تفال حافظ: ملاقات با رندان عاشق، چالش عشق و فضولی
حضرت حافظ، یکی از شاعران بزرگ ایرانی است که اشعار زیبا و عمیقی درباره موضوعات مختلفی از جمله عشق، دین، زندگی و معنویت خلق کرده است. در این شعر، با زبانی زیبا و پرمعنا، او به مفاهیمی از جمله عشق، احساسات، مراد و تلاش برای رسیدن به آنها اشاره کرده است.
در این شعر، حافظ از انسان آزاده‌ای که به دنبال عشق و معنویت در زندگی است، سخن می‌گوید. او از زحمات و کشش‌های فراوانی که باید برای رسیدن به موفقیت و شادمانی کشیده شود، یاد می‌کند. اشعار حافظ اغلب به شیوه‌ای رمزآمیز و تصویری ارائه می‌شوند که برای تفسیر و تفکر شدن در ذهن خواننده جالب و مفید است.
در این متن، حافظ به عنوان یکی از بزرگان ادبیات فارسی با استفاده از تصاویر و انکشافات مخفیانه، با حافظه فلکی عمومی ساکنان این خاک آشنا کرده شده و پیام‌هایش را منتقل کرده است. اشعار حافظ بیشتر از هر چیزی به نگاره‌هایی از عشق و معنویت، معتقد بودن به فضای مکرر و ایجاد نوعی ایمان و عشق جدید و زنده به خدا متوجه می‌شوند.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
مرا به رندی و عشق آن فضول عیب کند
که اعتراض بر اسرار علم غیب کند
کمال سر محبت ببین نه نقص گناه
که هر که بی‌هنر افتد نظر به عیب کند
ز عطر حور بهشت آن نفس برآید بوی
که خاک میکده ما عبیر جیب کند
چنان زند ره اسلام غمزه ساقی
که اجتناب ز صهبا مگر صهیب کند
کلید گنج سعادت قبول اهل دل است
مباد آن که در این نکته شک و ریب کند
شبان وادی ایمن گهی رسد به مراد
که چند سال به جان خدمت شعیب کند
ز دیده خون بچکاند فسانه حافظ
چو یاد وقت زمان شباب و شیب کند
شرح لغت: جیب: گریبان/صهبا: باده/ ریب:شک و تردید.
تفسیر عرفانی:
۱- ویژگی‌های شما عبارت اند از: نجیب، درسخوان، قابل اعتماد، جسور، مصمم، پرهیزکار، جذاب و دلربا، رفیق دوست، اصیل، مودب، جدی، با وجدان، فرشته خو، خجول، منطقی، شریف، خیرخواه، واقع بین، پاک، دوست داشتنی، اهل گردش، ولخرج و دوستدار ثروت.
۲- حضرت حافظ در بیت‌های سوم، چهارم و پنجم می‌فرماید:
آن لحظه بوی خوش سیه چشم بهشتی پراکنده می‌شود که غبار میخانه، ما را عطر گریبان خود سازد.
* کرشمه ساقی آنگونه راه دل اهل اسلام را میزند که هیچ کس حتی صهیب از صحابه رسول خدا (ص) از باده نوشی نمی‌تواند بپرهیزد.
* کلید گنج نیکبختی و مقبولیت نزد صاحبدلان است. نباید کسی در این مساله شک و تردید کند.
حال خود باید نیت خود را تفسیر نمایید.
تعبیر غزل:
انسان زمانی به موفقیت و مراد خود می‌رسد که در این راه زحمت بسیار کشیده باشد. تو نیز اگر می‌خواهی به سعادت برسی هیچ شک و تردیدی به دل راه مده و بدان که وسواس و تردید عوامل بازدارنده و منفی هستند به سرزنش‌های بی خبران توجهی مکن تا به کمال مطلوب خود برسی.
