تطابق خیره کننده بین استون‌هنج و ماه
استون‌هنج یکی از بناهای تاریخی مهم در انگلیس است که از حدود ۵۰۰۰ سال پیش در چندین فاز ساخته شده است. این بنا از تخته‌سنگ‌های به هم پیوسته ساخته شده و ارتباط آن با خورشید به خوبی شناخته شده است. اما حالا محققان به بررسی ارتباط استون‌هنج با ماه پرداخته‌اند.
یک رویداد آسمانی به نام “توقف ماه” هر ۱۸ سال و 6 ماه یکبار رخ می‌دهد و محققان در حال بررسی اینکه آیا سازندگان استون‌هنج آگاهانه این رویداد را در طراحی بنا مدنظر قرار داده‌اند یا خیر. برخی تصور می‌کنند که حرکات ماه ممکن است در مراحل اولیه ساخت استون‌هنج مورد توجه قرار گرفته و بر طراحی بعدی آن تأثیر گذاشته باشد.
این پروژه جدید توسط کارشناسان میراث انگلیسی و چند دانشگاه دیگر انجام می‌شود. آن‌ها قصد دارند تا سال ۲۰۲۵ این ارتباط را بررسی کنند و امکان مشاهده مستقیم پدیده‌های آسمانی در محل مطالعه را فراهم کنند تا این معما را حل کنند.
فرادید نوشت: محققان در حال بررسی ارتباط این بنای تاریخی با یک رویداد آسمانی هستند که هر ۱۸.۶ سال یکبار رخ می‌دهد.
کارشناسان میراث انگلیسی (English Heritage)، انجمن سلطنتی نجوم و چندین دانشگاه در انگلستان، پروژه جدیدی را آغاز کرده‌اند که ارتباط احتمالی استون‌هنج را با یک رویداد آسمانی به نام توقف ماه (Lunar Standstill)، بررسی می‌کند: دوره‌ای که طلوع و غروب ماه در دورترین فاصله از یکدیگر در امتداد افق قرار دارند. این رویداد فقط هر ۱۸ سال و 6 ماه یک بار رخ می‌دهد. رویداد بعدی امسال آغاز خواهد شد و تا سال ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت.
کلایو راگِلز، ستاره‌شناس باستانی دانشگاه لستر، می‌گوید: «ارتباط معماری اِستون‌هِنج با خورشید به خوبی شناخته شده، اما ارتباط آن با ماه نه.»
راگلز اضافه می‌کند که چهار سنگ جلوس اصلی استون‌هنج (تخته‌های کوچکی که مستطیلی را در اطراف سازه شکل می‌دهند) با موقعیت‌های ماه همسو هستند. محققان سال‌ها درگیر این بحث بوده‌اند که آیا این موضوع آگاهانه بوده یا نه و اگر آگاهانه بوده، آن‌ها چگونه به این آگاهی دست یافتند و هدفشان چه بوده است.
رابطه این بنای تاریخی با چرخه‌های خورشید کاملاً شناخته شده، اما محققان اکنون در حال بررسی ارتباط آن با ماه هستند
استون‌هنج از حدود ۵۰۰۰ سال پیش در چندین مرحله ساخته شد. این بنای تاریخی که از تخته‌سنگ‌های بهم پیوسته ساخته شده، از نظر معماری پیچیده‌ترین است. بیشتر مورخان موافقند که سازندگان استون‌هنج آگاهانه آن‌ها را با حرکات خورشید هماهنگ کردند که تثبیت سیستم اعتقادی آن‌ها بوده و آن‌ها تدفین را آنجا انجام می‌دادند.
