جادوی گفتار فیل ها: رازهای شگفت‌انگیز زبان آنان
فیل‌ها یک روش خاص برای برقراری ارتباط با یکدیگر دارند. آن‌ها وقتی به دوستانشان می‌رسند، با تکان دادن گوش‌هایشان به طرفین، صدای خرخر آرام و سایر صداهای مفصل و حالت‌های بدن، با هم سلام و احوال‌پرسی می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که فیل‌ها به داشتن رفتارهای خاصی قبل از احوال‌پرسی دست می‌زنند و با دیدن همدیگر این رفتارها بیشتر تقویت می‌شود.
ویژگی‌های ویژه‌ای مانند گوش‌های بزرگ و خرطوم بلند فیل‌ها را قادر می‌سازد تا به راحتی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. همچنین، قدرت بویایی فیل‌ها بسیار قوی است و آن‌ها می‌توانند اطلاعاتی مانند سن، ارتباط خویشاوندی و گروه اجتماعی را از طریق بوییدن تشخیص دهند.
این تحقیقات نشان داده است که فیل‌ها برای ارتباط برقرار کردن از ترکیب حالات دیداری بدنی و صداها استفاده می‌کنند و این رفتارها به شکلی منظم و روتین در ملاقات‌هایشان تکرار می‌شود. این مطالعه به یک فهم بهتر از رفتار اجتماعی و ارتباطات فیل‌ها کمک کرده و نشان داده است که آن‌ها به دقت و با دقت با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
تک فان-فیل‌ها وقتی به دوستانشان می‌رسند، با تکان دادن گوش‌هایشان به طرفین، صدایی شبیه خرخر آرام و سایر صداهای مفصل و حالت‌های بدن، با هم سلام و احوال‌پرسی می‌کنند.
به گزارش تک فان، مطالعه‌ای که در ماه مه در نشریه Communication Biology منتشر شده است، نشان می‌دهد که فیلم‌ها تعمدا با هم ارتباط برقرار می‌کنند و نوع احوال‌پرسی‌شان را بر مبنای رفتار فیل مقابل تنظیم می‌کنند.
مثلا وقتی فیل دیگری در حال توجه کردن بود، فیل‌های دیگر بیشتر احتمال داشت از حالات دیداری بدن استفاده کنند؛ در غیراینصورت بیشتر احتمال داشت که با لمس کردن ارتباط بگیرند.
وستا اِلیوتری، دانشجوی فارغ‌التحصیل دانشگاه وین، می‌گوید: «برایم فهمیدن چگونگی ارتباط گرفتن فیل‌ها با هم بسیار هیجان‌انگیز بود. اگر بدانید که آن‌ها تا چه اندازه به این شکل از ارتباط متکی هستند مغزتان منفجر می‌شود. این درحالیست که این رفتار فیل‌ها مغفول مانده است.»
محققان می‌دانستند که فیل‌ها با کیلومترها فاصله از هم به کمک خرخرهای عمیقی که به دلیل پایین بودن شنیدنش برای انسان ناممکن است، اما گونه‌های آن‌ها به دلیل برخورداری از گوش‌های بسیار بزرگ به راحتی می‌توانند آن صداها را بشنوند، با هم ارتباط برقرار می‌کنند.
آن‌ها می‌دانستند که خرطوم بلند فیل‌ها قدرت بوبایی قوی‌ای دارد: فیل‌ها می‌توانند سن، ارتباط خویشاوندی و گروه اجتماعی را هم در میان فیل‌ها و هم در میان انسان‌ها از طریق بوییدن تشخیص بدهند. اما در مقایسه با انسان‌ها، قوه بینایی فیل‌ها، ضعیف است.
الیوتری می‌گوید اما تحقیقات قبلی به جای آنکه چگونگی کار کردن دو حس بینایی و بویایی را با هم بررسی کنند، به صورت جداگانه روی بو و صدا تمرکز کرده بود.
الیوتری و تیم تحقیقاتی‌اش با اتخاذ یک رویکرد متفاوت حالات دیداری بدن ـ مثل تکان دادن گوش‌ها به طرفین و تماس خرطوم‌ها ـ را در کنار صداها، لمس‌ها و رفتارهایی که حاکی از بو کشیدن بود ترکیب کردند. آن‌ها می‌خواستند ببینند که کدام حالات بدن و صدا همزمان با هم به وقوع می‌پیوندد. آن‌ها متوجه شدند که صداهای غرش کوتاه – شبیه به خر خر کردن– به همراه حرکت دادن گوش‌ها به طرفین رخ می‌داد و این ترکیب معمول‌ترین و رایج‌ترین نحوه احوال‌پرسی بود که مستندنگاری شد.
الیوتری می‌گوید این ترکیب همواره نشان‌دهنده تمایل فیل‌ها به برقراری ارتباط بود. فیل‌ها معمولا قبل از این حالت بدنی به همدیگر نگاه می‌کردند که باعث شد این عقیده بیش‌ازپیش تقویت شود.
رابی بال، که روی شناخت تطبیقی در کالج هانتر مطالعه می‌کند، می‌گوید: «این مقاله از این حیث منحصربه‌فرد است که با جدیت مفهوم ارتباط چندشیوه‌ای را بررسی می‌کند. مثل آن است که من در مواجهه با دوستم در آنسوی خیابان هم دستم را تکان بدهم و هم بلند فریاد بزنم: «سلام.» فیل‌ها هم به نظر می‌رسد که سیگنال‌های ارتباطی مناسب را در ملاقات با دوستانشان با هم ترکیب می‌کنند.»
محققان سال‌ها رفتار احوال‌پرسی و خوش‌وبش حیوانات را در گروه‌های مختلف فیل‌ها بررسی کرده‌اند. اما مشخص نبود که کدام رفتارها واقعا با هدف برقراری ارتباط بودند و کدام‌ها اتفاقی بودند. محققان برای پاسخ به این پرسش روی یک گروه 9نفره از فیل‌های نیمه-وحشی در زیمبابوه کار کردند. آن‌ها هر بار 10دقیقه فیل‌ها را از هم جدا می‌کردند و بعد دوباره پیش هم می‌آوردند تا رفتار احوال‌پرسی آن‌ها را مشاهده کنند.
فیل‌ها فقط زمانی احوال‌پرسی می‌کنند که فیل دیگر را بشناسند و دوستش داشته باشند، بنابراین اولین مهمترین اقدام این بود که بدانند کدام فیل‌ها در گروه به هم نزدیک هستند.
نگهدارندگان فیل‌ها پویایی اجتماعی بین فیل‌ها را احساس کرده بودند و برای آنکه مطمئن شوند یک فیلتر برای دوستی فیل‌ها تعیین کردند: «شاخص نزدیک‌ترین همسایه». مراقبین فیل‌ها دو بار در ماه بررسی می‌کردند تا مطمئن شوند کدام فیل‌ها در نزدیکی هم می‌ایستند. درنهایت 6فیلی که با هم پیوند نزدیکی داشتند برای مطالعه انتخاب شدند.
این مطالعه بار دیگر بر جهان اجتماعی پیچیده فیل‌ها تأکید می‌کند، گروه‌های خانوادگی از هم جدا می‌شوند، دوباره نزد هم می‌آیند و روابط پیچیده‌شان را پیگیری می‌کنند.
عاطفه رضوان نیا
