.
او می‌گوید: «ما اغلب فکر نمی‌کنیم که مغزمان در حقیقت در حال کار کردن روی موادی است که مطالعه کرده‌ایم.» خواب‌دیدن درباره امتحان باید به ما کمک کند «اطمینان» حاصل کنیم که درواقع کار یادگیری را به خوبی انجام داده‌ایم ـ حتی اگر در خودآگاه‌مان به آن واقف نباشیم.
او می‌گوید: «شاید در طی شب این اتفاق در مغز ما میفتد که مغزمان به ما می‌گوید..”می‌دانم نگرانی …می‌دانم که محتواهایی هست که باید روی آن کار کنم. دارم این کار را انجام می‌دهم.”
«معنایش این نیست که ما نباید در طول روز درس بخوانیم. درحقیقت کاری که مغز در خواب انجام می‌دهد تثبیت چیزهایی است که در طی روز خوانده‌ایم.»
خوب حال پرسش این است که چرا با وجود کارهای متفاوتی که در طول روز انجام می‌دهیم، خواب آزمون دادن را می‌بینیم؟
اسپی می‌گوید: «خواب دیدن درباره هر چیز تهدید‌کننده‌ای مضمونی رایج است. هر چیز تهدید‌کننده‌ای لزوما بد نیست. اما می‌تواند چالشی باشد و امتحان‌ها تقریبا همیشه چالشی هستند.»
«بسیاری از مردم منتظر شب امتحان نیستند. این حقیقت است. در طی روز شما به امتحان فکر می‌کنید، پس اینکه در طی شب هم امتحان ذهن شما را اشغال کند، شگفت‌انگیز نیست.»
اپسی می‌گوید، خواب آزمون تقریبا شایع است. تقریبا همه خواب امتحان را دیده‌اند اما یادشان نمانده است.
او توضیح می‌دهد: «برای بخشی از آدم‌ها رویای آزمون هرگز به سطح خودآگاه وارد نمی‌شود، بنابراین شما اصلا از آن آگاه نمی‌شوید.»
«برای برخی نیز گاهی به خودآگاه راه پیدا می‌کند و برای برخی هم ممکن است هر شب رخ دهد.»
خواب‌های احساسی
زحل، 19ساله، اغلب خواب می‌بیند که دیرش شده است. او می‌گوید: «دو تا سه بار قبل از اینکه ساعت زنگ بزند از خواب می‌پرم و دیگر خوابم نمی‌برد.»
اپسی می‌گوید: «توضیح این اتفاق تقریبا ساده است.»
او می‌گوید: «حتی در خواب هم می‌توانید زمان را تشخیص بدهید. علاوه‌برآن انسان‌ها مدت‌های طولانی تلفن‌های هوشمند یا ساعت زنگدار نداشتند.»
او می‌گوید، کابوس‌ها، خواب‌های احساسی هستند – نشانه‌ای از اینکه احساسات ما در طی خواب در حال پردازش هستند.
برخی از خواب‌ها، شامل خواب‌های مربوط به امتحان‌ها، می‌توانند سال‌ها بعد ادامه پیدا کنند.
اسپی می‌گوید: «گاهی «ماشه» این خواب‌ها به واسطه احساسات مشابه و «حس گیرافتادن» چکیده می‌شود و خیلی تصادفی اتفاق میفتد.»
او توضیح می‌دهد: «مغز ما چیزها را طبقه‌بندی می‌کند. وقتی مغز ما با موقعیت‌های دشوار مواجه می‌شود، بازاندیشی می‌کند و فکر می‌کند که “آره، من این موقعیت مشابه را وقتی مدرسه بودم و امتحان می‌دادم، تجربه کرده‌ام.”»
«بعدها خواب امتحان ارتباطی با امتحان دادن ندارد، بلکه ممکن است مربوط به هر موضوعی باشد که ما قرار است در آن مورد آزمون قرار بگیریم.»
چطور جلوی این کابوس‌ها را بگیریم؟
خوب، اگر واقعاً امتحاناتی دارید، پروفسور اسپی توصیه می‌کند که یک جدول زمانی مطالعه خوب همراه با استراحت‌های منظم داشته باشید تا بتوانید «به خودتان اطمینان دهید» که «برنامه‌ای دارید و آن برنامه را عملی می‌کنید».
و البته از انباشت کردن مطالعه برای شب امتحان خودداری کنید. پروفسور اسپی می‌گوید: «اگر با مرور فرمول‌های ریاضی به خواب بروید، احتمالش خیلی بالاست که وقتی میانه‌های شب از خواب بیدار می‌شوید، فرمول‌ها هنوز در ذهن‌تان باشند.»
«حتما به خودتان استراحت بدهید.»
ضمنا می‌توانید بعد از خواب بد با خودتان مهربان‌تر باشید. اپسی می‌گوید: «اضطراب به طور کلی –چه در طی شب و چه در طی روز –یک شکل دارد و آن نگرانی درباره «فلان‌طور یا بهمان‌طور شدن اوضاع است.» احتمالا به همین دلیل است که خواب موقعیت‌هایی مثل دیر رسیدن به امتحان یا دویدن و نرسیدن یا بلد نبودن پاسخ‌ها را می‌بینیم. درواقع ما اضطراب داریم که این اتفاق‌ها برایمان بیفتد.
او توضیح می‌دهد: «باید درباره واکنش‌مان به این اضطراب فکر کنیم.»
«اگر از خودمان بپرسیم «اگر فلان‌طور بشود چه!»، احتمالا پاسخی که به خودمان می‌دهیم آن است که “حتما گند می‌زنی!”. اما به احتمال زیاد در پاسخ به دیگران هرگز چنین واکنشی نشان نمی‌دهیم.» پس باید با خودمان هم مهربان‌تر باشیم.
بعضی‌ها آنقدر دلشوره امتحان دارند که خواب‌شان مختل می‌شود و مثلا از ساعت 2صبح دیگر خواب‌شان نمی‌برد. پروفسور اسپی می‌گوید: «غیرممکن است که بخواهید خودتان را به زور بخوابانید – فقط می‌توانید به خواب بروید [این امر باید خودش رخ بدهد.]»
اپسی توضیح می‌دهد: «در هر سمتی که از خواب بیدار شدید، سعی کنید که به طرف دیگری بچرخید و سعی کنید به این فکر کنید که مثلا 3ساعت دیگر برای خوابیدن وقت هست، به جای اینکه فکر کنید به قدر کافی نخواهید خوابید.»
بدون اینکه به تلفن یا ساعت‌تان نگاه کنید به خودتان 10دقیقه زمان بدهید که دوباره بخوابید.
اگر هنوز خوابتان نبرد چه؟
«برای مدتی کوتاه از تخت بیرون بیایید تا دوباره احساس کنید که خواب‌آلود شده‌اید. بعد دوباره به تخت برگردید و به خودتان فرصت بدهید دوباره بخوابید، به خودتان اطمینان بدهید که ایرادی ندارد که بیدار شده‌اید.»
«نباید در چرخه معیوب سعی کردن برای خوابیدن گیر کنید.»
«به اتفاقاتی که در طی شب در خواب برایتان رخ می‌دهد واکنش‌های بیش‌ازاندازه نشان ندهید.»
«به خوابتان اعتماد کنید.»
