چرا توانایی تهیه تخم مرغ آب‌پز بالای قله اورست ممکن نیست؟
در اکثر مناطق دنیا، می‌توان تخم‌مرغ را آب‌پز کرد، اما این کار در نوک اورست غیرممکن است، حتی اگر اجاق داشته باشید. دلیل این امر مربوط به فشار هوا در این ارتفاع بالا است. با افزایش ارتفاع از سطح دریا، فشار و دماهای جوش آب کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، در شهر لا رینکونادا که ارتفاع آن 5052 متر است، آب در 82.8 درجه سانتیگراد جوش می‌آید. اما در نوک اورست با ارتفاع 8849 متر، دمای جوش آب تا 68 درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد که باعث ناتوانی در پخت تخم‌مرغ به صورت کامل می‌شود. بنابراین، برای پخت تخم‌مرغ در این ارتفاع بالا، استفاده از زودپز با افزایش فشار داخلی به عنوان راه‌حل مناسب مطرح می‌شود. این نشان می‌دهد که گاهی از قوانین ترمودینامیک نمی‌توان عبور کرد و باید با شرایط موجود تطاقت کرد.
یورونیوز نوشت: تقریباً در همه جای کره زمین می‌توان تخم مرغ را آب‌پز کرد. اما یک جا وجود دارد که در آن چنین کاری امکان‌پذیر نیست، حتی اگر اجاق داشته باشید. این نقطه نوک اورست است، یا همان مرتفع‌ترین نقطه از زمین.
شاید این نکته به خودی خود دغدغه‌ای برای کسی محسوب نشود، اما قوانین ترمودینامیک پشت این مسئله به ظاهر ساده بر تهیه غذا و نوشیدنی در بسیاری از نقاط جهان تأثیر می‌گذارد. قوانیتی که هیچ راهی برای دور زدن آنها وجود ندارد.
اما اورست چه چیزی دارد که نمی‌توان آنجا تخم مرغ را جوشاند؟ باید گفت مشکل آنجا از فشار هوا ناشی می‌شود.
در سطح دریا، آب در ۱۰۰ درجه سانتیگراد می‌جوشد. این اصطلاحا نقطه جوش آب است، ولی باید دانست که نقطه جوش برخلاف اسمش تنها یک نقطه نیست. در حقیقت هنگامی که آب تحت فشارهای مختلف قرار می‌گیرد، نقطه جوش آن متفاوت می‌شود.
هرچه از سطح دریا بالاتر باشید، دمای لازم برای به جوش آوردن آب کمتر است. برای تعیین نقطه جوش دقیق در محل خود می‌توانید از یک ماشین حساب استفاده کنید. در واقع به ازای هر ۳۰۰ متر ارتفاع، دمای جوش ۱ درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد.
برای مثال در شهر «لا رینکونادا»، مرتفع‌ترین سکونت‌گاه مسکونی دائمی در جهان در ارتفاع حدود ۵۰۵۲ متری از سطح دریا، آب در ۸۲.۸ درجه سانتیگراد به جوش می‌آید.
این نقطه جوش هنوز به اندازه کافی برای جوشاندن تخم مرغ خوب است، اما دمای آن کمتر از دمای ایده‌آل جهت تهیه قهوه است. اگرچه هنوز هم می‌توانید آن را درست کنید.
فشار هوای کم باعث تغییر نقطه جوش آب می‌شود
قله اورست به طور قابل توجهی بالاتر از شهر لا رینکونادا است. ارتفاع آن از سطح دریا ۸۸۴۹ متر است و حدود یک سوم اتمسفر فشار دارد. به همین خاطر، دمای جوش آب در آنجا به ۶۸ درجه سانتیگراد کاهش پیدا می‌کند. این میزان دما هنوز آنقدر داغ هست که باعث سوختگی شدید شود، اما حرارتش به اندازه‌ای نمی‌رسد که بتواند تخم مرغ را به طور کامل بپزد.
سفید و زرده هر دو از مواد مختلفی ساخته شده‌اند و پروتئین‌ها در دماهای مختلفی منعقد می‌شوند. سفیده از ۵۴ درصد اوآلبومین ساخته شده است و تا دمای ۸۰ درجه سانتیگراد منعقد نمی‌شود. در سوی مقابل زرده نیز حداقل به ۷۰ درجه سانتیگراد برای سفت شدن نیاز دارد.
اگر در بالای قله اورست به سر می‌برید و واقعاً به دنبال خوردن یک تخم مرغ آب‌پز هستید، تنها راه حل این است که به قوانین ترمودینامیک تعظیم کنید و از زودپز استفاده کنید. این روش پخت به دلیل افزایش فشار داخل محفظه، نقطه جوش را افزایش می‌دهد.
همانطور که در ابتدای مطلب نیز گفته شد، جوشاندن تخم مرغ در ارتفاع بالا یکی از همان دلایلی است که نشان می‌دهد شما نمی‌توانید در برابر ترمودینامیک پیروز شوید، بلکه فقط می‌توانید از آنها همانطور که هستند تبعیت کنید.
راضیه میرزاحیدری
