در جریان ساخت تونل واربرگ در سوئد، که بخشی از یک طرح نوسازی راهآهن است، با مجموعهای غیرمنتظره از یافتههای تاریخی زیر آب روبهرو شدهاند: شش لاشه کشتی که از دوره میانه تا سده هفدهم را دربرمیگیرند؛ یادگارهای دریایی از روزگاری که این منطقه یکی از بندرهای پررفتوآمد شمال اروپا بوده است.
به گزارش گروه مشاوران باستانشناسی آرکیولوگِرنا، از میان این شش کشتی، چهار مورد به دوره میانه یا اواخر دوره میانه بازمیگردند، یکی متعلق به سده هفدهم است و دیگری هنوز امکان تاریخگذاری دقیق ندارد.
الیزابت شاگر، مدیر پروژه در آرکیولوگِرنا، میگوید لاشههای شماره ۲، ۵ و ۶ جالبترین موارد هستند. این سه کشتی در بخش مرکزی شهر پیدا شدهاند؛ جایی که زمانی خط ساحلی اصلی و محل استقرار سازههای دفاعی بندر بوده است. کشتی شماره ۲ بیشترین میزان سالمماندگی را دارد و تنها کشتیای است که ساختار پیوستهاش حفظ شده. لاشههای ۵ و ۶ به دلیل محدودیت زمانی در پروژه ساخت تونل، با شتاب بیشتری از محل خارج شدهاند و این احتمال را باقی گذاشتهاند که بخشهایی از آنها همچنان زیر زمین مانده باشد.
لاشه شماره ۲ بقایای یک کشتی بادبانی از چوب بلوط است که در نیمه دوم دهه ۱۵۳۰ ساخته شده. این کشتی با چوبهایی از غرب سوئد و به شیوه کلینکر ساخته شده؛ روشی که در آن لبه تختهها روی هم قرار میگیرد. از این کشتی دو بخش از بدنه در سمت راست و چند تخته پراکنده باقی مانده است. طراحی کشتی همچنین شامل یک «برگهولت» یا تیر سنگی بوده؛ نواری محافظ در بیرون بدنه که شاگر آن را «هیجانانگیز» توصیف میکند. این قطعه هنگام پهلوگیری، نقش حفاظتی و تقویتی برای بدنه دارد و گاهی به عنوان تکیهگاهی برای سازههای روی عرشه نیز به کار میرود. به نظر میرسد کشتی یا کاملا سرپوشیده بوده یا بخشی از آن سرپوشیده بوده است.
در چرخشی جالب، گروه پژوهش آثار سوختگی بر همین نوار محافظ کشتی شماره ۲ پیدا کردهاند؛ نشانهای که احتمال میدهد کشتی پیش از غرق شدن عمدا به آتش کشیده شده باشد.
کشتی شماره ۵ که به سده هفدهم تعلق دارد، از نظرهایی با کشتی شماره ۲ همریشه است: هر دو از بلوط محلی ساخته شدهاند و الگوی کلینکر دارند. کارشناسان معتقدند هر دو کشتی احتمالا در آبهای پیرامون دو شهر قرونوسطایی واربرگ و نی واربرگ دریانوردی میکردهاند و کشتی شماره ۵ بخش بزرگی از دریای بالتیک را نیز پیموده است.
اما کشتی شماره ۶ از دو نمونه دیگر تفاوتهای مهمی دارد. این تنها کشتی کاراول در میان شش کشتی است؛ سبکی که در آن تختهها لبه به لبه و مستقیما روی چارچوب نصب میشوند و بدنه ظاهر یکدستتری پیدا میکند. این کشتی نیز از چوب بلوط ساخته شده اما تنها کشتیای است که کیل آن سالم باقی مانده. این کیل شیاردار نشانههایی از سنت کشتیسازی هلندی دارد، هرچند کارشناسان موفق به تاریخگذاری چوب آن نشدهاند.
کشتیهای شماره ۳ و ۴ که هر دو به سده چهاردهم تعلق دارند، از نوع کفصافاند؛ گونهای رایج در تجارت دریایی دوره میانه. تیمهای باستانشناسی قصد دارند بررسی این دو کشتی را ادامه دهند تا سرنخهای بیشتری از زندگی دریایی در این دوره، از جمله شبکههای تجاری منطقه، به دست آورند.
شاگر میگوید همزمان با گسترش پروژههای بزرگ عمرانی در ساحل غربی سوئد، کشتیهای بیشتری در مناطقی پیدا میشوند که در دوره میانه و آغاز دوره جدید یا بندر بودهاند یا زیر آب قرار داشتهاند، اما امروز بخشی از مرکز شهرها محسوب میشوند. این پروژه با همکاری موزه بوهوسلن، گروه باستانشناسی بصری و اداره محیط فرهنگی هالاند انجام میشود. شاگر میگوید: «کار بسیار جالبی در پیش داریم و مطمئنم در آینده حرفهای هیجانانگیز زیادی برای گفتن خواهیم داشت.»
دیدگاهتان را بنویسید