کدام ویژگی‌هایتان را از پدر و کدام را از مادرتان به ارث برده‌اید؟ از هوش تا الگوی خواب
کد ژنتیکی هر فرد تقریباً شامل ۲۰,۰۰۰ ژن است که ویژگی‌هایی مانند خصوصیات جسمانی، سلامت و حتی شخصیت او را تعیین می‌کنند. برخی از ویژگی‌ها تنها به یک ژن مرتبط هستند، مانند رنگ چشم، کک‌ومک و چال گونه؛ در حالی که برخی دیگر توسط چندین ژن تعیین می‌شوند، مانند رنگ مو و قد.
افراد ژن‌های خود را به روش‌های مختلفی از والدینشان به ارث می‌برند. اولین روش، ژن غالب است؛ ژنی که تنها از یک والد به فرزند منتقل می‌شود تا ویژگی مربوطه در فرزند ظاهر شود. در مقایسه، ژن‌های مغلوب باید از هر دو والد به فرزند منتقل شوند تا ظاهر شوند.
داشتن چشمان قهوه‌ای نمونه‌ای از یک ویژگی ژنتیکی غالب است. اگر یکی از والدین این ویژگی را داشته باشد، احتمال زیادی وجود دارد که فرزند نیز آن را به ارث ببرد. از سوی دیگر، داشتن چشمان آبی یک ویژگی مغلوب است؛ بنابراین هر دو والد باید حامل این ژن باشند تا فرزند آن را به ارث ببرد.
اما الگوهای وراثتی پیچیده‌تری هم وجود دارد که شایع‌ترین آن‌ها وراثت مرتبط با کروموزوم X است. صفات مرتبط با کروموزوم X تحت تأثیر انواع ژنی هستند که روی این کروموزوم قرار دارند. رنگ مو یکی از این صفات است، همان‌طور که بیماری‌هایی مانند کم‌خونی داسی‌شکل یا فیبروز کیستیک نیز با آن مرتبط هستند.
هوش: مادر
هوش نمونه دیگری از صفات مرتبط با کروموزوم X است و از آنجایی که زنان دارای دو کروموزوم X و مردان تنها یک کروموزوم X هستند، تحقیقات نشان داده که زنان دو برابر بیشتر احتمال دارد که صفات مرتبط با هوش را به فرزند خود منتقل کنند.
بلوغ زودرس: پدر
آیا شما زود بالغ شده‌اید؟ اگر اینطور است، تقصیر پدرتان است! مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ که در مجله New England Journal of Medicine منتشر شد، نشان داد که جهش در ژن MKRN3 با شروع زودهنگام بلوغ مرتبط است؛ یعنی پیش از سن ۸ سالگی در دختران و پیش از سن ۹ سالگی در پسران.
بیش‌فعالی: مادر
اگر اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) دارید، ممکن است به دلیل ژن‌هایی باشد که شیمی مغز مادرتان را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
باروری: پدر
باروری دختر ممکن است تحت تأثیر ژنی باشد که از پدرش به ارث برده است.
الگوی خواب: مادر
اگر در خوابیدن مشکل دارید، احتمالاً مادرتان هم همین مشکل را دارد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ که در مجله Child Psychology and Psychiatry منتشر شد، نشان داد که فرزندان زنانی که دچار بی‌خوابی هستند، احتمال بیشتری دارد که خودشان نیز به این اختلال مبتلا شوند. این یافته نشان می‌دهد که کودکان می‌توانند استعداد ابتلا به این اختلال خواب را از مادران خود به ارث ببرند.
