تفال حافظ: سرنوشت شغل و زندگی، از کجا تا کجا؟
غزل فوق، یکی از اشعار معروف حافظ است که به شیوه‌ی کلاسیک درباره‌ی عشق و معنای آن نوشته شده است. در این غزل، حافظ به زبانی شعری و زیبا، مسائلی همچون صلاح و کارسازی، راه و رسم آن، خواب و قرار، دل و دوست، شمع و چراغ و… را مطرح می‌کند و به معنایی عمیق و پیچیده اشاره می‌کند. او با استفاده از تیزبینی و زبانی زیبا، بر شرف‌های عاشقی و راه حقیقی راهنمایی می‌کند.
غزل حافظ همچنین به دعوت به تلاش و کوشش برای رسیدن به مصلحت و فلاح دعوت می‌کند و از انزواء نفس و رنج‌های اعمال بد پرهیز می‌کند. این غزل پر از اشعاری است که هر یک از آنها می‌تواند به ازای خود مفهوم و شعوری خاص داشته باشد و بازخوانی و تفسیر هر بصیرتی را به انسان منتقل کند. از این رو، شعر حافظ دارای شکوه و ژرفایی فراوانی است و همچنان که در قرون گذشته محبوبیت خود را حفظ کرده است، امروزه نیز هنوز از ارزش فرهنگی فراموش نشده است.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
صلاح کار کجا و من خراب کجاببین تفاوت ره کز کجاست تا به کجا
دلم ز صومعه بگرفت و خرقه سالوسکجاست دیر مغان و شراب ناب کجا
چه نسبت است به رندی صلاح و تقوا راسماع وعظ کجا نغمه رباب کجا
ز روی دوست دل دشمنان چه دریابدچراغ مرده کجا شمع آفتاب کجا
چو کحل بینش ما خاک آستان شماستکجا رویم بفرما از این جناب کجا
مبین به سیب زنخدان که چاه در راه استکجا همی‌روی‌ای دل بدین شتاب کجا
بشد که یاد خوشش باد روزگار وصالخود آن کرشمه کجا رفت و آن عتاب کجا
قرار و خواب ز حافظ طمع مدار‌ای دوستقرار چیست صبوری کدام و خواب کجا
شرح لغت: صومعه:عبادتخانه/خباب: به فتح اول درگاه
تفسیر عرفانی:
۱- مصلحت طلبی و سود جویی فردی را کنار بگذار و مصممانه و بدون تردید وارد عمل شو و با توکل به خدا انجام بده که حتما پیروز می‌شوی.
۲- نشست و برخاست با شما لذت آور است، زیرا دلی پاک و قلبی مهربان و روحی با صفا داری و در مورد همه مردم خیرخواهانه فکر می‌کنی و از ریا و تزویر مردم رنج می‌بری. به شما توصیه می‌کنم توجهی به سخنان دیگران که حسود هستند، نکن بلکه با نزدیکترین فرد مشورت کن و آنگاه دست به اقدام بزن که شاهد موفقیت و پیروزی در چند قدمی شماست.
تعبیر غزل:
مصلحت کار انسان را جز خدا کسی نمی‌داند و گاهی نفع تو در آن اموری است که اتفاق می‌افتد نه آنچه که تو انتظارش را داری. بدان که هر صورت زیبایی، سیرت زیبا ندارد و گاهی پشت این زیبایی‌های ظاهری دام‌هایی نهفته است که انسان را اسیر خود می‌کند. هر کسی معنای عشق و محبت را نمی‌فهمد، پس در انتخاب مسیر زندگی خود تا آنجا که می‌توانی دقت و حوصله به خرج بده، زیرا عجله در کار‌ها جز پشیمانی سودی نخواهد داشت.
