چرا انتخابات زودهنگام برای اولاف شولتز پرریسک است؟
فرارو- فرانک والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهور آلمان، روز پنجشنبه با درخواست اولاف شولتس، صدراعظم این کشور، برای انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام در تاریخ ۲۳ فوریه موافقت کرد. این تصمیم که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی اخیر آلمان تلقی می‌شود، در شرایطی اتخاذ شده است که ائتلاف حاکم ماه گذشته دچار فروپاشی شد و چشم‌انداز سیاسی این کشور را در وضعیت بی‌ثباتی قرار داد.
به گزارش فرارو، فروپاشی ائتلاف سه‌جانبه میان حزب سوسیال‌دموکرات، حزب سبز‌ها و حزب دموکرات‌های آزاد، پس از اقدام اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در اخراج کریستین لیندنر، وزیر دارایی وقت از کابینه رخ داد. اختلافات عمیق بر سر سیاست‌های استقراض دولت به‌منظور تأمین مالی برنامه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی، زمینه‌ساز این بحران شد و شکاف‌های موجود در ائتلاف حاکم را به مرحله‌ای غیرقابل ترمیم رساند. برکناری لیندنر، که به‌عنوان یکی از چهره‌های کلیدی ائتلاف شناخته می‌شد، نه‌تنها تنش‌های سیاسی را تشدید کرد، بلکه اکثریت شکننده دولت شولتس در بوندستاگ را از بین برد و شرایط را برای اعلام انتخابات زودهنگام فراهم ساخت.
انتخابات پیش‌رو که قرار است هفت ماه پیش از پایان دوره چهارساله دولت برگزار شود، به عرصه‌ای سرنوشت‌ساز برای رقابت احزاب آلمانی تبدیل شده است. در شرایطی که اقتصاد آلمان با نرخ تورم بالا و کاهش رشد اقتصادی مواجه است و مسائل امنیتی، از جمله افزایش نگرانی‌ها درباره تأمین انرژی و تنش‌های بین‌المللی در صدر دغدغه‌های عمومی قرار دارد، احزاب سیاسی تلاش می‌کنند با ارائه برنامه‌هایی جامع در حوزه‌های اقتصادی و امنیتی، اعتماد رأی‌دهندگان را جلب کنند.
ائتلاف محافظه کاران در صدر نظرسنجی‌ها
تنها دو ماه مانده به انتخابات زودهنگام ۲۳ فوریه، فضای سیاسی آلمان شاهد تغییراتی چشمگیر است. بر اساس میانگین نظرسنجی بلومبرگ، ائتلاف محافظه‌کاران به رهبری فردریش مرتس با ۳۱ درصد حمایت، در صدر قرار دارد و خود را برای بازگشت به قدرت آماده می‌کند. این در حالی است که حزب سوسیال‌دموکرات به رهبری اولاف شولتس، صدراعظم فعلی، با افت شدید حمایت مردمی و تنها ۱۶ درصد آرا در رتبه سوم قرار گرفته است.
از سوی دیگر، حزب راست‌گرای افراطی آلترناتیو برای آلمان با ۱۹ درصد حمایت، به‌عنوان دومین نیروی سیاسی قدرتمند در انتخابات پیش‌رو مطرح شده است. رشد چشمگیر حزب راست‌گرای افراطی آلترناتیو برای آلمان که بر موج نارضایتی‌ها از سیاست‌های مهاجرتی و اقتصادی دولت سوار شده، نگرانی‌های عمیقی در میان احزاب اصلی آلمان ایجاد کرده است. پیام‌های ضد مهاجرتی و انتقاد‌های تند این حزب از مدیریت بحران‌های اقتصادی و امنیتی، تأثیری قابل‌توجه بر جذب آرای ناراضیان گذاشته است و می‌تواند ترکیب سیاسی آینده بوندستاگ را به‌طور قابل‌توجهی تغییر دهد.
