قرص کتامین: قدم بلند به سوی درمان افسردگی‌های حاد و چالشی
در این نوشته به آزمایش‌های انجام شده بر روی داروی کتامین که نشان می‌دهد این دارو قادر است به کاهش افسردگی شدید کمک کند، پرداخته شده است. این دارو ابتدا به عنوان یک بیهوش‌کننده تولید شد و اثرات توهم‌زایی داشت، اما تحقیقات نشان داده است که بیشتر یک چهارم افراد مبتلا به افسردگی شدید که از داروهای رایج ضد افسردگی سودی نمی‌برند، با مصرف این دارو بهبود یافته‌اند.
از جمله مزایای این دارو می‌توان به اثرگذاری سریع آن اشاره کرد که می‌تواند به بیمارانی که در خطر انجام خودکشی هستند، کمک کند. با این حال، همچنین نگرانی‌ها وجود دارد که مصرف گسترده این دارو ممکن است منجر به سوء استفاده و اعتیاد شود. لذا، نیاز به تحقیقات بیشتر و آزمایش‌های فاز ۳ بر روی این دارو وجود دارد تا بتواند به طور رسمی تایید شود و برای استفاده بیماران در دسترس قرار گیرد.
ایسنا نوشت: آزمایش‌های اولیه نشان می‌دهد که مصرف قرص کتامین می‌تواند افسردگی شدید را کاهش دهد.
نتایج یک کارآزمایی اولیه حاکی از آن است که قرص جدیدی که به آرامی کتامین آزاد می‌کند، می‌تواند افراد مبتلا به افسردگی شدید را بدون عوارض جانبی داروهایی که اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرد، درمان کند.
به نقل از اس‌ای، داروی کتامین که اولین بار در دهه ۱۹۶۰ به عنوان یک بیهوش‌کننده تولید شد، اثرات توهم‌زایی داشت که منجر به سوء استفاده مصرف از آن توسط برخی شد که در مهمانی‌ها از آن استفاده می‌کردند.
با این حال، تحقیقات فزاینده نشان داده است که کتامین برای تقریباً یک چهارم افرادی که از افسردگی شدید رنج می‌برند و سودی از داروهای رایج ضد افسردگی نمی‌برند، مؤثر است.
البته در بسیاری از کشورها سال‌هاست که کتامین برای افسردگی تجویز می‌شود.
ایلان ماسک، کارآفرین میلیاردر آمریکایی در ماه مارس به سی‌ان‌ان گفت که مرتباً از مقدار کمی کتامین تجویز شده استفاده می‌کند، زیرا برای خارج کردن فرد از چارچوب ذهنی منفی مفید است.
این دارو مدت‌هاست که به صورت داخل وریدی در کلینیک‌ها تجویز می‌شود، اما اخیراً اسپری بینی آن با استفاده از مشتقاتی به نام اسکتامین(esketamine) محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. هر دوی اینها می‌توانند باعث ایجاد عوارض جانبی مانند تجزیه، فشار خون بالا و افزایش ضربان قلب در بیماران شوند.
همچنین این نگرانی وجود دارد که استفاده پزشکی از این دارو ممکن است به سمت سوء استفاده مصرف کننده منجر شود.
پل گلو، نویسنده ارشد این مطالعه جدید می‌گوید قرصی که ما در مجله Nature Medicine شرح داده‌ایم، بیش از ۱۰ ساعت طول می‌کشد تا در کبد تجزیه شود.
وی که پژوهشگر دانشگاه اوتاگو در نیوزلند است، گفت: بازخورد واقعا جالبی از بیماران دریافت کردیم که شامل فقدان عوارض جانبی جدی و بدون حالت سرخوشی است.
وی افزود: من فکر نمی‌کنم این قرص‌ها برای افرادی که از کتامین سوءاستفاده می‌کنند، جذاب باشد.
جایگزین الکتروشوک
این آزمایش فاز ۲ شامل بیش از ۲۷۰ فرد مبتلا به افسردگی بود که قبلاً به طور متوسط چهار داروی ضد افسردگی مختلف را امتحان کرده بودند.
بر اساس این مطالعه، بیش از نیمی از مصرف کنندگان قرص کتامین بهبود یافتند، در حالی که ۷۰ درصد از گروهی که دارونما مصرف کردند، پس از ۱۳ هفته به حال اولیه بازگشتند.
جولین آلن، کارشناس سلامت روان و اعتیاد در دانشگاه چارلز استورت استرالیا که در این مطالعه شرکت نداشت، ضمن ستایش از این کارآزمایی تاکید کرد که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
او گفت: کتامین برای همه کار نمی‌کند و اثرات مثبت آن ممکن است به مرور زمان از بین برود.
میشل هافمن، روان‌پزشک در بیمارستان‌های دانشگاه ژنو می‌گوید اشتیاق واقعی در جامعه پزشکی برای کشف پتانسیل کتامین در درمان افسردگی وجود دارد.
وی گفت: برای بیمارانی که به داروهای معمولی پاسخ نمی‌دهند، کتامین راهی برای اجتناب از درمان الکتروشوک ارائه می‌کند.
درمان الکتروشوک شامل ارسال جریان الکتریکی به مغز، آخرین راه حل برای بهبود افسردگی شدید است که ثابت شده مؤثر است، اما می‌تواند باعث از دست دادن حافظه شود و برخی از بیماران نیز به دلیل ترس، حاضر به انجام آن نیستند.
ترس از اعتیادآور بودن کتامین
برخی از روانپزشکان در تجویز کتامین برای افسردگی مردد هستند، زیرا می‌ترسند بیمارانشان در نهایت از این دارو سوءاستفاده کنند.
همین چند وقت پیش بود که متیو پری، بازیگر سریال مشهور دوستان(Friends) بر اثر مصرف بیش از حد کتامین بیهوش شد و در جکوزی خود غرق شد.
یکی از مزایای بالقوه کتامین، اثرگذاری سریع آن است که در تحقیقات قبلی دیده شده و نشان داده که می‌تواند به بیمارانی که قصد خودکشی دارند، کمک کند.
ریکاردو دی جورجی، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد در یک سرمقاله در سال ۲۰۲۲ نوشت: نگرانی قابل قبولی وجود دارد که استفاده گسترده از کتامین ممکن است باعث ایجاد بحران جدیدی در مصرف مواد افیونی شود.
پل گلو در پایان گفت که قبل از بازبینی این قرص جدید کتامین توسط آژانس‌های ملی پزشکی، تحقیقات بیشتری از جمله آزمایش‌های فاز ۳ مورد نیاز است، به این معنی که حداقل دو یا سه سال طول می‌کشد تا بیماران به طور بالقوه به این قرص جدید دسترسی پیدا کنند.
راضیه میرزاحیدری
