شمارش به مرگ خورشید: آینده زمین روشنایی پیدا می‌کند!
خورشید، به عنوان منبع اصلی نور و گرما برای زمین و سایر سیارات در منظومه شمسی، در آینده ای نزدیک یا دور خاموش خواهد شد. فرآیند مرگ خورشید در چند مرحله مختلف صورت می‌گیرد. از جمله این مراحل می‌توان به فاز غول سرخ، سوزاندن هلیوم، پرتاب لایه‌های خارجی و تبدیل به کوتوله سفید اشاره کرد.
هنگامی که خورشید به یک کوتوله سفید تبدیل می‌شود، تأثیرات مهمی بر دیگر سیارات در منظومه شمسی دارد. سیارات داخلی ممکن است در مرحله غول سرخ تحت تأثیر خورشید بلعیده شوند یا تبخیر شوند. سیارات بیرونی نیز به تغییرات شدیدی در تابش و گرانش خورشید تحت فشار قرار خواهند گرفت.
اما در نهایت، حتی پس از تبدیل به کوتوله سفید، خورشید همچنان یک جرم نجومی خواهد بود و اطراف آن بقایای سیارات و اجرام دیگری باقی خواهند ماند. این فرآیند‌ها، از جمله مرگ خورشید و تحولات مرتبط با آن، به عنوان یک پویانمایی عظیم در کیهان از اهمیت بسزایی برخوردارند.
خورشید، منبع حیات و نور در منظومه شمسی، روزی خاموش خواهد شد. اما این چه زمانی اتفاق می‌افتد و چه سرنوشتی در انتظار زمین و دیگر سیارات خواهد بود؟ در این مطلب، به بررسی علمی فرآیند مرگ خورشید و تأثیرات آن بر سیاره ما می‌پردازیم.
همشهری آنلاین نوشت: خورشید هم مانند تمام ستارگان، دارای عمر محدودی است. درحال حاضر، خورشید در مرحله‌ای از زندگی خود قرار دارد که به آن «رشته اصلی» (Main Sequence) می‌گویند که در این مرحله هیدروژن را در هسته خود به هلیوم تبدیل می‌کند.
وقتی که خورشید هیدروژن موجود در هسته‌اش را به پایان برساند، چندین مرحله را پشت سر خواهد گذاشت:
۱. غول سرخ (Red Giant): پس از اتمام هیدروژن در هسته، خورشید شروع به سوزاندن هیدروژن در لایه‌های خارجی‌تر می‌کند و هسته آن منقبض می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که خورشید به یک غول سرخ تبدیل شود و به شدت منبسط شده و حتی ممکن است تا مدار زمین گسترش یابد.
۲. سوزاندن هلیوم: در این مرحله، خورشید شروع به سوزاندن هلیوم در هسته خود می‌کند که به تشکیل عناصر سنگین‌تری مانند کربن و اکسیژن منجر می‌شود. این مرحله نسبتاً کوتاه است و چند صد میلیون سال طول می‌کشد.
۳. پرتاب لایه‌های خارجی: پس از اتمام سوزاندن هلیوم، لایه‌های خارجی خورشید به فضا پرتاب می‌شوند و یک سحابی سیاره‌ای (Planetary Nebula) ایجاد می‌شود. این لایه‌های پراکنده شده به تدریج از بین می‌روند و فقط هسته باقی می‌ماند.
۴. کوتوله سفید (White Dwarf): هسته باقی‌مانده خورشید به یک کوتوله سفید تبدیل می‌شود که یک جسم کوچک و بسیار چگال است. این کوتوله سفید به تدریج گرما و نور خود را از دست می‌دهد و در نهایت پس از میلیاردها سال به یک کوتوله سیاه (Black Dwarf) تبدیل می‌شود، هرچند که جهان ممکن است هنوز به اندازه کافی قدیمی نباشد که چنین کوتوله‌های سیاهی وجود داشته باشند.
چه بر سر ما خواهد آمد؟
این فرآیندهای تحولی تأثیرات عمده‌ای بر روی منظومه شمسی خواهند داشت. سیارات داخلی، از جمله زمین، ممکن است در طول مرحله غول سرخ توسط خورشید بلعیده شوند یا در اثر گرمای شدید تبخیر شوند. سیارات بیرونی‌تر نیز تحت تأثیر تغییرات شدید در تابش و گرانش خورشید قرار خواهند گرفت.
در نهایت، وقتی که خورشید به یک کوتوله سفید تبدیل شود، منظومه شمسی به طور قابل توجهی تغییر خواهد کرد، ولی به عنوان یک کوتوله سفید، خورشید همچنان یک جرم آسمانی خواهد بود که در اطراف آن، بقایای سیارات و سایر اجرام کوچک باقی می‌مانند.
راضیه میرزاحیدری
