ثبت دمای ۶۹.۴ سانتی‌گراد بر روی سطح زمین!
ایسنا نوشت: روز ۷ مرداد ۱۴۰۳، هم‌زمان با ورود موج گرما، به ابتکار مرکز تحقیقات بین‌المللی دانشگاه تهران و با هدف گرامی‌داشت یاد مرحوم پروفسور «پرویز کردوانی»، پدر علم کویرشناسی ایران، دمای سطح زمین در گرم‌ترین نقطه شهرستان آران و بیدگل به ثبت رسید، در این رویداد دمای حداکثر سطح زمین در کویر سیازگه ۶۹.۴ سانتی‌گراد با دمای حداکثر هوای ۵۰ درجه سانتی‌گراد ثبت شد.
میدرضا ناصری، رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با ایسنا، درباره رویداد ثبت دمای گرم‌ترین نقطه کویری ایران همراه با ورود موج گرما به کشور اظهار کرد: در این رویداد دمای سطح زمین از ساعت ۲۱:۳۰ روز ششم مرداد ۱۴۰۳ به‌مدت ۲۴ ساعت در یکی از گرم‌ترین نقاط بیابان سیازگه ابوزیدآباد(بیابان تیپیک در مرکز کشور) با فواصل زمانی یک‌ساعته اندازه‌گیری شد.
وی، ادامه داد: در کنار دمای سطح زمین که در یک محدوده تقریباً یک هکتاری انجام شد، دمای عمق زمین در یک متری، نیم متری، ۲۰ سانتی‌متری و ۵ سانتی‌متری از سطح و دمای هوا و سرعت باد و میزان تبخیر طی این دوره زمانی اندازه‌گیری شد.
*حداقل دمای ثبت‌شده برای سطح زمین ۲۴.۳ و برای هوا ۲۶ درجه سانتی‌گراد
رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی دانشگاه تهران، در ادامه تصریح کرد: در این رویداد دمای حداکثر سطح زمین در کویر سیازگه ۶۹.۴ سانتی‌گراد و دمای حداکثر هوا ۵۰ درجه سانتی‌گراد ثبت شد و دمای حداقل به‌ترتیب برای سطح زمین ۲۴.۳ و برای هوا ۲۶ درجه سانتی‌گراد به دست آمد.
ناصری، با بیان این‌که به‌بیان‌دیگر اختلاف دمای سطح زمین در گرم‌ترین و خنک‌ترین ساعت چیزی در حدود ۴۵ درجه سانتی‌گراد است، ادامه داد: بدیهی است که بسیاری از نقاط کشور پتانسیل ثبت چنین دمایی را دارند و این چالش در بخش بزرگی از کشور به‌ویژه نیمه جنوبی ایران قابل پیش‌بینی است.
وی، با بیان این‌که تشدید دما در داخل شهرها به‌ویژه بر روی سطوح مختلف از سنگفرش و آسفالت تا سطوح سیمانی دور از انتظار نیست، در ادامه خاطرنشان کرد: در این رویداد میزان تبخیر نیز ۲۲.۸ میلی‌متر به‌دست آمد که نشان از هدر رفت بالای آب در چنین شرایطی دارد که علاوه‌بر مناطق مسکونی می‌تواند به‌شدت بخش کشاورزی و پوشش گیاهی را در مناطق بیابانی هم‌چنین فضای سبز شهری را تحت تنش جدی قرار دهد.
رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی دانشگاه تهران، با بیان این‌که تیمی از پژوهشگران از دانشگاه‌های تهران، کاشان، صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان و ارومیه، رویداد ثبت دمای سطح زمین را در کویر سیازگه ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل را رقم زدند، در ادامه تصریح کرد: این برنامه با همکاری اداره هواشناسی کاشان و پشتیبانی شهرداری آران و بیدگل، اداره محیط‌زیست و منابع طبیعی این شهرستان به انجام رسید.
