خواب ناکافی، خطری جدی برای سلامتی ماست
خواب به عنوان یکی از نیازهای اساسی برای حفظ سلامت جسم و روح انسان دارای اهمیت بسیاری است. خواب نامناسب و ناکافی می‌تواند منجر به اختلالات جسمی و روانی شود و باعث بروز بیماری‌هایی نظیر چاقی، دیابت و بیماری‌های عروق قلبی می‌شود. ارتقای سلامت خواب و اهمیت نظم در برنامه‌ها، به ویژه در فرهنگ زندگی سالم، می‌تواند بهبود سلامت فرد، خانواده و جامعه را گام به گام فراهم کند.
در هفته جهانی آگاه‌سازی خواب سالم، اهمیت اطلاع‌رسانی و آموزش درباره خواب سالم و ترویج رفتارهای سالم خوابی به عنوان یک موضوع مهم بیان شده است. افراد باید با اولویت‌بندی خواب و انجام راهکارهای بهبود خواب، بتوانند سلامت جسمی و روانی خود را افزایش دهند. از این رو، ترویج و فرهنگ‌سازی درباره خواب سالم و اهمیت سلامت خواب از طریق مختلف روش‌ها، از جمله فضای مجازی و مراکز ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی، بسیار حیاتی و ضروری است. منظور از خواب سالم، یک خواب با مدت زمان صحیح، تداوم و عمق مناسب است که به موجب این ویژگی‌ها، فرد بتواند در روز بعد به طور مناسب واکنش‌گر باشد و از سلامت جسمانی و روانی خود لذت ببرد.
خواب به‌عنوان یکی از رفتارهای سالم در بهداشت فردی، جایگاه مهمی در سبک زندگی سالم و برنامه ملی خودمراقبتی دارد و می‌تواند منجر به ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد، خانواده و جامعه شود.
به گزارش ایسنا، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با بیان اینکه خواب نامناسب و ناکافی می‌تواند تاثیر مهمی بر سلامت انسان داشته باشد، گفت: خواب ناکافی با چاقی، دیابت و بیماری عروق کرونر و مرگ و میر قلبی عروقی مرتبط است و می‌تواند پاسخ ایمنی را تضعیف و آسیب‌پذیری بیشتری برای ابتلا به عفونت‌ها ایجاد کند و کیفیت خواب را بیشتر کاهش دهد.
دکتر پژمان بختیاری‌نیا، با اشاره به هفته جهانی آگاه‌سازی خواب سالم، اظهار کرد: ارتقای سلامت خواب و نظم در برنامه‌ها یکی از موضوعات مهم در سلامت فرد، خانواده و جامعه است. هفته جهانی آگاه‌سازی خواب سالم از ۲۶ اسفند ماه تا سوم فروردین ماه ۱۴۰۳ برگزار می‌شود و مقرر است از سال ۱۴۰۳ در برنامه‌های فرهنگ‌سازی سبک زندگی سالم قرار بگیرد و با نظارت و با مدیریت واحد آموزش و ارتقای سلامت به‌طور سالانه برای برجسته‌سازی خواب سالم و موضوعات سلامت مرتبط برگزار شود.
وی ادامه داد: شعار جهانی امسال Sleep Equity for Global Health (تعادل خواب برای سلامت جهانی) است. خواب به‌عنوان یکی از رفتارهای سالم در بهداشت فردی، جایگاه مهمی در سبک زندگی سالم و برنامه ملی خودمراقبتی دارد و می‌تواند منجر به ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد، خانواده و جامعه شود.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: سازمان‌دهی روز جهانی خواب توسط اعضای انجمن جهانی خواب، کارشناسان و متخصصان خواب و حامیان جامعه در بیش از ۷۰ کشور انجام می‌شود و یک رویداد بین‌المللی شناخته شده است که موجب ایجاد ارتباط و افزایش آگاهی سلامت خواب در میان محققان، کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، بیماران و مردم می‌شود.
