واژگونی آدمکش طاعون در اروپا: افسانهای از گذشته ناپیدا
تک فان-تحلیل DNA باستانی استخوان و دندان نشان میدهد که جمعیت زیادی از اروپاییان عصر حجر (سنگی) به واسطه بیماری طاعون از بین رفته بودند. برطبق این یافتهها، برخلاف باورهای قبلی، طاعون خیلی قبلتر از شیوع طاعون بزرگ در قرون وسطا جمعیت اروپا را کم کرده بود.
به گزارش تک فان، در قرن چهاردهم میلادی در اروپا، طاعونی با نام «مرگ سیاه» جمعیت این قاره را درنوردید و باعث مرگ یک-سوم از جمعیت اروپا در آن دوران شد.
اما، برخلاف نظریهها، طاعون چند هزار سال زودتر وارد اسکاندیناوی شده بوده است و احتمالا توانسته یک همهگیری بزرگ ایجاد کند. محققانی از موسسه گلوب، با همکار محققانی از دانشگاه گوتنبرگ در سوئد، DNA دندان و استخوان 108 نفر را که 5000سال قبل مرده بودند، تجزیه و تحلیل کردند فدریک سیرشولم، که هدایت این تجزیه و تحلیلها را برعهده داشت، میگوید: «بررسیها نشان میدهد که 18نفر از این افراد که 17درصد از جمعیت را تشکیل میدهند، در هنگام مرگ به طاعون مبتلا بودند. علاوه بر آن، نتایج ما نشان میدهد که جوانترین سویه طاعون احتمالا ظرفیت تبدیل شدن به همهگیری را داشته است.»
معنایش این است که طاعون در آن زمان احتمالا یکی از عواملی بوده که به کاهش شدید جمعیت در پایان عصر نوسنگی با عنوان «کاهش نوسنگی» کمک کرده است. این فروپاشی جمعیتی باعث شد که 5000سال قبل، بخشهای زیادی از جمعیتهای کشاورز در اسکاندیناوی و شمال غربی اروپا ظرف چند قرن ناپدید شوند.
سیرشولم میگوید: «با وجود این، هنوز نمیتوانیم اثبات کنیم که این اتفاق دقیقا چگونه رخ داده است. اما همینکه میتوانیم نشان دهیم احتمالا چه اتفاقی رخ داده است، بسیار مهم است. علت کاهش شدید جمعیت اروپا در پایان عصر نوسنگی همیشه محل بحث بوده است.»
عاطفه رضوان نیا