رقص طلایی در میان خشکسالی: کاخ گلهای آبی
تک فان-برای اولین بار در یک دهه گذشته، گیاهان در بیابان آتاکاما در میانه زمستان شروع به گل‌دهی کرده‌اند و بخشی از خشک‌ترین بیابان جهان را با رنگ‌های سفید و بنفش پوشانده‌اند.
به گزارش تک فان، این شکوفایی نادر نتیجه باران در شمال شیلی در پاییز نیمکره جنوبی است. حدودا 11میلی‌متر باران در اواسط آوریل باریده است که در ترکیب با مه صبحگاهی که محلی‌ها به آن “کمانچاکا” می‌گویند، به فعال شدن پوشش گیاهی منجر شده که تا 15 سال می‌توانند در حالت خفته باقی بمانند.
دو گونه اولی که امسال چشم‌انداز را رنگارنگ کردند، «پاتای گوآناکو» (Cistanthe grandiflora) با گلهای روشن به رنگ سرخابی و «آه‌های صحرا» (Nolana baccata) به رنگ سفید بودند.
سزار پیسارو، رئیس بخش حفاظت از تنوع زیستی و تحقیقات علمی در شرکت ملی جنگلداری در آتاکاما می‌گوید که گل‌دهی در منطقه‌ای به مساحتی بین 300 تا 400کیلومتر مربع رخ داده است. یک بیابان پر از گل که در فصل بهار (سپتامبر تا اکتبر) به دلیل بارش‌های زمستانی اتفاق میفتد، می‌تواند مساحتی در حدود 15000کیلومتر مربع را با 200گونه مختلف گل، پوشش دهد.
گل‌دهی گلهای بیابانی در فصل بهار در سال‌هایی رخ می‌دهد که حداقل 15میلی‌متر باران بین ماه‌های ژوئن، ژوییه و آگوست باریده باشد. این امر با پدیده ال‌نینو مرتبط است که میزان بارش‌ها در شیلی را به بالاتر از میانگین افزایش داده است.
در سال 2015، باران در ماه مارس بارید و درست مثل حالا پوشش گیاهی در فصل زمستان فعال شد. در آن سال در ماه‌های ژوییه و آگوست نیز باران بارید که باعث شد بیابان با انفجاری از گلهای بهاری مواجه شود.
اما مشخص نیست که این بار نیز همین اتفاق خواهد افتاد یا خیر. پیش‌بینی سازمان ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) نشان می‌دهد که شرایط ای.اِن.اِس.او-خنثای فعلی ـ دوره‌ای که در آن نه ال‌نینیو و نه لا‌نینیو رخ نمی‌دهند – احتمالاً برای یک ماه دیگر ادامه خواهد داشت و سپس به لا‌نینیو تبدیل خواهد شد. این بدان معناست که خشکسالی باز خواهد گشت و بیابان آتاکاما رطوبت کافی برای فعال کردن دوباره گیاهان در طول چرخه را نخواهد داشت.
اگر در هفته‌های آینده بارندگی رخ دهد، رطوبت جوی بالاتر از حد معمول خواهد بود و این می‌تواند در سپتامبر باعث شکوفایی بیابان شود. با این حال، بارش پیش‌بینی نشده است.
از سوی دیگر، اگر به‌زودی لا‌نینیو رخ دهد، لکه‌های گلی که این زمستان شکوفا می‌شوند، احتمالاً آخرین گلی‌هایی خواهند بود که در این دهه دیده می‌شوند (به دلیل چرخه‌های ال‌نینیو و لا‌نینیو) و بهار آینده شکوفایی بزرگی رخ نخواهد داد.
شکوفایی نادر زمستانی بیابان آتاکاما بدون مشکلات نیست. مهم‌ترین مشکل، به گفته ماریا فرناندو پرز، دانشیار بوم‌شناسی در دانشگاه پاپی کاتولیک شیلی، این است که گرده‌افشان‌ها به سرعتی که گیاهان به باران واکنش نشان می‌دهند، از راه نمی‌رسند. او می‌گوید: «اگر بذرها جوانه بزنند و گل بدهند اما گرده‌افشان‌ها نرسند، بذرها از بین می‌روند.»
این اتفاق هم‌اکنون در حال رخ دادن است؛ زیرا به گفته پیسارو، در حال حاضر هیچ زنبور، شب‌پره، سوسک یا گرده‌افشان دیگری به دلیل دمای پایین حضور ندارد. تنها کنه‌ها و چند خزنده، پرنده و پستاندار دیده شده‌اند.
پیسارو می‌گوید: «با تغییرات آب و هوایی، رویدادهای غیرعادی مانند گل‌دهی زمستانی امسال ممکن است بیشتر شوند، به این معنی که گیاهان ممکن است سالانه تکثیر نشوند. گلهای بیابانی به تعدادی گیاه پیازدار کاهش پیدا می‌کنند و تنوع‌شان به طرزش چشمگیری کم می‌شود یا فضا برای گونه‌های مهاجم باز می‌شود. »
عاطفه رضوان نیا