وی اظهار کرد: ترویج و فرهنگ‌سازی و آموزش خواب سالم و اهمیت سلامت خواب از طریق انتشار اطلاعات در فضا‌های مجازی، درج پیام در سربرگ مکاتبات اداری، آموزش رانندگان و … از جمله اقدامات مهمی است که در این هفته باید ترویج شود و این اقدامات، در تمام مراکز ارائه‌دهنده خدمت و با بهره‌گیری از ظرفیت مشارکت اجتماعی امکان‌پذیر است.
بختیاری‌نیا گفت: خواب یک رفتار طبیعی است و نباید آن را موضوعی کم‌ارزش و پیش پا افتاده انگاشت. افراد باید مانند سایر رفتارهای مهم سلامت‌ساز مانند ورزش و تغذیه، به خواب خود نیز اهمیت بدهند. هر فردی در هر سنی می‌تواند با اولویت دادن به خواب و انجام راهکار‌هایی برای بهبود خواب و سلامت شبانه‌روزی، سلامت و رفاه جسمی روانی خود و خانواده را افزایش دهد.
توصیه‌هایی برای داشتن خواب سالم
وی بیان کرد: خواب سالم فراتر از طی کردن یک زمان معمولی است. سه عنصر خواب با کیفیت عبارتند از مدت زمان، تداوم و عمق خواب، مدت خواب باید به اندازه‌ای باشد که فرد در روز بعد هوشیار باشد. دوره‌های یک خواب کامل باید یکپارچه و بدون تکه تکه شدن باشد. خواب باید به اندازه‌ای عمیق باشد که ترمیم‌کننده جسم و روان باشد.
بختیاری‌نیا گفت: خواب ستون سلامت انسان است. اگر سلامت را به‌عنوان وضعیت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه صرفا فقدان بیماری یا ناتوانی تعریف کنیم، می‌توان اهمیت خواب برای سلامت جسمی، ذهنی و اجتماعی را نشان داد. خواب مانند تغذیه و فعالیت بدنی برای سلامتی ضروری و یک ستون حیاتی سلامت است و به حمایت از حافظه و یادگیری کمک می‌کند.
وی اظهار کرد: خواب به پاکسازی مواد زائد از مغز و ارتقای سلامت مغز کمک می‌کند. همچنین خواب از سلامت مغز حمایت می‌کند و سلامت مغز از خواب حمایت می‌کند. خواب از سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کند. خواب به سیستم ایمنی کمک می‌کند تا باکتری‌ها و ویروس‌ها را پاک کند. همچنین به بازیافت سلول‌های قدیمی و حفظ بدن و سطح انرژی کمک می‌کند.
وی افزود: سلامت خواب به‌طور نابرابر بین گروه‌های مختلف سنی و شغلی توزیع شده و هدف مهمی برای عادلانه شدن توزیع سلامت است.
بختیاری‌نیا گفت: خواب نامناسب و ناکافی می‌تواند تاثیر مهمی بر سلامت انسان داشته باشد. خواب ناکافی با چاقی، دیابت و بیماری عروق کرونر و مرگ و میر قلبی عروقی مرتبط است و می‌تواند پاسخ ایمنی را تضعیف و آسیب‌پذیری بیشتری برای ابتلا به عفونت‌ها ایجاد کند و کیفیت خواب را بیشتر کاهش دهد.
وی افزود: برخی اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب، با اختلالات شناختی و دمانس و زوال عقل، خطر تشنج و افزایش خطر سکته مغزی مرتبط هستند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: خواب نامناسب می‌تواند منجر به کاهش زمان واکنش اختلال در قضاوت و اختلال شناختی مشابه مسمومیت با الکل شود. خواب‌آلودگی می‌تواند رانندگی ایمن را مختل کند، حتی اگر راننده به خواب نرود.
وی بیان کرد: متخصصان، به اهمیت خواب برای سلامت مغز پی برده‌اند و انجمن قلب آمریکا در سال ۲۰۲۲ خواب را به فهرست هشت عامل ضروری برای سلامت قلب و عروق اضافه کرد.
