چگونه از خودمان محافظت کنیم تا از ابتلا به سرطان جلوگیری کنیم؟
سرطان یکی از بزرگترین مشکلات سلامتی جهان است و افرادی وجود دارند که در سنوات جوانی به این بیماری مبتلا می‌شوند. این موضوع به دلیل افزایش نرخ ابتلا به سرطان زودرس از سال ۱۹۹۰ در سراسر جهان، و به خصوص در میان افراد کمتر از ۵۰ سال، بسیار مهم است. عوامل ژنتیکی، محیطی، و عادات زندگی می‌توانند در ابتلا به سرطان نقش داشته باشند. به عنوان مثال، افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های سرطانی دارند باید زودتر به غربالگری بروند.
سیگار کشیدن، مصرف الکل، چاقی، و مصرف غذاهای فرآوری شده نیز می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. اما هنوز بسیاری از عوامل خطر ناشناخته باقی مانده‌اند. سیستم ایمنی بدن ما همیشه در تلاش برای شناسایی و حذف سلول‌های سرطانی است، اما بعضی از عوامل می‌توانند به سلول‌های سرطانی کمک کنند تا از سیستم ایمنی عبور کنند.
اهمیت غربالگری و شناسایی زودرس سرطان نیز بسیار مهم است. این موارد می‌توانند کمک کنند تا سرطان زودتر شناسایی شود و درمان موثرتری به بیمار ارائه شود. مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۴۴ درصد مرگ و میر ناشی از سرطان قابل پیشگیری است. بنابراین، با اطلاع از عوامل خطر و انجام غربالگری، می‌توان از ابتلا به سرطان در سنوات جوانی جلوگیری کرد.
فرارو- افرادی را می‌شناسیم که علیرغم آن که در دهه چهارم عمرشان قرار داشته و کاملا سالم بوده اند به سرطان مبتلا شده اند. دلیل این موضوع چیست؟ نرخ سرطان در میان افراد کمتر از ۵۰ سال به نام سرطان با شروع زودرس از سال ۱۹۹۰ میلادی در سراسر جهان در حال افزایش بوده است. مردان و زنان در ۴۰ سالگی بیش‌ترین بخش از این تشخیص‌ها را تشکیل می‌دهند. در حالی که نرخ ابتلا به سرطان زودرس برای بسیاری از انواع سرطان‌ها از جمله پستان، رحم، روده بزرگ و پروستات در حال افزایش است، اما هنوز هم نسبتا نادر هستند.
به گزارش تک فانبه نقل از واشنگتن پست، در سال ۲۰۱۹ میلادی سرطان کولورکتال (روده بزرگ) زودرس با نرخ ۵.۷ بازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر (در مقایسه با ۳.۵ در سال ۱۹۹۰) و سرطان سینه با نرخ ۱۳.۷ بازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر (در مقایسه با ۹.۶ در سال ۱۹۹۰) در سراسر جهان رخ داده اند. به همین دلیل است که پرسیدن تاریخچه سلامتی اعضای خانواده بسیار مهم است این امر بر زمانی که پزشک به شما توصیه می‌کند اولین ماموگرافی یا کولونوسکوپی خود را انجام دهید و این که آیا ممکن است به آزمایش ژنتیک بیشتری نیاز داشته باشید یا خیر تاثیر می‌گذارد. برای مثال، حدود یک چهارم بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال زودرس سابقه خانوادگی دارند که غربالگری زودتر از سن ۴۵ سالگی را ضروری می‌سازد.
در پاسخ به این پرسش که چرا افراد به سرطان مبتلا می‌شوند می‌توان به نقش عاملی، چون ژنتیک، محیط و عادات سبک زندگی در ابتلا به سرطان اشاره کرد. برخی از ما دارای جهش‌های ژنتیکی خواهیم بود که از والدین خود به ارث برده ایم. برخی از ما در محیط‌هایی بزرگ می‌شویم که در معرض آلاینده‌های هوا، خاک یا آب هستیم. برخی از ما در مناطقی زندگی می‌کنید که مواد غذایی فوق فرآوری شده به وفور یافت می‌شوند. برخی از ما در معرض آلوده شدن به ویروس‌هایی قرار داریم که بروز سرطان را تحریک می‌کنند. هیچ یک از موارد ذکر شده عواملی نیستند که ما آگاهانه آن را انتخاب کرده باشیم.
