تخمین از آینده با تفال حافظ: چراغ تو، مرا به شمعی تبدیل کرد!
در این شعر حافظ به صداقت و وفاداری اشاره می‌کند و توصیه می‌کند که در همه‌ی امور و کارها وفادار به قول و پیمان خود باشیم. او تاکید دارد که بی‌تابی و ناامیدی از هیچ کاری نخواهد برداشت و باید صبور و امیدوار باشیم. همچنین، اشاره‌ای به دشمنی‌ها و رقبایی که ممکن است مانع موفقیت ما شوند دارد، اما توصیه می‌کند که با اندیشه و صداقت به نتیجه برسیم.
این شعر نشان‌دهنده عمق عاطفی و انسانی حافظ است و توجه به ارزش‌های اخلاقی و انسانی آن زمان. همچنین، توانایی او در ابراز احساسات و اندیشه‌های پنهان در قالب شعر و بیان آنها به شکل هنرمندانه و زیبا. این شعرها به عنوان آثار ادبی و هنری ارزشمند، در فرهنگ و ادبیات ایرانی جای خود را داشته و تا امروز مورد توجه و تحلیل بسیاری از ادبیات دانش‌آموزان و داوطلبان ادبیات ایرانی قرار دارد.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
چراغ روی تو را شمع گشت پروانهمرا ز حال تو با حال خویش پروا نه
خرد که قید مجانین عشق می‌فرمودبه بوی سنبل زلف تو گشت دیوانه
به بوی زلف تو گر جان به باد رفت چه شدهزار جان گرامی فدای جانانه
من رمیده ز غیرت ز پا فتادم دوشنگار خویش چو دیدم به دست بیگانه
چه نقشه‌ها که برانگیختیم و سود نداشتفسون ما بر او گشته است افسانه
بر آتش رخ زیبای او به جای سپندبه غیر خال سیاهش که دید به دانه
به مژده جان به صبا داد شمع در نفسیز شمع روی تواش، چون رسید پروانه
مرا به دور لب دوست هست پیمانیکه بر زبان نبرم جز حدیث پیمانه
حدیث مدرسه و خانقه مگوی که بازفتاد در سر حافظ هوای میخانه
شرح لغت: مجانین: دیوانگان/ بوی: ۱- رایحه، ۲- آرزوی/جانانه: معشوق/رمیده: مردم گریز، وحشت زده/غیرت: رشک و حسد/نقش: نیرنگ، حیله/ نقش برانگیختن: نیرنگ بازی کردن، حیله به کار بردن/فسون: مکر، حیله.
تفسیر عرفانی:
۱- درگیر مساله و کاری و نیتی شده اید که سودی برای شما ندارد. نفع آن به دیگران می‌رسد و زیانش در دراز مدت متوجه شماست. زیرا شما نسنجیده و گز نکرده پاره می‌کنید و این شرط عقل و اندیشه نمی‌باشد. پس فعلاً منصرف شوید.
۲- برای کاری، اصولی و قوانینی حکم فرماست و شما بدون تهیه مقدماتش دست به اقدام می‌زنید، در حالیکه ضروریست ابتدا اندیشه و سپس اقدام کنید؛ بنابراین برای نیت خود بیشتر فکر کنید و این کار توام با مشورت باشد.
۳- او بخاطر سود جویی خود به شما روی آورده و شما در کمال صداقت باور کرده اید. عجبا از شمای زود باور!
تعبیر غزل:
انسانی عاشق و دلباخته و صادق هستی، اما شنیده‌ای که رقیبی داری که در آستانه‌ی پیروزی است و این فکر تو را به شدت عذاب می‌دهد. برای یافتن راه چاره از هر دری وارد شده ای، ولی سودی نکرده است. بی تابی نکن، صبور باش و به پیمان خود وفادار بمان. به امید خدا همه کارها مطابق میل تو سامان خواهد گرفت.
