افزایش نور خورشیدی در ایران: آیا باید نگران باشیم؟
اشعه ماوراء بنفش (UV) یک بخش از طیف نور خورشید است که برای چشمان ما غیر قابل رؤیت است. در صورتی که انسان بیش از حد در معرض این اشعه قرار گیرد، ممکن است برای سلامتی آسیب های جبران ناپذیری به وجود آید. افراد می توانند از شاخص UV برای اندازه گیری شدت این اشعه در مکان و زمان خاص استفاده کنند. عواملی از قبیل زمان سال، زمان روز، موقعیت جغرافیایی، ارتفاع، پوشش ابر و شرایط جو می‌توانند بر شدت این اشعه تاثیر گذار باشند. اثرات مخرب افزایش اشعه UV شامل بروز سرطان پوست، پیری زودرس، آسیب به چشم، ضعف سیستم ایمنی و آسیب به گیاهان و اکوسیستم ها است. اقداماتی همچون استفاده از کرم ضد آفتاب، پوشش مناسب، اقامت در سایه و خودداری از سولاریوم می‌تواند به محافظت از خود در برابر این اشعه کمک کند. در ایران، میزان اشعه UV از صبح تا ظهر در حالت معمولی است اما از بعد از ظهر تا بعد از ظهر افزایش می‌یابد و خطرناک می‌شود. به این توصیه می‌شود که از این موضوعات آگاه باشیم و اقدامات لازم را برای محافظت از خود انجام دهیم.
تک فان- به تازگی تصویری از یک نمودار در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن هشدار داده شده بود که میزان اشعه یو وی از جمعه یازدهم خردادماه تا دوشنبه چهاردهم خردادماه در کشور به عدد ۱۲ می‌رسد که این عدد بسیار بالا و خطرناک است.
اندکی بعد صادق ضیاییان، رییس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی کشور در واکنش به این متحوای منتشر شده در فضای مجازی گفت: بر اساس نقشه‌های هواشناسی، میزان اشعه فرابنفش در کشور در ساعات بعدازظهر به بیشتر از عدد ۱۱ و نزدیک ۱۲ می‌رسد و در واقع محتوای این پیام درست است. اما همچنین تاکید کرد که این مسئله اصلا چیز جدیدی نیست و هر سال در فصول گرم سال این اتفاق در کشور ما رخ می‌دهد. یعنی تابش خورشید در فصل تابستان در اغلب مناطق، این اتفاق را رقم می‌زند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی ابعاد مختلف این موضوع بپردازیم تا مخاطب ایرانی درک درستی از این موضوع بدست بیاورد.
اشعه UV چیست و چه اهمیتی دارد؟
اشعه ماوراء بنفش (UV) بخشی از طیف نور خورشید است که برای چشم انسان نامرئی است. این اشعه در مقادیر کم، فواید مختصری مانند تحریک تولید ویتامین D دارد. اما قرار گرفتن بیش از حد در معرض آن می‌تواند منجر به عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامتی شود.
نکات کلیدی درباره افزایش اشعه UV چیست؟
شاخص UV: دانشمندان از شاخص UV برای اندازه‌گیری شدت اشعه ماوراء بنفش در یک مکان و زمان خاص استفاده می‌کنند. این شاخص عددی بین 0 تا 10+ دارد که هرچه عدد بالاتر باشد، خطر قرار گرفتن در معرض اشعه UV بیشتر است.عوامل مؤثر: سطوح UV تحت تأثیر عواملی مانند زمان سال، زمان روز، موقعیت جغرافیایی، ارتفاع، پوشش ابر و شرایط جو قرار می‌گیرد.اوج تابش: به طور کلی، سطوح UV در ساعات ظهر (بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر) در بالاترین سطح خود قرار دارند و در زمستان نسبت به تابستان پایین‌تر هستند.
اثرات مخرب افزایش اشعه UV
سرطان پوست: اشعه UV نقش اصلی را در ابتلا به شایع‌ترین نوع سرطان، یعنی سرطان پوست ایفا می‌کند.پیری زودرس: این اشعه سبب چین و چروک، لکه‌های قهوه‌ای و افتادگی پوست می‌شود.آسیب به چشم: قرار گرفتن در معرض اشعه UV می‌تواند منجر به آب مروارید، ناخالصی قرنیه و سایر مشکلات چشمی شود.ضعف سیستم ایمنی: اشعه UV می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و آن را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر کند.آسیب به گیاهان و اکوسیستم‌ها: افزایش اشعه UV می‌تواند به گیاهان، به ویژه محصولات کشاورزی آسیب برساند و تعادل اکوسیستم‌ها را مختل کند.
اشعه UV در کدام مناطق کشور زیاد است؟
در استان های خراسان شمالی، بخشی هایی از خراسان رضوی، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و تمام سواحل کشور اعداد پائینی بین ۲تا۵ یا ۷تا ۱۱ دارند اما در سایر استان ها این عدد به بیشتر از ۱۱ می‌رسد. در ایران اشعه یو وی از صبح ها تا حدود ساعت ۱۳ ظهر در تراز معمولی قرار دارد اما از ساعت ۱۴ تا ۱۷ میزان این اشعه افزایش پیدا می‌کند و خطرناک می‌شود.
اقدامات پیشگیرانه:
خوشبختانه، اقدامات ساده‌ای وجود دارد که می‌توانید برای محافظت از خود در برابر اشعه UV انجام دهید:
کرم ضد آفتاب: مهم‌ترین اقدام، استفاده منظم از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع و SPF 30 یا بالاتر است.پوشش: کلاه لبه پهن، عینک آفتابی و لباس‌های محافظ می‌توانند به پوشاندن پوست شما در برابر اشعه UV کمک کنند.سایه: در ساعات اوج تابش خورشید (10 صبح تا 4 بعد از ظهر) در سایه بمانید.سولاریوم: از تخت‌های برنزه کننده خودداری کنید، زیرا آنها اشعه UV مضر ساطع می‌کنند.
اما واقعاً چقدر باید نگران اشعه UV باشیم؟
افزایش سطح UV یک نگرانی واقعی است، اما با اقدامات پیشگیرانه ساده می‌توان از خطرات آن محافظت کرد. به گزارش سازمان هواشناسی کشور، در حال حاضر شاخص UV در ایران در محدوده متوسط تا بالا قرار دارد، بنابراین احتیاط در برابر قرار گرفتن در معرض نور خورشید، به خصوص در ساعات اوج تابش، ضروری است.
