روباه، یک دوست وفادار از 1500 سال پیش!
در زمانهای قدیم، مردمانی که در منطقه پاتاگونیا زندگی میکردند، روباه را به عنوان حیوان خانگی نگه داشته و حتی آنها را به عنوان دوست وفادار خود میدانستند. این ارتباط نزدیکی بین مردمان باستانی و روباهها بوده که این موضوع به تازگی توسط محققین مورد توجه قرار گرفته است.
مطالعهای اخیر در منطقه پاتاگونیا نشان داده که در یک گور باستانی، استخوانهای یک روباه منقرضشده به نام Dusicyon avus وجود داشته است. تحقیقات انجام شده نشان دادند که این روباه رژیم غذایی مشابهی با صاحب خود داشته و احتمالا به عنوان شریک شکار و گردونده برای جامعه انسانی بوده است.
از طرف دیگر، آثاری از حضور سگها در این منطقه تا قرن 16 برمیگردد ولی نهایتا به نظر میرسد که گونه روباه Dusicyon avus پیش از ورود سگهای اروپایی به منطقه منقرض شده و نابود شده است. این انقراض ناشی از تغییرات آبوهوایی و تصرف انسانی در منطقه بوده است تاجایی که حتی تغییرات در نسلهای نابارور سگها نیز مشاهده شده است.
بنابراین، ارتباط نزدیک بین انسانها و روباهها در زمانهای قدیمی به نظر میرسد یک ارتباط متقابل و مفید برای هر دو گروه بوده است. این تحقیقات نشان میدهند که حیوانات وحشی مانند روباهها نقش مهم و ارزشمندی در زندگی انسانها داشته اند و تاثیرات آنها روی فرهنگ انسانی نیز قابل توجه است.
تک فان-شکارچی-گردآورندگان در جایی که امروز پاتاگونیا در آرژانتین شناخته میشود، قبل از آنکه اروپاییان 500سال قبل وارد این ناحیه شوند و با خودشان سگهای خانگی بیاورند، روباه را به عنوان حیوان خانگی نگه میداشتند.به گزارش تک فان، در بعضی موارد، این مردمان باستانی چنان به روباههای خانگی نزدیک بودند که حتی در کنار آنها دفن میشدند.با اینکه قبلا مطرح شده بود سگهای مدرن این منطقه تلفیقی از سگ و روباه هستند، احتمالا این فرضیه درست نیست و به نظر میرسد که روباهها، پیش از ورد سگها، کاملا از بین رفته بودند.این مطالعه که نتایج آن روز چهارشنبه 10آوریل 2024 در نشریه Royal Society Open Science منتشر شده است، یک گور باستانی در محوطه باستانی Canada Seca Site، در 210کیلومتری جنوب شهر غربی مندوزا، را بررسی کرده است.این محوطه که در سال 1991 کشف شده است، حاوی استخوانهای حداقل 24 نفر شامل کودکان و متعلقات آنها از جمله گردنبندهای مهرهای، ابزار سنگی و تزیینات لب است. تاریخگذاری کربن قبلا پیشنهاد داده بود که آنها در حدود 1500سال قبل در این ناحیه زندگی میکردند.یکی از گورها حاوی بخشی از استخوان یک روباه نیز بود که این مطالعه برای نخستینبار گونه آن را Dusicyon avus شناسایی کرد. این گونه یک گونه منقرضشده مرتبط با روباهها یا گرگهای جزایر فالکند است که در قرن نوزدهم منقرض شدند.به نظر میرسد که این روباهها عمدا در کنار اشخاص به خاک سپرده شده بودند. این دومینباری است که چنین موردی در آمریکای جنوبی گزارش میشود.اوفلی لبراسو، باستانشناس جانوری از دانشگاه آکسفورد، میگوید: «این حیوان احتمالا پیوندی عمیق با جامعه شکارچی-گردآورنده و به خصوص با شخص متوفا داشته است.»روباه به مثابه حیوان خانگیمحققان در مطالعه اخیر به طور دقیق دی.ای.ای باستانی حیوان را بررسی کردند که نشان داد این مورد به گونه Dusicyon avus تعلق دارد. آنالیز ایزوتوپهای کربن و نیتروژن در استخوان روباهها نشان داد که این حیوان رژیم غذایی گیاهی شبیه به رژیم غذایی فرد متوفا داشته است. روباههای وحشی معمولا گوشت بیشتری میخوردند که مطالعه اخیر نشان میدهد روباه رژیم غذایی مشابه به صاحب خود داشته است.بر اساس این مطالعه قابلقبولترین توضیح آن است که این روباه همراهی ارزشمند برای گروههای شکارچی-گردآورنده بوده است.«پیوند قوی او با انسانها در طی حیاتش اصلیترین عامل برای جای دادن او به عنوان شیء گور، بعد از مرگ صاحبانش یا آدمهایی که با آنها در تعامل بوده، بوده است.»گونه منقرض شدهسگها در حدود 4000سال قبل به همراه انسانها وارد قاره آمریکای جنوبی شدند. اما به نظر میرسد که تا 3000سال قبل پراکندگی آنها در شمال پاتاگونیا متوقف شده بود.برای همین نخستین شواهد از حضور سگها در این ناحیه به قرن 16 باز میگردد که برخی جوامع بومی شروع به پرورش سگهایی با نژاد اروپایی کردند.اما اکنون به نظر میرسد این ایده که سگهای مدرن در این ناحیه تلفیقی از سگ و روباه بودند، نامحتمل است. آنالیز دی.ان.ای روباه Canada Seca نشان میدهد که بیشتر تولههای این سگها نابارور بودهاند.به نظر میرسد که گونه روباه Dusicyon avus قبل از آنکه در جمعیت سگها تلفیق شود، به دلیل تغییرات آبوهوایی و تصرف سکونتگاهش به واسطه انسانها، منقرض شده بوده است و این انقراض در حدود ورود سگهای اروپایی به ناحیه صورت گرفته بوده است. عاطفه رضوان نیا