حزب سبز‌ها با ۱۳ درصد حمایت در جایگاه چهارم قرار دارد، اما حزب دموکرات‌های آزاد شریک پیشین ائتلافی حزب سوسیال‌دموکرات، با کسب تنها ۴ درصد حمایت در نظرسنجی‌ها، در آستانه حذف از بوندستاگ قرار گرفته است. عدم دستیابی حزب دموکرات‌های آزاد به حد نصاب ۵ درصد، نشانه‌ای از سقوط جایگاه این حزب در میان رأی‌دهندگان و بحرانی جدی برای احزاب حاکم است.
در مقابل، ائتلاف محافظه‌کاران به رهبری فردریش مرتس، با تمرکز بر پیام‌های اقتصادی و امنیتی، توانسته اعتماد بخش قابل‌توجهی از افکار عمومی را جلب کرده و در صدر نظرسنجی‌ها قرار گیرد. با این حال، صعود حزب راست‌گرای افراطی آلترناتیو برای آلمان به جایگاه دوم با ۱۹ درصد حمایت، چالش بزرگی برای احزاب سنتی ایجاد کرده است. نفوذ پیام‌های ضد مهاجرتی و انتقاد‌های تند حزب راست‌گرای افراطی آلترناتیو برای آلمان از سیاست‌های دولت کنونی، تهدیدی جدی برای نظم سیاسی حاکم به شمار می‌رود و می‌تواند ترکیب پارلمان آینده را به شکل قابل‌توجهی تغییر دهد.
آیا حزب سوسیال‌دموکرات آلمان می‌تواند معجزه ۲۰۲۱ را تکرار کند؟
لارس کلینگ‌بایل، از رهبران ارشد حزب سوسیال‌دموکرات با ابراز امیدواری نسبت به انتخابات زودهنگام ۲۳ فوریه، تأکید کرد که حزبش همچنان شانس بازگشت به صدر رقابت‌ها را دارد. او در اظهاراتی، با یادآوری موفقیت حزب سوسیال دموکرات در انتخابات ۲۰۲۱، گفت: «ما بار دیگر می‌توانیم شهروندان را متقاعد کنیم که اولاف شولتس بهترین گزینه برای صدراعظمی آلمان است. در نهایت، انتخاب میان او و فردریش مرتس خواهد بود و ما به‌وضوح تیم بهتر و برنامه‌ای قوی‌تر ارائه می‌دهیم.»
کلینگ‌بایل با اشاره به تجربه کارزار انتخاباتی گذشته که در هفته‌های پایانی شاهد تغییر معادلات به نفع حزب سوسیال دموکرات بود، اظهار داشت: «در سال ۲۰۲۱، توانستیم در روز‌های پایانی حمایت گسترده‌ای جلب کنیم و با کسب ۲۶ درصد آرا، از محافظه‌کاران پیشی بگیریم. من مطمئنم که این بار نیز می‌توانیم نتیجه مشابهی کسب کنیم.» این سخنان در حالی بیان می‌شود که حزب سوسیال دموکرات در نظرسنجی‌های فعلی با ۱۶ درصد حمایت، فاصله‌ای قابل‌توجه با ائتلاف محافظه‌کاران دارد. با این حال، رهبران این حزب امیدوارند که با تمرکز بر پیام‌های اقتصادی و اجتماعی، افکار عمومی را در هفته‌های پایانی به سمت خود جلب کنند.
این اظهارات نشان‌دهنده تلاش حزب سوسیال‌دموکرات برای بازسازی اعتماد عمومی و احیای جایگاه خود در صحنه سیاسی آلمان است، هرچند که شرایط کنونی بسیار پیچیده‌تر از انتخابات ۲۰۲۱ به نظر می‌رسد. مشکلات اقتصادی، از جمله نرخ بالای تورم و کاهش رشد اقتصادی، همراه با صعود احزاب راست‌گرای افراطی مانند آلترناتیو برای آلمان فضای سیاسی را دگرگون کرده و چالش‌های بزرگی را برای حزب سوسیال دموکرات به وجود آورده است.
