پیشرفت فناوری و گسترش ابزارهای صوتی بیسیم مانند ایرپاد، موجب شده بخش زیادی از جمعیت ایران بهویژه جوانان و کارمندان اداری، ساعات قابلتوجهی را با هدفون یا ایرپاد سپری کنند. اما این استفاده بیرویه با خطرات جدی برای شنوایی همراه است که اغلب نادیده گرفته میشود.


مطالعات جهانی سازمان جهانی بهداشت (WHO) نشان دادهاند که بیش از یک میلیارد نفر در جهان بین ۱۲ تا ۳۵ ساله به دلیل گوش دادن مکرر با صدایی بالا به دستگاههای صوتی، در معرض اختلالات شنوایی قرار دارند.
ایران نیز به علت شرایط محیطی پر سر و صدا، آلودگی صوتی شهری و شیوع روزافزون هدفونهای نامرغوب، از این قاعده مستثنی نیست.
عوامل متعددی همچون بلندی صدا، مدت زمان استفاده و کیفیت هدفون در بروز آسیبهای شنوایی تاثیرگذار هستند و شناخت علمی این موارد کمک میکند تا این نگرانیها مدیریت شود.
از منظر آناتومی و فیزیولوژی، شنوایی انسان به واسطه سلولهای مویی داخلی و خارجی که وظیفه تبدیل سیگنالهای صوتی به پیامهای عصبی دارند، شکل میگیرد. این سلولها بهویژه در برابر میزان فشار صوتی بالا حساس هستند و دچار تخریب برگشتناپذیر میشوند.
طبق تحقیقات منتشر شده در مجله «ناشنوایی و علوم اعصاب» (Journal of Hearing Science)، قرار گرفتن در معرض صدای بالاتر از ۸۵ دسیبل برای بیش از ۸ ساعت در روز خطر افت شنوایی را به شدت افزایش میدهد.
مطالعات محلی در کشورهای مشابه ایران نیز نشان دادهاند تأثیر استفاده از هدفونهای با کیفیت پایین که اغلب صداهای بم و نویز بیشتر تولید میکنند، بیشتر است و حدود ۲۳ درصد از کاربران هدفونهای توگوشی در شهرهای بزرگ ایران دچار افت شنوایی خفیف تا متوسط شدهاند.
حالت آزاردهندهای مانند کاهش توانایی شنیدن فرکانسهای بالا و کاهش فهم مکالمات، خصوصا در صداهای محیطی و گفتارهای پیچیده، از اولین نشانههای آسیب سلولی محسوب میشود.
بسته شدن کانال گوش توسط هدفون توگوشی برای مدت طولانی، اکسیژنرسانی به بافت مجرای گوش را کاهش میدهد و محیطی گرم و مرطوب ایجاد میکند که شرایط مناسبی برای رشد پاتوژنهایی نظیر باکتریها و قارچهاست.
این وضعیت موجب بروز التهاباتی مانند اوتیت اکسترنا یا گوش شناگر میشود که معمولاً با درد، خروج ترشحات و کاهش موقت شنوایی همراه است. نتایج بررسیهای کلینیکهای گوش و حلق و بینی ایران، بیانگر افزایش قابل توجه مراجعات به دلیل عفونت مجرای گوش مرتبط با استفاده از ایرپاد و هدفون از سال ۱۳۹۸ تاکنون است.
به علاوه، عدم رعایت بهداشت فردی، اشتراکگذاری هدفون با افراد دیگر، و استفاده از وسیلههای غیراستاندارد در بازار ایران، این وضعیت را وخیمتر میکند.
اقداماتی مانند پاکسازی منظم هدفون با الکل ایزوپروپیل، خشک نگه داشتن گوش و استفاده از هدفونهای روی گوش به جای توگوشی، توصیههای تخصصی برای پیشگیری از این نوع عفونتها هستند.
تینیتوس یا وزوز گوش، یکی از شایعترین اختلالات عصبی-شنیداری است که با شنیدن صداهای آزاردهنده نظیر زنگ، وزوز یا سوت در گوش بدون وجود منبع صوتی خارجی توصیف میشود. این پدیده ناشی از آسیب و تحریک غیرطبیعی عصب دهم و ساختارهای مرکزی مغز است.
استفاده مکرر از هدفون با صدای بلند، بخصوص در دامنه فرکانسهای بالا، موجب تحریک مزمن عصب شنوایی میشود و طبق دادههای آماری منابع حوزه گوش و شنوایی ایران، بیش از ۱۵ درصد بیماران مراجعهکننده به کلینیکهای شنوایی با شکایت وزوز گوش مرتبط با رفتارهای شنیداری نامطلوب هستند.
وزوز گوش علاوه بر تأثیرات جسمی، پیامدهای روانشناختی قابل توجهی مانند اضطراب، بی خوابی و کاهش کیفیت زندگی به همراه دارد که در فرهنگ کار و زندگی ایرانی که استرسهای روزمره هم بالاست، اهمیت درمان به موقع را افزایش میدهد.
بخش مهمی از عوارض هدفوننشینی، اثرات بلندمدت بر سلامت روان و روابط اجتماعی است. در مطالعات روانشناسی ایران، رابطه مستقیمی میان ساعات استفاده از هدفون و بروز علائم افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی مشاهده شده است.
استفاده مکرر از هدفون باعث محدود شدن تعاملات رودررو، کاهش توجه به محیط پیرامون و احساس تنهایی میشود که بهویژه در شرایط کنونی شهرهای بزرگ که فشارهای اجتماعی بیشتر است، مشکلآفرین است. این روند در افراد شاغل و دانشجویان که برای فرار از استرسها یا تمرکز بر کار صدا را بالاتر میبرند، بیشتر دیده میشود.
پژوهشهای بهروز توصیه میکنند محدود کردن مدت استفاده به کمتر از ۲ ساعت روزانه، استفاده از تکنیکهای تنفس و تمرکز حواس و جستجوی حمایت روانشناختی در صورت لزوم، بخشی از راهکارهای محافظت سلامت روانی است.
با توجه به پیچیدگی نظام شنوایی و انواع آسیبهای ناشی از استفاده بیش از حد هدفون و ایرپاد، مراجعه به فوق تخصص گوش برای تشخیص دقیق و درمان به موقع حیاتی است. فوق تخصص گوش، علاوه بر معاینات بالینی پیشرفته، با تستهای ویژه توان شنوایی و بررسی عوارض مانند التهاب، وزوز و افت شنوایی، میتواند بهترین راهکارهای درمانی و پیشگیرانه را ارائه نماید.
/
پایان رپورتاژ آگهی
دیدگاهتان را بنویسید