جادوی تفال حافظ: خدا چون صورت ابروی زیبای تو را بست
در این غزل حافظ، به وسيلهی زبانی زیبا و غزلی، احساسات و افکار خود را بیان کرده است. او در این شعر به خداوند اشاره میکند و میگوید که خداوند با باز کردن ابروی دلگشای تو، همه کارهای شما را گشاده و آسان کرده است. این اشاره به ابروهای دلکش و چشمان دلربا، نماد محبت و جذابیت است. حافظ با کاریکاتور، روایتگر وضعیت دل خود در برابر زیبایی و جذابیت فرد محبوب خود میباشد و در نهایت با رباطی دربارهی قصد سفر، توصیه به عدم ترک وطن و تمجید از زیباییهای محلهی خود دارد. او تاکید میکند که به خود فرصت دهید تا به آرزوها و اهداف خود برسید و همواره به خانه و شهر خود وفادار بمانید. از سخنان و توصیههای حافظ، میتوان نتیجه گرفت که وفاداری به سرزمین و شهر محله، محبت به خانواده و دوستان، سبب موفقیت و کامیابی در زندگی خواهد شد.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باورهای کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان میبردند بهرهای از کلام حق دارند رجوع میشد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
خدا چو صورت ابروی دلگشای تو بستگشاد کار من اندر کرشمههای تو بست
مرا و سرو چمن را به خاک راه نشاندزمانه تا قصب نرگس قبای تو بست
ز کار ما و دل غنچه صد گره بگشودنسیم گل چو دل اندر پی هوای تو بست
مرا به بند تو دوران چرخ راضی کرد.ولی چه سود که سررشته در رضای تو بست
چو نافه بر دل مسکین من گره مفکنکه عهد با سر زلف گره گشای تو بست
تو خود وصال دگر بودیای نسیم وصالخطا نگر که دل امید در وفای تو بست
ز دست جور تو گفتم ز شهر خواهم رفتبه خنده گفت که حافظ برو که پای تو بست
شرح لغت: گشاد:به صم اول فرج و گشایش/ قصب: کتان نازک نرم.
تفسیر عرفانی:
۱- حضرت حافظ در اولین بیت جواب تفال شما را داده است و میفرماید:
خداوند، چون ابروی دلکش و دلربای شما را نقش بندی کرد، فرج و گشایش همه ما به ناز و غمزه تو وابسته کرد.
یعنی اشارههای ابروی و چشم شما، موجب گشایش کار همه است. پس دوست عزیز همه چیز در اختیار داری زیبایی مهر و محبت طنازی عشوه گری معلومات صداقت خویشتن داری ایثار و … پس چرا بیهوده خود را به کارهای واهی و پست سرگرم میکنی؟ بله جایگاه تو خیلی والا و بالاست. خود را ارزان نفروش که هزاران یوسف و زلیخا به ابرو و چشم شما قرار را از دست میدهند.
۲- گره از کارت برداشته میشود و بخت و اقبال، یار و یاور و همراه و همدم شماست، ولی زیاد به سخنان دیگران توجه نکنید.
تعبیر غزل:
دل به کسی یا کاری سپرده ای. این برای شما بهترین انتخاب است و گشایش کار شما در رسیدن به این مقصود است. برآورده شدن نیت شما برایتان موفقیت و کامیابی به همراه خواهد داشت. طمع مکن و از این راه روی مگردان که برای تو بهتر از این وجود ندارد. قصد سفری را داری که صلاح نیست. در شهر خود باش و تلاش کن که کامیابی از آن توست.