شب قدر، لیلة القدر؛ آخرین پنجشنبه از ماه رمضان، زمانی که غواصان در خلوت خود فرو میروند
غزل حافظ در واقعیت، بیانگر امید و انگیزه است. در این غزل، حافظ به پیامبر سلیمان اشاره میکند، که به عنوان یک شخصیت مذهبی و ارباب قدرت قرار دارد. حافظ از این موضوع برای نشان دادن اهمیت و جلال خدا استفاده کرده است.
در این غزل، حافظ به زیباییهای مختلفی اشاره میکند، از جمله زیبایی طبیعت و زیباییهای بانوان. او از تمجید از جمال و زیبایی استفاده میکند تا به معنای عمیقتری اشاره کند و انسان را به سمت خیر و نیکویی هدایت کند.
به عبارت دیگر، حافظ با استفاده از زبان شاعرانه و تصاویر شعری، به خوانندهاش پیامی انتقال داده که با مرور و تفکر در آن، میتواند به دنیای عمقتر شعر و معناهای رمزآمیزی که در آن مخفی شده است، وارد شود. این نوع شعر، علاوه بر لذت شعری که به خواننده میبخشد، امکان تفکر و تأمل در معنای آن را نیز برای خواننده فراهم میکند.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باورهای کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان میبردند بهرهای از کلام حق دارند رجوع میشد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
آن شب قدری که گویند اهل خلوت امشب است
یا رب این تأثیر دولت در کدامین کوکب است
تا به گیسوی تو دست ناسزایان کم رسد
هر دلی از حلقهای در ذکر یارب یارب است
کشته چاه زنخدان توام کز هر طرف
صد هزارش گردن جان زیر طوق غبغب است
شهسوار من که مه آیینه دار روی اوست
تاج خورشید بلندش خاک نعل مرکب است
عکس خوی بر عارضش بین کآفتاب گرم رو
در هوای آن عرق تا هست هر روزش تب است
من نخواهم کرد ترک لعل یار و جام می
زاهدان معذور داریدم که اینم مذهب است
اندر آن ساعت که بر پشت صبا بندند زین
با سلیمان، چون برانم من که مورم مرکب است
آن که ناوک بر دل من زیر چشمی میزند
قوت جان حافظش در خنده زیر لب است
آب حیوانش ز منقار بلاغت میچکد
زاغ کلک من به نام ایزد چه عالی مشرب است
شرح لغت: کم رسد:هرگز نرسد/عارض: رخسار /ناوک: تیر کوچک.
تفسیر عرفانی:
۱- حضرت حافظ در بیت چهارم میفرماید:
* یار من که سوار بر گزیده مرکب سخن و ناز میباشد و ماه تابان منصب آینه داری در خدمت اوست، تاج زرین مهر با همه بلندی، مقام غبار نعل اسب وی به شمار میآید.
مرحبا بر شما که چنین محاسنی داری. پس انسانی موفق، با اراده، صمیمی و مهربان هستی، اما متاسفانه این زیبایی ها، به علاوه زیبایی جمال، موجب غرور شما شده است. در حالیکه شاخ درخت هر چه پربارتر شود، افتادهتر میباشد.
۲- بسیار فال خوبی است. ستاره سعد در برج ثور (اردیبهشت) قرار دارد و به مرادت حتما میرسی و جای نگرانی نیست.
۳- آینده در دستان توانای شماست و موفقیت در چند قدمی به شما چشمک میزند، موفق باشید.
تعبیر غزل:
به زودی برای تو فرصتی مساعد فراهم میگردد. بخت به تو روی کرده و زمان کامیابی فرا رسیده است. برای رسیدن به مقصود خود از توسل به خدا و تاثیر دعا غافل مشو. گرچه امکانات فعلی تو محدود است، ولی میتوانی با استفاده از تواناییهایی که در وجود تو نهفته است به کامیابی برسی، دست از تلاش بر ندار و از سرزنشها مرنج که خدا با توست.