کشف رازهای پنهان در سطح براق ترین سیاره در منظومه شمسی

قمر اروپا، یکی از سیاره‌های امکان زندگی در منظومه شمسی، هموارترین جسم در منظومه شمسی است. اما دانشمندان با استفاده از داده‌های فضایی به این نتیجه رسیده‌اند که این قمر دارای فرورفتگی‌ها و الگوهای شکستگی است، که نشانه‌های انحراف قطبی واقعی را نشان می‌دهد.

یکی از تیم‌هایی که به تحلیل تصاویر جونو از اروپا می‌پردازد، تصریح کرده که این الگوهای شکستگی نشان می‌دهند که انحراف قطبی واقعی اثرات گسترده‌تری بر زمین‌شناسی سطح اروپا دارد. همچنین، تصور شده است که پوسته یخی این قمر از اروپا از درون صخره‌ای خود جدا می‌شود، که منجر به ایجاد فشار بالا و الگوهای شکستگی قابل پیش‌بینی می‌شود.

با توجه به این اطلاعات، استفاده از فضاپیماها برای بررسی اقیانوس درونی اروپا بدون نیاز به فرود، امکان‌پذیر خواهد بود. این مطالعات می‌توانند به درک بهتری از محیط زندگی در این قمر بیابند و نقشه‌برداری از ویژگی‌های زمینی در اروپا را بهبود ببخشند.

فرادید نوشت، نشانه‌های مشخص در سطح قمر اروپا نشان میدهد پوسته یخی آن متأثر از آبهای زیر خود است. مهمتر از همه، بازدید اخیر فضاپیمای بدون سرنشین جونو (Juno) چیزی را فاش کرده که شاید فعالیت دوده باشد؛ چیزی که اگر درست باشد، زمینه ساز مأموریت‌های آینده برای نمونه برداری از اقیانوس درونی این قمر بدون نیاز به فرود آمدن خواهد شد.

دو سال از زمانی که فضاپیمای جونو  نزدیک‌ترین دسترسی به اروپا را داشته می‌گذرد، اما مشاهدات آن هنوز تجزیه و تحلیل میشوند.

قمر اروپا هموارترین جسم در منظومه شمسی است. اما کاوشگر جونو فرورفتگی‌هایی با دیواره‌های شیب دار به عرض ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر و الگوهای شکستگی در آن را شناسایی کرده که تصور میشود نشانه «انحراف قطبی واقعی» باشند.

انحراف قطبی واقعی زمانی رخ میدهد که پوسته یخی اروپا از درون صخره‌ای خود جدا شود و منجر به سطوح فشار بالا روی پوسته شود و این خود الگوهای شکستگی قابل پیش بینی ایجاد میکند.

ایده انحراف قطبی واقعی اینست که پوسته‌ای که بالای اقیانوس درونی قمر اروپا قرار دارد، نسبت به باقی قمر، با سرعت متفاوتی در حال چرخش است. تصور میشود آب زیرین در حال حرکت است و پوسته را با خود حرکت میدهد و جریان‌های درون اقیانوس بر حرکات پوسته اثر میگذارند. جریان‌ها به نوبه خود احتمالاً تحت تاثیر گرمای دورن هسته سنگی اروپا هستند، چرا که کشش گرانشی مشتری و قمرهای بزرگتر، اروپا را به یک توپ فشار غول پیکر تبدیل میکنند.

در این فرایند، تعاملات میان اقیانوس و یخ میتواند نواحی را کشیده و فشرده و شکاف ‌ها و لبه‌هایی ایجاد کند که از زمان بازدید وُیَجِر ۲ دیده شدند.

هانسن بخشی از تیمی است که تصاویر جونو از نیمکره جنوبی اروپا را کاوش میکند. این دانشمند میگوید: «این نخستین باری است که این الگوهای شکستگی در نیمکره جنوبی نقشه برداری شدند و نشان میدهند که اثر انحراف قطبی واقعی روی زمین‌شناسی سطح اروپا گسترده‌تر از شناسایی‌های قبل است.»

سازندهای برآمدگی‌ها در لبه اروپا ظاهراً به درون آن فرو می‌ریزند و تیم معتقد است این فرایند ممکن است ناشی از توده‌های آب نمکی باشد که تا حدی به پوسته یخی نفوذ کردند.

هایدی بِکِر از آزمایشگاه پیشرانه جت میگوید: «این ویژگی‌ها به فعالیت سطحی کنونی و حضور آب زیرسطحی در اروپا اشاره دارد. چنین فعالیتی در آبشفشان‌های انسلادوس تایید شده است، اما شواهد متناقضی وجود دارد مبنی بر این که آیا چنین چیزی هم اکنون در اروپا در حال وقوع است یا خیر.»

چنین فعالیتی، نمونه برداری از اقیانوس درونی برای یافتن نشانه‌های حیات با پرواز از میان دوده و جمع آوری برخی از پوسته‌های یخ را بدون نیاز به فرود آمدن فراهم میکند.

در حال حاضر، انحراف قطبی ممکن است سبب تنظیمات متوسط در مکان‌های ویژگی‌ها در سطح اروپا شود، اما شواهد نشان میدهد میلیونها سال پیش یک تغییر بیش از ۷۰ درجه ای، رخ داده که دلالیش روشن نیست.

طناز السادات حسینی فر