آیا مومیایی‌های مصری خطرناک؟ آیا جذام، سل و آبله می‌توانند از طریق آنها منتقل شوند؟
تک فان-مصر‌یان باستان با بیماری بیگانه نبودند و تحقیقات نشان می‌دهد که آنها به بسیاری از بیماری‌های عفونی مانند آبله، سل و جذام مبتلا بوده‌اند.
به گزارش تک فان، به عنوان مثال، رامسس پنجم، چهارمین فرعون از سلسله بیستم مصر، به آبله مبتلا شد که نشانه‌های آن به صورت جای زخم‌های آبله بر روی بدن مومیایی‌شده‌اش قابل مشاهده است.
با اینکه سازمان جهانی بهداشت (WHO) رسماً اعلام کرد که آبله در سال 1980 در سراسر جهان ریشه‌کن شده است، آیا ممکن است که هزاران سال بعد، مومیایی‌های تازه کشف‌شده بیماری آبله یا سایر بیماری‌ها را از بدن خود آزاد کنند؟
پیرز میچل، مدیر آزمایشگاه انگل‌های باستانی در دانشگاه کمبریج و پژوهشگر ارشد در این دانشگاه، می‌گوید که این امر بسیار غیرمحتمل است.
میچل می‌گوید: «بیشتر گونه‌های انگل، در غیاب میزبان زنده، ظرف 1 تا 2 سال می‌میرند. اگر بیش از 10 سال صبر کنید، همه از بین رفته‌اند.»
به عنوان مثال، طبق اطلاعات مرکز ملی بیوتکنولوژی کتابخانه ملی پزشکی در مؤسسه ملی بهداشت،
ویروس‌های آبله مانند ویروس آبله‌مرغان تنها در سلول‌های یک میزبان زنده قادر به تولید مثل هستند. بر طبق همین نهاد، باکتری‌هایی که باعث سل و جذام می‌شوند نیز برای بقا به میزبان زنده نیاز دارند.
با این حال، برطبق گزارش این نهاد، آبله از طریق تماس مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، در حالی که سل و جذام معمولاً از طریق قطرات بینی و دهان، به طور معمول با عطسه یا سرفه منتشر می‌شوند.
در مورد جذام، برای انتقال آن نیاز به تماس طولانی‌مدت با فرد بیمار است. طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، این به این دلیل است که دو گونه باکتری که باعث این بیماری می‌شوند، به نام‌های مایکوباکتریوم لپره و مایکوباکتریوم لپروماتوزیس، به کندی تکثیر می‌شوند.
یکی دیگر از عواملی که احتمال ابتلا به بیماری از مومیایی را کاهش می‌دهد، تخریب DNA با گذشت زمان است.
میچل می‌گوید: “با تحلیل، می‌توانید دریابید که تمام قطعات DNA این انگل‌ها بسیار کوتاه هستند. به جای زنجیره‌های بلند و سالم DNA، آنها فقط حدود 50 تا 100 جفت باز هستند. این مثل این است که همه چیز خرد شده باشد، و دلیلش آن است که [DNA] در حال تخریب و تجزیه است. وقتی که DNA از هم پاشیده است، هیچ راهی برای زنده ماندن چیزی وجود ندارد— هیچ چیزی بیدار نمی‌شود.”
با این حال، برخی از کرم‌های انگلی روده‌ای که از طریق مدفوع منتقل می‌شوند، بیشتر از سایر موجودات زنده‌اند و همه آنها نیاز به میزبان زنده برای بقا ندارند. اما آنها هم مایه نگرانی نیستند.
میچل می‌گوید: “این موارد می‌توانند بسیار جان‌سخت‌تر باشند و چندین ماه یا گاهی چند سال دوام بیاورند، اما هیچ‌کدام از آنها قرار نیست هزاران سال زنده بمانند. اکثریت قریب به اتفاق انگل‌ها وقتی میزبان می‌میرد، می‌میرند زیرا هیچ راهی برای بقا ندارند.”
و حتی در صورتی که خیلی نادر یکی از این موجودات باستانی هنوز زنده باشد، ماسک‌ها، دستکش‌ها و دیگر تجهیزات حفاظتی که محققان برای جلوگیری از آلوده کردنِ مومیایی‌ها استفاده می‌کنند، مانعی برای ابتلا یا انتشار عوامل بیماری‌زا نیز هست.
عاطفه رضوان نیا