در حالی که ائتلاف محافظه‌کاران با اختلافی معنادار در صدر نظرسنجی‌ها قرار دارد و حزب راست‌گرای افراطی آلترناتیو برای آلمان با جلب حمایت چشمگیر، به دومین نیروی قدرتمند در عرصه انتخابات تبدیل شده، حزب سوسیال دموکرات برای جلب آرای عمومی، به رهبری اولاف شولتس و برنامه‌های اجتماعی-اقتصادی خود تکیه کرده است. این حزب امیدوار است که بتواند با بهره‌گیری از تجربه موفق انتخابات ۲۰۲۱، حمایت رأی‌دهندگان مردد را در هفته‌های پایانی کارزار انتخاباتی جذب کند.
تصمیم شجاعانه یا قمار سیاسی؟ پیامد‌های انتخابات زودهنگام در آلمان
با وجود انحلال پارلمان توسط فرانک والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهور آلمان، دوره کنونی بوندستاگ همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد تا زمان تشکیل پارلمان جدید. نمایندگان فعلی پیش از انتخابات زودهنگام ۲۳ فوریه، دو جلسه دیگر برگزار خواهند کرد و وظایف قانونی خود را مطابق با مسئولیت‌های تعریف‌شده پیگیری خواهند نمود.
تصمیم اولاف شولتس برای برگزاری انتخابات زودهنگام، حرکتی کم‌سابقه در فضای سیاسی آلمان پس از جنگ جهانی دوم تلقی می‌شود. از زمان اتحاد مجدد آلمان در سال ۱۹۹۰، این دومین بار است که کشور شاهد انتخابات زودهنگام است. تجربه پیشین به سال ۲۰۰۵ بازمی‌گردد، زمانی که گرهارد شرودر، صدراعظم وقت و رهبر حزب سوسیال‌دموکرات پس از، از دست دادن حمایت پارلمانی، درخواست برگزاری انتخابات زودهنگام را مطرح کرد. این تصمیم شولتس، که در پی فروپاشی ائتلاف حاکم اتخاذ شد، بار دیگر نشان‌دهنده عمق بحران سیاسی در آلمان و تغییرات ساختاری در معادلات قدرت این کشور است.
با این حال، گرهارد شرودر در انتخابات زودهنگام ۲۰۰۵ شکست خورد و ائتلاف محافظه‌کاران به رهبری آنگلا مرکل قدرت را به دست گرفت. این شکست، به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ سیاسی آلمان شناخته می‌شود که آغازگر ۱۶ سال حکمرانی محافظه‌کاران تحت رهبری مرکل بود. چنین پیشینه‌ای، تصمیم اولاف شولتس برای درخواست انتخابات زودهنگام را به اقدامی پرریسک تبدیل کرده است که می‌تواند به سرنوشتی مشابه منجر شود.
در شرایطی که ائتلاف محافظه‌کاران به رهبری فردریش مرتس در نظرسنجی‌ها پیشتاز است و حزب راست‌گرای افراطی آلترناتیو برای آلمان نیز با رشد چشمگیر به دومین نیروی سیاسی کشور تبدیل شده، حزب سوسیال‌دموکرات با چالش‌های بزرگی برای حفظ قدرت مواجه است. فضای سیاسی کنونی، که با بحران‌های اقتصادی، افزایش نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد به احزاب سنتی همراه است، کارزار انتخاباتی را برای شولتس و حزبش دشوارتر کرده است.
فروپاشی سیاسی در برلین: آیا حمایت آلمان از اوکراین دچار تغییر می‌شود؟
فروپاشی ائتلاف حاکم در آلمان، که با رأی عدم اعتماد پارلمان (بوندستاگ) به صدراعظم اولاف شولتز در ۱۶ دسامبر رسمیت یافت، به‌طور ویژه‌ای در کی‌یف و دیگر پایتخت‌های اروپایی دنبال می‌شود. این توجه به دلیل نقش کلیدی آلمان به‌عنوان دومین تأمین‌کننده بزرگ کمک‌های نظامی به اوکراین پس از ایالات متحده است. از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، برلین بیش از ۱۱ میلیارد یورو کمک نظامی به کی‌یف ارائه کرده است—رقمی که از سایر کشور‌های اروپایی فراتر رفته است.
