اخبار فوری: اعلامیه حیاتی از انجمن هواشناسی درباره حادثه بالگرد

انجمن هواشناسی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که بر اساس بررسی‌های علمی انجام شده، هیچ امواج کوهساری که ممکن بود رئیس جمهور و همراهانش را به خطر بیندازد، رخ نداده است. برای تشکیل امواج کوهستانی چندین شرط در جو باید فراهم شود، اعم از وجود باد نسبتاً قوی و پایدار به سمت کوهستان، شکل مانع مناسب برای وزش باد و پایداری جو. رطوبت هوا و عوامل دیگر نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند. بررسی برخاست مرتبط با سقوط بالگرد نشان داد که در زمان رویداد و ساعت‌های پیش و بعد از آن، شرایط لازم برای تشکیل امواج کوهساری و تلاطم باد وجود نداشته است. همچنین وجود مه نیز نشانه دیگری از عدم وجود امواج کوهساری در سطوح پایین جو بوده است. از این رو، نتیجه نهایی بر اساس شواهد و داده‌های علمی منتشر شده، بر تشکل امواج کوهساری به اندازه کافی برای ایجاد حادثه سقوط بالگرد سر را نمی‌برد.

باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: انجمن هواشناسی ایران اعلام کرد: طبق بررسی‌های علمی صورت گرفته هیچ امواج کوهساری که موج آسیب به بالگرد رئیس جمهور شهید و همرانش شود رخ نداده است.

برای تنویر افکار عمومی درباره شرایط لازم و چگونگی تشکیل امواج کوهستانی و نقش احتمالی آنها در سقوط بالگرد انجمن هواشناسی ایران در خصوص شرایط جوی و احتمال بروز امواج کوهساری اطلاعیه داد؛ رئیس جمهور فقید ایران که به‌تازگی توسط برخی کارشناسان در رسانه ها مطرح شده است، توضیحات به شرح زیر لازم به نظر می‌رسد.

برای تشکیل امواج کوهستانی که به آنها امواج «لی» یا امواج ایستاده باد نیز گفته می‌شود، به وجود چند شرط خاص در جو نیاز است:

باد نسبتاً قوی و پایدار که به سمت کوهستان یا موانع زمینی جریان داشته باشد. تعیین حداقل سرعت باد برای ایجاد امواج کوهستانی خطرناک برای هلیکوپتر دشوار است، زیرا به عوامل متعددی از جمله نوع هلیکوپتر، تجربه خلبان، شرایط جوی خاص و ویژگی‌های کوه بستگی دارد. با این حال به طور کلی امواج کوهستانی زمانی که سرعت باد به ۲۰ تا ۳۰ نات یا بیشتر (۲۲ تا ۳۳ مایل در ساعت) برسد می‌تواند برای پرواز بالگردها خطرناک باشد.

شکل مانع راستای وزش باد باید بر جهت کشیدگی کوهستان عمود باشد یا با زاویه کمی بر آن برخورد کند. شیب های تندتر موانع تشکیل امواج را آسانتر می‌کند.

پایداری جوی پایداری توده هوا در راستای قائم به این معنی که لایه های هوا با ارتفاع به طور ناگهانی مخلوط نشوند، مانند وارونگی دما پایداری جو به حفظ امواج در حین حرکت آنها پس از مانع کوهستانی کمک می‌کند.

رطوبت رطوبت کم هوا مطلوب تر است، زیرا ابر و بارش می‌تواند امواج را مختل کند.

عوامل دیگر مانند ساختار قائم دما و فشار جو نیز می‌توانند تاثیر بگذارند. در صورت وجود همه این شرایط امواج کوهستانی می‌توانند در ارتفاعات مختلف بالای کوه یا مانع تشکیل شده و باعث ایجاد ناهمواری و تلاطم شوند که در عملیات هوانوردی به‌ویژه پرواز در سطوح پایین جو می‌تواند مخاطره آمیز باشد.

در سانحه سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهوری در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳، بررسی میدان باد در ترازهای سطوح پایین ارتفاع پرواز بالگرد نشان می‌دهد که در ارتفاع ۸۵۰ میلی بار حدود یک‌هزار و ۵۰۰ متری از تراز دریا، سرعت باد بسیار پایین بوده و در زمان سانحه و ساعت‌های قبل و بعد از آن سرعت باد در این تراز کمتر از ۱۰ نات (پنج متر بر ثانیه) بوده است.

همچنین بررسی میدان باد در تراز ۷۰۰ میلی بار حدود سه کیلومتری تراز دریا با استفاده از داده های باز تحلیل نشان می‌دهد که سرعت باد در این تراز با زاویه نه چندان مناسب با راستای توپوگرافی منطقه برای تشکیل امواج کوهساری چندان زیاد نبوده و سرعت باد در حد ۲۰ نات و کمتر است. از طرفی داده‌های رادیوسوند ایستگاه فرودگاهی تبریز در ساعت ۱۲ به وقت گرینویچ نزدیکترین زمان داده دیدبانی جو بالا به زمان حادثه سرعت باد در محدود ۱۵ تا ۲۰ نات ثبت شده است و داده های نیمرخ جو بیانگر شرایط پایداری نیست (شرط لازم برای تشکیل امواج کوهساری).

بنابراین بر اساس داده‌های بازتحلیل و داده های مشاهداتی، در زمان رخداد و ساعت‌های پیش و پس از حادثه به سبب نبود شرایط لازم، احتمال تشکیل امواج کوهساری با شدتی که بتواند حادثه سقوط بالگرد را رقم بزند، برخلاف نظرات اخیر منتشر شده در برخی رسانه ها از پایه و اساس علمی محکم برخوردار نیست و امواج کوهساری را نمی‌توان عامل مهم در این حادثه به حساب آورد.

بر اساس شواهد مشاهداتی، وجود مه نیز بیانگر نبود چینش قوی باد و تلاطم در سطوح پایین جو و نزدیکی سطح زمین است که نشان دیگر از نبود چینش باد تلاطم و امواج کوهساری قابل ملاحظه است.

راضیه میرزاحیدری