مسافران 8 روزه ایستگاه فضایی چگونه در فضا به دام افتادند؟
پس‌ازآن‌که بررسی‌ها درباره امنیت بازگشت کپسول استار لاینر شرکت بوئینگ نتوانست متخصصان را از امنیت بازگشت فضانوردان مطمئن سازد، ناسا تصمیم گرفت تا اقامت دو فضانورد این کپسول را تا ماه فوریه آینده تمدید کند.
ماه ژوئن و پس از سال‌ها تأخیر و میلیون‌ها دلار بودجه اضافه بر برنامه اولیه، سرانجام شرکت بوئینگ اعلام کرد آماده است تا نخستین سفر سرنشین‌دار کپسول فضایی استارلاینر خود را به مقصد ایستگاه بین‌المللی فضایی انجام دهد.
پروازی که چندین بار تا آستانه پرتاب رفت اما به‌دلیل برخی از مشکلات فنی شمارش معکوس آن متوقف شد، سرانجام روز پنجم ژوئن راهی ایستگاه بین‌المللی فضایی شد.
سونیتا ویلیامز و بوچ ویلمور، دو فضانورد کارکشته، قدیمی و بازنشسته ناسا، نخستین مسافران این آزمایش مهم بوئینگ بودند. این دو فضانورد قرار بود پس از الحاق به ایستگاه فضایی بین‌المللی مدت هشت روز را در این ایستگاه سپری کرده و سپس با همین کپسول به زمین بازگردند تا نشان دهند این کپسول توانایی بر عهده گرفتن مأموریت‌های سرنشین‌دار را دارد.
بررسی‌های پیش از پرتاب نشان از یک نقطه‌ضعف در سیستم داشت که باعث تعویق چندباره پرتاب شد و آن‌هم نقصی بود که در سیستم پیشران جت‌های تنظیم‌کننده مسیر حرکت که در اطراف بدنه کپسول قرار دارند، دیده می‌شد.
این جت‌ها برای انجام اصلاحات اندک در مسیر و جهت‌گیری کپسول صورت می‌گیرد، یعنی زمانی که کپسول قرار است به ایستگاه نزدیک شده و به آن ملحق شود یا به‌طور خاص زمانی که کپسول در مسیر بازگشت به زمین است. در این هنگام و موقع ورود مجدد به جو زمین، اگر زاویه ورود و جهت‌گیری کپسول درست نباشد، سپر حرارتی آن نمی‌تواند در برابر گرمای شدید ناشی از اصطکاکی که بین سفینه و لایه فشرده جو انفاق می‌افتد پایداری کند و ممکن است سفینه منفجر شود.
کارشناسان اما به این نتیجه رسیدند که احتمال این‌که این مسئله در بیش از یک جت اتفاق بیفتد و منجر به مشکلی برای بازگشت به زمین شود بسیار ناچیز است و چراغ سبز پرواز را روشن کردند. و با این کار دست به اقدامی زدند که به قول کریس هدفیلد، فرمانده سابق ایستگاه بین‌المللی فضایی در دوره آموزش فضانوردی‌اش، هیچ فضانورد و سازمان فضایی نباید انجام دهد. آن‌هم فرستادن فضانوردان با امید عدم رخ دادن این گزینه مهلک ولی ممکن.
پس از الحاق استارلاینر به ایستگاه فضایی و ورود با تأخیر فضانوردان آن به ایستگاه، بررسی‌های برای تایید امنیت بازگشت کپسول به زمین آغاز شد. این بررسی‌ها روی جنبه‌های مختلف این کپسول صورت گرفت و هر بخش به‌طور مستقل باید اصطلاحاً مجوز بازگشت یا فرمان «برو» را صادر می‌کرد. اما بررسی این پیشران‌های کوچک نشان داد که آن‌ها هنگام عملکرد به‌شدت داغ شده و همین‌طور شاهد نشت هلیوم هستند. مسئله‌ای که ریسک مانور فضاپیما هنگام بازگشت به زمین را افزایش داده و درنتیجه متخصصان نمی‌توانند امنیت بازگشت را در بازۀ زمانی قابل قبول تایید کنند.
بدین ترتیب کپسول استارلاینر شرکت بوئینگ بر عرشه الحاق ایستگاه فضایی ماندگار شد و دو فضانوردی که قرار بود برای هشت روز در این ایستگاه به سر ببرند در آن به دام افتادند.
ناسا پس از چند ماه بررسی سرانجام تصمیم نهایی خود را درباره بازگشت این فضانوردان اتخاذ کرد. قرار بر این است که کپسول استارلاینر بدون سرنشین و به‌صورت خودکار در ماه سپتامبر به زمین بازگردد. این روند به مهندسان بوئینگ و ناسا اجازه می‌دهد که بررسی دقیقی از رفتار پیش‌ران‌ها و خطاهای احتمالی را انجام دهند و برای رفع آن تلاش کنند.
دو فضانورد این مأموریت نیز تا ماه فوریه سال آینده در ایستگاه فضایی باقی خواهند ماند و به آزمایش‌ها و عملیات ایستگاه کمک خواهند کرد و در آن هنگام با کپسول دراگون شرکت اسپیس‌ایکس که در ادامه مأموریت‌های روتین خود عازم ایستگاه خواهد شد به زمین بازخواهند گشت.
هیچ طرحی برای فرستادن یک کپسول دراگون خارج از برنامه قبلی برای نجات و بازگرداندن این فضانوردان مطرح نشده است و هر دو فضانورد نیز از این تصمیم ناسا حمایت کرده‌اند.
نکته قابل‌توجه این است که باوجود این‌که این مسئله احتمالاً بر بازار و سهام شرکت بوئینگ اثر خواهد گذاشت و همین‌طور رقابت آن با اسپیس‌ایکس و دیگر رقبا را دشوارتر می‌کند اما دلیل انجام پروازهای آزمایشی پیش از آغاز رسمی مأموریت‌ها، شناسایی و بررسی‌های این چنین مسائلی است.
دلیلی که برای پروازهای آزمایشی از فضانوردان باتجربه استفاده می‌شود نیز برای موقعیت‌های استثنایی است که در این مورد اتفاق افتاده است. تجربه و سابقه این دو فضانورد و مهارت حرفه‌ای آن‌ها باعث شده که ناسا نگران افزایش طولانی‌مدت اقامت آن‌ها در مدار نباشد و درعین‌حال بتواند از آن‌ها برای پیشبرد مأموریت‌های ایستگاه استفاده کند.