سپس سن ما و تعداد زیادی از عوامل خطر که دانشمندان هنوز بسیاری از آن‌ها را کشف نکرده اند، اما مصرف الکل، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، سیگار کشیدن و چاقی می‌باشند را شامل می‌شود در افزایش احتمال بروز سرطان نقش دارند. در پشت صحنه سیستم ایمنی بدن ما دائما در تلاش است تا عوامل تاثیرگذار در بروز سرطان را با نرخ موفقیت متغیر از بین ببرد. عواملی که تعیین می‌کنند چه زمانی و چگونه یک فرد به سمت سرطان می‌رود منحصر به فرد هستند، همیشه شناخته شده نیستند و اغلب خارج از کنترل فردی می‌باشند. به همین دلیل است که برخی از افرادی که سیگار می‌کشند هرگز به سرطان مبتلا نمی‌شوند و برخی دیگر که در اوج آمادگی جسمانی قرار دارند ممکن است به سرطان مبتلا شوند.
“بلال صدیقی” استادیار و انکولوژیست پزشکی در مرکز سرطان اندرسون در دانشگاه تگزاس می‌گوید:” یکی از بزرگترین چالش‌ها در تشریح علل سرطان‌های زودرس این است که یک توضیح واحد وجود ندارد. عوامل محیطی متعددی وجود دارند و ما هنوز همه آن‌ها را به طور کامل درک نکرده ایم”.
چرا سیستم ایمنی با سرطان مبارزه نمی‌کند؟
سرطان‌ها هر روز در همه ما ظاهر می‌شوند، اما خوشبختانه معمولا توسط سیستم ایمنی بدن ما شناسایی و حذف می‌شوند. چندین عامل مهم که به سرطان برای فرار از سیستم ایمنی مان کمک می‌کند توسط محیط تعیین می‌شوند در این میان سیگار، الکل و ژنتیک از عوامل خطر شناخته شده هستند. سایر عوامل خطر که در نسل‌های پیشین کمتر متداول بودند نیز ممکن است علت ظهور سرطان‌ها در افراد جوان را توضیح دهند.
چاقی مادر و وزن زیاد هنگام تولد با افزایش خطر سرطان روده بزرگ مرتبط هستند. افزایش رفتار‌های بی تحرک مانند تماشای طولانی مدت تلویزیون و مصرف نوشیدنی‌های شیرین که همگی با قند خون ناشتا و چاقی بالا مرتبط هستند در بروز سرطان‌های زودرس نقش دارند.
سن پایین در شروع اولین قاعدگی زنان، سن بالاتر مادر هنگام تولد نخستین فرزند و استفاده از قرص‌های ضد بارداری خطر ابتلا به سرطان سینه را قبل از یائسگی افزایش می‌دهد. برای سرطان کولورکتال زودرس مصرف گوشت قرمز نقش مضری دارد.
صدیقی می‌افزاید:” مهم است که به یاد داشته باشیم تقریبا نیمی از سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند”. نتیجه مطالعه‌ای انجام شده که در سال ۲۰۲۲ میلادی در نشریه لنست منتشر شده نشان داد که حدود ۴۴ درصد از مرگ و میر‌های ناشی از سرطان شامل یک عامل خطر قابل تغییر مانند مصرف دخانیات یا آلودگی هوا است.
البته مطالعه درباره عوامل اولیه ابتلا به سرطان کار راحتی نیست برای مثال تصور کنید امروز از شما خواسته می‌شود که به یاد بیاورید ۱۵ سال پیش چند دقیقه زیر نور خورشید بازی کرده اید. با این وجود، دانشمندان در حال کار بر روی روش‌های مختلفی برای غلبه بر این موانع هستند مانند بررسی پرونده الکترونیکی سلامت برای شواهد عینی و تجزیه و تحلیل نمونه‌های زیستی مانند بزاق و مدفوع جمع آوری‌شده در دوران کودکی برای بررسی سرنخ ها.
علاوه بر کاهش هر گونه عامل خطر شناخته شده می‌توانیم در شناسایی زودهنگام سرطان کار بهتری انجام دهیم. پس از اطلاع از سابقه خانوادگی خود به غربالگری توصیه شده توسط پزشک مراجعه کنید. کمتر از ۲۰ درصد از افراد ۴۵ تا ۴۹ ساله برای غربالگری سرطان کولورکتال به روز شده هستند و تنها حدود ۶۶ درصد از زنان ۴۰ ساله و بالاتر از غربالگری سرطان سینه به روز شده اند.