محققان فکر می‌کنند حداقل یک توقف ماه در نخستین مرحله ساخت استون‌هنج رخ داده که به طور بالقوه بر طراحی و هدف این بنای تاریخی اثر گذاشته است. اضلاع دراز مستطیلِ سنگ‌های جلوس به سمت جنوبی‌ترین طلوع ماه در حالت سکون اصلی جهت‌گیری شدند. افزون بر این، بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ قبل از میلاد، قرن‌ها پیش از نصب این سنگ‌های بزرگ، مردم بقایای سوزانده‌شده مردگانشان را در خوشه‌ای در بخش جنوب شرقی سایت، در جهت جنوبی‌ترین موقعیت طلوع ماه دفن می‌کردند.
تئوری این است که حرکات ماه ممکن است در مراحل اولیه استون‌هنج مورد توجه قرار گرفته و بر طراحی بعدی آن اثر گذاشته باشند. تیمی از باستان‌شناسان (متخصصان درک تاریخی نجوم)، از بهار امسال این ایده را در محل مطالعه خواهند کرد.
آماندا چادبرن، باستان‌شناس دانشگاه آکسفورد، می‌گوید: «مشاهده مستقیم این ارتباط در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ بسیار مهم است. بر خلاف خورشید، ردیابی منتهی‌الیه ماه کار ساده‌ای نیست و به زمان‌بندی و شرایط آب و هوایی خاص نیاز دارد. ما می‌خواهیم تجربه این طلوع و غروب شدید ماه را درک کنیم و جلوه‌های بصری آن‌ها روی سنگ‌ها را مشاهده کنیم.»
توقف عمده ماه هر ۱۸.۶ سال یک بار رخ می‌دهد
سازندگان استون‌هنج متعلق به فرهنگ‌هایی بودند که توسط رویدادهای آسمانی هدایت می‌شدند، بنابراین منطقی‌ست آن‌ها توقف بزرگ ماه را جدی بگیرند. نور ماه احتمالاً برای کارهایی مانند شکار مفید بوده و چرخه‌های آن، راه ایده‌آلی برای نشان دادن گذر زمان و سازماندهی رویدادها و جشن‌ها بوده است.
در طول یک توقف بزرگ، ماه قسمت‌هایی از افق را لمس می‌کند که خورشید هرگز به آن‌ها نمی‌رسد. کارشناسان فکر می‌کنند این منظره‌ی غیرمعمول احتمالاً برای فرهنگ‌هایی که حرکات اجرام آسمانی را ردیابی می‌کردند، مهم بوده است.
راگلز می‌گوید: «مردم از ده‌ها هزار سال قبل، از چرخه فاز ماه آگاه بودند. آنچه که فکر می‌کنم در مورد استون‌هنج اتفاق افتاده و این چیزیست که ما علاقه‌مند کشف آن هستیم، اینست که در حوالی یک توقف بزرگ، مردم متوجه شدند طلوع یا غروب ماه به طور غیرعادی در شمال یا جنوب است. آن‌ها دریافتند این اتفاق خاص است، در نتیجه به آن ادای احترام کردند و در نهایت جهت‌های مربوطه را یادمان‌سازی کردند. می‌توانید تصور کنید بزرگان آن دوران، زمانی را به یاد می‌آورند که ماه را در جهت مقدسی می‌دیدند و سپس، یک نسل بعد، مردم از شروع دوباره دیدن آن حیرت کردند.»
از آنجا که سکون‌های اصلی ماه به ندرت اتفاق می‌افتند، ممکن است نشانه جشن‌های اجتماعی، معنوی یا مذهبی مانند مراسم بزرگ‌شدن باشند.
جنیفر وکِسلر، مورخ می‌گوید: «ما هیجان‌زده هستیم که با یک تیم درخشان از باستان‌اخترشناسان برای کشف پیوند شگفت‌انگیز بین استون‌هنج و سکون اصلی ماه کار می‌کنیم. این فرصت به ما امکان می‌دهد در اسرار باستانی این بنای تاریخی و ارتباط آن با پدیده‌های آسمانی عمیق‌تر کاوش کنیم.»
راضیه میرزاحیدری