*تکرار چنین شرایط آب و هوایی در سال‌های آتی نیز دور از انتظار نیست
ناصری، با بیان این‌که تکرار چنین شرایط آب و هوایی در سال‌های آتی نیز دور از انتظار نیست و هدف از این رویداد آگاهی‌بخشی به عموم مردم و مسئولان برای اتخاذ تدابیر مناسب برای این پدیده نسبتاً نوظهور است، در ادامه افزود: به‌ویژه آن‌که در چنین شرایطی تأمین آب و مدیریت مصرف آن از یک‌سو و تأمین انرژی از سوی دیگر دو موضوع اساسی برای مواجه با این شرایط است که در یک مدیریت ناصحیح قادر است علاوه‌بر سلامت انسان‌ها و محیط‌زیست به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای اقتصاد کشور را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد.
وی، در ادامه خاطرنشان کرد: از سویی تابش خورشید در مناطق کویری و بیابانی کشور این مزیت را برای این مناطق ایجاد می‌کند تا از این فرصت برای تولید انرژی خورشیدی بهره‌برداری شود و گذار از این شرایط را در تابستان برای مردم و البته دولت تسهیل کند.
عضو تیم ثبت دمای سطح زمین در گرم‌ترین نقطه ایران، با بیان این‌که در سال‌جاری موج گرمای بی‌سابقه در کشورمان باعث شده است که بسیاری از مردم و فعالیت‌های صنعتی و اداری تحت‌تأثیر این گرما قرار گیرد، در ادامه خاطرنشان کرد: با افزایش بی‌سابقه و طولانی گرما در طول روز نیاز به انرژی برق به‌ویژه برای خنک‌سازی اماکن مختلف از ظرفیت تولید برق فزونی یافته است و طبیعت قطع برق در چنین شرایطی موضوعی غیرقابل‌اجتناب است.
*کاهش ساعت‌کاری از عواقب گرمای بی‌سابقه و ماندگاری نسبتاً طولانی آن
ناصری، افزود: گرمای بی‌سابقه و البته ماندگاری نسبتاً طولانی آن بر روی غرب آسیا طی فاصله چهارم تا هفتم مردادماه سال جاری باعث شد تا دولت نسبت به کاهش ساعات کار، دورکاری و حتی تعطیلی بعضی از مناطق کشور بگیرد.
وی، ادامه داد: گرمایش جهانی و تغییر اقلیم (Global warming & Climate change) دو واژه‌ای هستند که این روزها به‌کرات در رسانه‌ها از زبان متخصصان هواشناسی و محیط‌زیست شنیده می‌شوند و همواره با بیان این دو واژه هشدارهایی نیز به مردم و مسئولان در جهت کنترل و مدیریت این دو موضوع داده می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی دانشگاه تهران، گفت: هرچند اکثریت مردم شاید از عوامل مؤثر بر گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی آگاهی کاملی نداشته باشند اما تقریباً همه آثار آن را در پدیده‌های نوظهور جوی ملاحظه می‌کنند. گرم شدن بیش از اندازه هوا، تغییرات آشکار در بارندگی‌ها، جابه‌جایی فصول و طوفان‌های گردوغبار، سیل و پدیده‌هایی ازاین‌دست که مستقیماً بر زندگی و سلامت مردم و اکوسیستم‌های طبیعی اثرگذارند به‌هیچ‌وجه قابل‌انکار نیستند.
ناصری، یادآور شد: البته دولت‌های حاکم بر کشورهای جهان را مجبور به پذیرش پروتکل‌هایی کرده است تا نسبت به کاهش عامل تشدیدکننده این بحران یعنی کاهش گازهای گلخانه‌ای اقدام کنند.
وی خاطرنشان کرد: کنوانسیون سازمان ملل در خصوص تغییرات اقلیمی (UNFCCC) و توافق پاریس از جمله توافقات بین دولت‌هاست که به‌منظور کنترل پدیده‌های انسان‌ساخت اقلیمی مورد پذیرش بسیاری از کشورها قرار گرفته است.
طناز السادات حسینی فر
