تفال به حافظ جمعه: مصلحت وقت و روایتگر وقایع ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳
در این شعر، حافظ به ترک افرادی که بهره‌ای از کار شما ندارند و تنها موجب زیان و ضرر می‌شوند، توصیه می‌کند. او خود را به مانند یکنامه از اهل ریا و تزویر معرفی می‌کند و اعلام می‌کند که هیچ گونه فریبی نداده است. به طور کلی، او تأکید دارد که باید از افرادی که نیت‌هاشان نقیض اعمالشان است، دوری کرد و از راه عملی که تصمیم گرفته‌اید، پایداری نشان داد.
او همچنین به تفال از آثار ادبی از باورهای قدیمی مردم اشاره می‌کند و به این نکته پرداخته که این روش تنها به حافظ محدود شده و تاکنون باقی مانده است. اما او این اعتقاد را دارد که انسان باید در جستجوی عشق شاهد، یعنی به عشق ورزیدن با یک یار زیبا، باشد و باید از افرادی که غرق بدبختی هستند، دوری کند و به عقل و حسم جلو برود.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باورهای کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
حالیا مصلحت وقت در آن می‌بینم
که کشم رخت به میخانه و خوش بنشینم
جام می‌گیرم و از اهل ریا دور شوم
یعنی از اهل جهان پاکدلی بگزینم
جز صراحی و کتابم نبود یار و ندیم
تا حریفان دغا را به جهان کم بینم
سر به آزادگی از خلق برآرم، چون سرو
گر دهد دست که دامن ز جهان درچینم
بس که در خرقه آلوده زدم لاف صلاح
شرمسار از رخ ساقی و می‌رنگینم
سینه تنگ من و بار غم او هیهات
مرد این بار گران نیست دل مسکینم
من اگر رند خراباتم و گر زاهد شهر
این متاعم که همی‌بینی و کمتر زینم
بنده آصف عهدم دلم از راه مبر
که اگر دم زنم از چرخ بخواهد کینم
بر دلم گرد ستم‌هاست خدایا مپسند
که مکدر شود آیینه مهرآیینم
شرح لغت: عشق شاهد: عشق ورزیدن با یار زیبا.
تفسیر عرفانی:
۱- سعی کنید از افراد ناباب دوری کنید که جز ضرر و زیان، بهره‌ای ندارند. آنان در کار خود غرق بدبختی اند. پس شما به هیچ وجه با آنان نشست و برخاست نکنید، زیرا شخصیت خودتان و آبروی خانوادگی شما اجازه چنین کاری را نمی‌دهند.
۲- حضرت حافظ در بیت‌های هفت و هشتم می‌فرماید:
من چه رند خرابات و چه حافظ قرآن باشم، چه بد و چه خوب، هر چه هستم، ظاهر و باطنم یکی است و اهل ریا و تزویر نیستم. از این هم کمترم و کسی را فریب نمی‌دهم.
* سینه من با بار غم او مناسبت ندارد و میانشان خیلی فاصله است. زیرا غم جانان، چون کوه است.
حال خود باید نیت خود را تفسیر نمایید.
تعبیر غزل:
زمان تصمیم گیری و عمل فرا رسیده. قبل از اینکه زمان از دست برود، با فکری باز و صبر و حوصله تصمیمی عاقلانه بگیر. از اهل ریا و دنیاپرستان و حسودان فاصله بگیر و در راه عملی نمودن تصمیمت قدم بردار، قبل از آنکه آینه دلت را زنگار‌ها سیاه کند.
