سفر به گذشته: نگاهی نو به مراسم حج ۷۰ سال پیش و ورود حجاج به کعبه
در دهه‌های گذشته، مراسم حج در عربستان، شاهد تحولات بسیاری بوده است. در 70 سال گذشته، تکنولوژی به چنین سرعتی پیشرفت کرده است که امکانات زندگی را کاملاً تغییر داده و سفر به مکه را برای زائران آسان‌تر کرده است. در گذشته، زائران از طریق قایق یا کشتی به مکه می‌رفتند و کسانی که مالیات datی داشتند، از هواپیما در سفر خود استفاده می‌کردند.
مناظر داخلی عربستان در گذشته با امروز تفاوت‌های چشمگیری داشته است. تصاویر از حج در سال 1332 هجری شمسی نشان‌دهنده این تحولات هستند. از هواپیما برای ورود به عربستان استفاده می‌شد و کشتی‌ها متداول‌ترین وسیله نقلیه برای سفر به مکه بود. شهر مکه در آن زمان رونق خاص خود را داشته و خیابان‌های آن همیشه شلوغ و پر از مردم بوده‌اند.
حرم مقدس در آن دوران از معماری عثمانی الهام گرفته بود و محوطه حرم تنها از کعبه و منطقه مطاف تشکیل شده بود. بازارهای اطراف حرم ساده‌تر بودند و فروشندگان چترهایی برای محافظت از آفتاب داشتند. انتخاب قربانیان روز عید نیز در صحرا صورت می‌گرفت و در زمان نماز در صحرای عرفات، کاروان‌های مقیم درمحل تقویت می‌شدند.
همشهری آنلاین نوشت: هر روز تعداد بیشتری از زائران خانه خدا وارد سرزمین عربستان می‌شوند و سعودی‌ها از تکنولوژی‌ها و امکاناتی که برای مسافران خود فراهم کرده‌اند گزارش می‌دهند؛ با این حال تا همین ۷۰ سال قبل، مراسم حج شکل دیگری داشت.
70 سال زمان زیادی نیست اما در همین مدت تکنولوژی با چنان سرعتی رشد کرده که امکانات زندگی را به کل متحول کرده است و همین امکانات سفر به مکه را برای علاقه‌مندان به این زیارت آسان کرد تا آنجا که دیدن تصاویر قدیمی این مراسم تعجب‌برانگیز می‌کند.
هر روز تعداد بیشتری از زائران خانه خدا وارد سرزمین عربستان می‌شوند و سعودی‌ها از تکنولوژی‌ها و امکاناتی که برای مسافران خود فراهم کرده‌اند گزارش می‌دهند؛ با این حال تا همین ۷۰ سال قبل، مراسم حج شکل دیگری داشت.
در آن روزها سفر هوایی تجاری هنوز در مراحل اولیه خود بود و به اندازه امروز در دسترس نبود، بنابراین، بسیاری از زائران از طریق قایق یا کشتی به مکه سفر می‌کردند. کسانی که توانایی مالی داشتند، سفر خود را با هواپیماهای کوچک از کشورهای مجاور آغاز می‌کردند.
با این حال، مناظر داخلی عربستان با آنچه امروز از خود نمایش می‌دهد بسیار متفاوت بود، این‌ها تصاویری از حج شهریور ماه ۱۳۳۲ هجری شمسی است که در مجله قدیمی نشنال جئوگرافیک منتشر شده است:
حاجیان متمول با هواپیما وارد عربستان می‌شدند
کشتی وسیله‌ای رایج برای سفر به مکه بود
اکثر مردم اما از اتوبوس استفاده می‌کردند
شهر مکه در سال ۱۳۳۲ شمسی هم رونق خاص خود را داشته است
خیابان‌های شهر در طول مراسم حج همیشه شلوغ بودند
ورودی حرم مقدس متاثر از معماری عثمانی بود
محوطه حرم در آن ایام تنها از کعبه و منطقه مطاف تشکیل شده بود
در آن ایام حاجیان می‌توانستند وارد کعبه شوند
مطاف آنقدر شلوغ نبود که زائران به دشواری بیفتند
بازارهای اطراف حرم هم بسیار ساده بودند
فروشنده‌ها برای در امان ماندن از آفتاب چتر داشتند
جمرات ستون‌های کوچکی بودند که به عنوان نماد شیطان سنگسار می‌شدند
حاجیان برای انتخاب قربانیان روز عید خود به صحرا می‌رفتند
در صحرای عرفات چادرهایی ساده و در کنار کوه عرفه برپا می‌شد.
نماز در میان کاروان‌های مقیم صحرا برگزار می‌شد.
راضیه میرزاحیدری