انتخابات زودهنگام بوندستاگ، که برای فوریه ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده، می‌تواند مسیر حمایت آلمان از اوکراین را تغییر دهد. پیشتازی حزب اتحادیه دموکرات مسیحی در نظرسنجی‌ها و احتمال صدراعظمی فردریش مرتس، برای کی‌یف و جامعه فراآتلانتیک امیدوارکننده است. مرتس، که اخیراً به کی‌یف سفر کرده و از مواضع سخت‌گیرانه علیه روسیه حمایت کرده است، به‌عنوان حامی ارسال موشک‌های کروز «تائوروس» آلمانی به اوکراین شناخته می‌شود؛ تسلیحاتی که اولاف شولتز از ارسال آن خودداری کرده است.
در همین حال، شولتز به دلیل تماس اخیرش با ولادیمیر پوتین با انتقادات گسترده‌ای روبه‌رو شده است. این تماس، از سوی برخی منتقدان، نشانه‌ای از تزلزل در اتحاد غرب در قبال روسیه تلقی می‌شود. حزب سوسیال‌دموکرات در کارزار انتخاباتی خود بیشتر بر پیام‌های مرتبط با «صلح» تمرکز دارد، در حالی که حزب حامی مرتس بر رویکرد «امنیت و قاطعیت» تأکید می‌کند. این تفاوت رویکرد، فاصله میان این دو حزب اصلی آلمان را بیش‌ازپیش آشکار کرده است.
چشم‌انداز حمایت آلمان از اوکراین، حتی در صورت پیروزی فریدریش مرتس در انتخابات زودهنگام، همچنان با ابهامات و محدودیت‌های جدی همراه است. قانون اساسی آلمان و «ترمز بدهی» به‌عنوان یکی از چالش‌های کلیدی، همچنان توانایی هر دولتی را برای افزایش هزینه‌های دفاعی محدود می‌کند، مگر اینکه کاهش هزینه‌ها در بخش‌های دیگر یا تغییرات قانونی صورت گیرد. این شرایط، به‌ویژه در مورد حمایت از اوکراین، فضایی پیچیده برای تصمیم‌گیری‌های مالی و سیاسی ایجاد کرده است.
اگرچه مرتس ممکن است، مانند اولاف شولتز، به ایجاد یک صندوق ویژه برای تأمین کمک‌های نظامی به اوکراین متوسل شود، اما این اقدام تنها یک راه‌حل موقت خواهد بود. در بلندمدت، تضمین پایداری کمک‌های آلمان به اوکراین مستلزم تصمیمات دشوار اقتصادی و سیاسی است که ممکن است هزینه‌های اجتماعی و سیاسی برای دولت جدید در پی داشته باشد.
چالش‌های خارجی نیز بر این شرایط سایه انداخته است. احتمال بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری ایالات متحده و کاهش نقش رهبری آمریکا در حمایت از اوکراین، فشار بیشتری بر آلمان و اروپا برای پر کردن این خلأ وارد خواهد کرد. در این میان، فرانسه نیز با بی‌ثباتی‌های سیاسی داخلی مواجه است و نمی‌تواند همانند گذشته نقش پررنگی در کمک به اوکراین ایفا کند. این عوامل، اهمیت ثبات و هماهنگی در موتور سیاسی آلمان-فرانسه را برای حفظ انسجام غرب در برابر روسیه بیش از پیش نمایان می‌کند.
با توجه به شرایط دشوار در میدان نبرد و زمستان سخت پیش‌رو، کی‌یف در موقعیتی حساس قرار دارد. انتخابات زودهنگام آلمان، اگرچه ممکن است در نهایت به تقویت حمایت از اوکراین منجر شود، اما در کوتاه‌مدت فضایی از ابهام ایجاد کرده است. در شرایطی که اوکراین برای حفظ پیام وحدت غرب تلاش می‌کند، نتیجه انتخابات آلمان و سیاست‌های دولت جدید، تأثیر مستقیمی بر روند جنگ و تلاش‌ها برای رسیدن به صلح خواهد داشت.
