تار عنکبوت، قوی‌تر از فولاد: حقایق شگفت‌انگیزی که باید درباره این رشته ظریف و قدرتمند بدانید

شاید تا به حال به این موضوع فکر نکرده باشید که تار عنکبوت چه ویژگی‌های عجیبی دارد. این رشته ظریف و شکننده که توسط عنکبوت‌ها بافته می‌شود، در واقع شاهکاری از مهندسی و طراحی است. در این مقاله، به برخی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز تار عنکبوت می‌پردازیم که شما را شگفت‌زده خواهد کرد.

روزیاتو نوشت: ما با ظاهر تار‌های عنکبوت آشنا هستیم و می‌دانیم که حس لمس آن‌ها چگونه است! این رشته‌های نازک ابریشمی بسیار قوی، انعطاف‌پذیر و چسبنده هستند. در ادامه به بررسی ویژگی‌های جالب تار‌های عنکبوت می‌پردازیم.

تار عنکبوت بسیار محکم است

تار عنکبوت به نسبت ضخامتش بسیار محکم است. طبق تحقیقات دانشگاه بریستول، یک کابل از تار عنکبوت، پنج برابر قوی‌تر از یک کابل مشابه از جنس فولاد خواهد بود.

ابریشم عنکبوت از نظر استحکام، مشابه «کولار» است؛ نوعی الیاف آرامید که در بدنه هواپیما‌ها و جلیقه‌های ضد گلوله استفاده می‌شود.

چرا تار عنکبوت محکم و انعطاف‌پذیر است؟

تار عنکبوت از هزاران فیبر نازک به نام نانوفیبر تشکیل شده است. نحوه قرارگیری این نانوفیبر‌ها به تار عنکبوت خاصیت کشسانی می‌دهد.

همه تار‌های عنکبوت یکسان نیستند

عنکبوت‌ها تار خود را از طریق غدد تارزن تولید می‌کنند. این غدد می‌توانند هفت نوع تار تولید کنند که هر کدام برای هدفی خاص استفاده می‌شود.

برای مثال، نوع ابریشمی که برای شکار طعمه تولید می‌شود، با نوعی که برای ساخت کیسه تخم استفاده می‌شود، متفاوت است.

هیچ عنکبوتی قادر به تولید هر هفت نوع تار عنکبوت نیست. نوع تاری که یک عنکبوت می‌تواند تولید کند، به گونه و جنسیتش نیز بستگی دارد (فقط عنکبوت‌های ماده ابریشم مورد استفاده برای ساخت کوکون‌ها را تولید می‌کنند).

عنکبوت‌ها در تار‌های خود گیر نمی‌کنند

قسمت مرکزی تار عنکبوت چسبنده است و عنکبوت‌ها می‌دانند چگونه روی تار‌های خود حرکت کنند که در آن‌ها گیر نیفتند.

عنکبوت‌ها تار‌های خود را بازیافت می‌کنند

چسبندگی تار‌های عنکبوت در حدود یک روز از بین می‌رود. عواملی مانند هوا و گرد و غبار اصلی‌ترین دلایل آن هستند. عنکبوت‌ها معمولاً تار‌های خود را پیش از ساخت تار جدید می‌خورند تا پروتئین‌های مورد استفاده را بازیافت کنند.

تار‌های عنکبوت منفعل نیستند

برخی عنکبوت‌ها از تار‌های خود به صورت فعال برای شکار طعمه استفاده کرده و تار را به سوی شکار خود پرتاب می‌کنند. برخی از عنکبوت‌ها می‌توانند تار خود را به شکل یک طناب چسبنده حلقه کنند و شکار خود را به دام بیندازند!

سیستم تله‌گذاری

حدود ۳۰۰ میلیون سال است که عنکبوت‌ها از تار استفاده می‌کنند. عنکبوت‌های اولیه از تار خود برای ساخت کیسه‌های تخم و پوشش لانه‌های خود استفاده می‌کردند و منتظر شکار بودند تا به دام بیفتد.

این سیستم تله‌گذاری هنوز هم توسط برخی از گونه‌های عنکبوت استفاده می‌شود، از جمله عنکبوت‌های تار قیفی سمی در استرالیا. این عنکبوت‌ها با دریافت سیگنال از طریق تار خود از لانه بیرون می‌آیند و طعمه‌ای که در تار آن‌ها گیر کرده را می‌کشند.

تار‌های عنکبوت زیبا طعمه بیشتری را جذب می‌کنند

برخی از تار‌های عنکبوت الگو‌های زیبا و پیچیده‌ای دارند که طعمه بیشتری را جذب می‌کنند. این به ویژه در مورد عنکبوت‌های سَرَندباف صادق است که نوعی ابریشم به نام استابیلیمنتوم تولید می‌کنند.

تحقیقات داده‌اند که این تار‌ها نور ماوراء بنفش را به خوبی منعکس کرده و حشرات بیشتری را جذب می‌کنند.

عنکبوت‌ها می‌توانند پرواز کنند

عنکبوت‌ها می‌توانند از تار خود برای پرواز استفاده کنند. این کار از طریق تکنیکی به نام بالون‌شدن انجام می‌شود. برخی از عنکبوت‌ها می‌توانند تا ارتفاع ۲. ۵ مایل (۴ کیلومتر) به جو برسند و مسافت‌های طولانی را طی کنند. آن‌ها از جریان‌های هوایی و میدان‌های الکتریکی زمین استفاده می‌کنند.

تحقیقات نشان داده‌اند که اجداد برخی از گونه‌های عنکبوت‌های درخت‌نشین ممکن است از این تکنیک برای سفر از آفریقا به استرالیا استفاده کرده باشند.

تار‌های زیر آب

عنکبوت آبی که به عنکبوت غواص معروف است، در آب زندگی می‌کند. این عنکبوت‌ها بین گیاهان زیر آب تار می‌بافند.

این عنکبوت‌ها هوا را از سطح آب جمع‌آوری کرده و به لانه‌های زیر آب خود می‌آورند و می‌توانند زمانی که طعمه به تار‌ها برخورد می‌کند، سیگنال‌هایی را دریافت کرده و حمله کنند.

تار‌های عنکبوت مانند سیم‌های ساز هستند

تار‌های عنکبوت مشابه سیم‌های یک ساز عمل می‌کنند.

زمانی که چیزی با یک تار برخورد می‌کند، صدا و ارتعاش آن عنکبوت را از حضور حشره، آسیب به تار یا حتی حضور جفت احتمالی مطلع می‌کند.

از مایع به جامد

در ابتدا، ماده اولیه تار (که به آن دوپ می‌گویند) در حالت مایع است. مجموعه‌ای از واکنش‌های بیوشیمیایی در بدن عنکبوت آن را بلافاصله به ابریشم تبدیل می‌کند.

طناز السادات حسینی فر