رهایی از غل و بترک عادت ناخوشایند شکستن قولنج
قولنج عضلانی یا اسپاسم عضلانی، یک وضعیت گرفتگی ناگهانی یک قسمت از عضلات بدن است که ممکن است با درد و محدودیت حرکت همراه باشد. علل ایجاد این وضعیت می‌تواند متنوع باشد از قبیل کم آبی پس از ورزش سنگین، مصرف داروهای خاص و کمبود مواد معدنی مانند منیزیم و کلسیم. با انجام حرکات کششی و مورد پیشنهاد پزشکان، می‌توان از این وضعیت جلوگیری و درمان کرد.
در شکستن قولنج مفاصل نیز، صداهایی با تشکیل حباب‌های گازی در درون مایع مفصلی ایجاد می‌شود. این صداها، احساس لذت و راحتی به فرد می‌دهد و ممکن است به خاطر تکرار این عمل ناخودآگاه انجام شود.
از آنجایی که شکستن قولنج ممکن است باعث آسیب به بافت‌های اطراف مفاصل شود، توصیه می‌شود این عمل را به صورت ناخودآگاه و بخاطر لذت روانی انجام ندهید. برای درمان اسپاسم عضلانی، بهتر است از روش‌های توصیه شده توسط پزشکان استفاده کنید و از خوددرمانی خودداری کنید.
نمناک نوشت: در گذشته اگر هر قسمت از بدن با کشیدگی یا درد همراه می‌شد به آن قولنج می‌گفتند اما امروزه از عبارت قولنج عضلانی برای اسپاسم یا گرفتگی ناگهانی قسمتی از عضلات بدن استفاده می‌کنند و اغلب مواقع نشانه یک بیماری خاص نیست.
عضلات اطراف ستون مهره‌ها و عضلات گردن عضلاتی هستند که بیشتر دچار این حالت می‌شوند و فرد نسبت به لمس، دچار درد و حساس می‌شود و نمی تواند بدن خود را مانند گذشته حرکت دهد.
علت اسپاسم‌های عضلانی
اسپاسم عضلانی می‌تواند به علت‌های گوناگون در بدن ایجاد گردد، هر چند اسپاسم عضلانی در اغلب اوقات ناشی از علل چندان خطرناکی نیست، اما در شرایط خاص و تکرار باید بررسی دقیق تری صورت گیرد. علت‌های اسپاسم‌های عضلانی عبارتند از:
کم آبی پس از انجام ورزش‌های سنگیناستفاده زیاد و طولانی مدت از عضلاتآسیب‌های جسمیکمبود بعضی مواد معدنی مثل منیزیم و کلسیمبیماری اعصاب و روانآسیب‌های مغزیفشار روی نخاع در ستون فقراتبیماری ام. اس
علت ایجاد صدا پس از شکستن قولنج
بسیاری از مردم دچار گرفتگی‌های عضلانی می‌شوند که آن را با نام قولنج می‌شناسند و برای رفع آن فشاری را به استخوان‌های مفاصل خود وارد می‌کنند و قولنج را می‌شکنند. شکستن قولنج با صداهایی همراه است که وقتی ما این صداها را می‌شنویم، احساس لذت و راحتی به ما دست می‌دهد. اما این صدا از کجا می‌آید؟ و چرا ما از شنیدن آن احساس لذت و راحتی می‌کنیم؟
دو دانشمند آلمانی اولین بار در سال 1971، به مفصل بین انگشت و کف دست یک نیروی کششی را وارد کردند و تشکیل حباب‌های گازی را در مفصل اثبات نمودند. مفاصل بدن توسط یک بافت پوششی به نام کپسول مفصلی احاطه شده است که درون آن مایعی وجود دارد که با ایجاد حالت لغزندگی، سبب آسان تر حرکت نمودن استخوان‌ها در کنار هم می‌شود.
در این مایع، مواد معدنی و گازهای زیادی وجود دارد. وقتی فعالیت بدنی داریم به علت حرکات مفصل، حجم مفصل افزایش و فشار مایع مفصلی کاهش می‌یابد.
کاهش فشار، در داخل فضای مفصل حالت مکش ایجاد می‌کند و موجب تشکیل حباب درون گازهای محلول در مایع می‌شود. این حباب‌ها گیرنده‌های عصبی داخل مفصل را تحریک می‌کنند؛
بدین ترتیب مغز از ایجاد یک حالت غیرطبیعی در مفصل آگاه می‌شود و ما به صورت ناخودآگاه، سعی در رفع پیام ناراحت‌کننده ارسالی از مفاصل به مغزمان را داریم و با کشش حداکثر مفاصل این حباب‌های گازی را می‌ترکانیم و با ایجاد همان صدای معروف و خوشایند قولنج را می‌شکنیم. پس از ترکاندن حباب و شکستن قولنج به علت فرآیند تشکیل حباب با هر حرکتی تا مدتی، صدایی از مفصل‌ها نمی شنویم زیرا تشکیل حباب به گذشت زمان نیاز دارد.
اما چنانچه در بخش سلامت نمناک می‌خوانید برخی افراد نه به علت روان تر شدن حرکت مفصل‌های خود بلکه فقط به خاطر تکرار این حرکت و عادت به شنیدن صدای شکستن و لذت بردن از آن با مفاصل خود درگیر می‌شوند تا صدای جدیدی را از مفاصل بشنوند.
از این صدا بترسیم؟
شکستن مفاصل طبق عادت و تحت کشش قرار دادن مفاصل سبب آسیب بافت‌های اطراف مفصل مانند عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها و سلب انجام حرکات ظریف از فرد خواهد شد اما هنوز به اثبات نرسیده است که شکستن مفاصل موجب آرتریت آنها می‌شود. همانطور که گفتیم شکستن قولنج سبب آسیب بافت‌های اطراف مفصل و در نتیجه افزایش غیرطبیعی دامنه حرکت آن و افزایش احتمال دررفتگی خواهد شد.
منطقی نیست که شما برای شنیدن صدا از مفاصل، گردن یا ستون فقرات را به صورت ناگهانی حرکت دهید زیرا حرکت سریع گردن سبب آسیب شریان‌های تغذیه کننده مغز و سایش تدریجی مهره‌ها خواهد شد و آسیب مهره‌های گردنی بسیار خطرناک می‌باشد.
توصیه آخر و مهم ما به شما این است که:«لطفا برای شکستن قولنج خود از فرد دیگری کمک نگیرید!» و اگر برای شکستن قولنج عضلات پشتتان، شخصی روی پشت شما راه می‌رفته و سالم هستید، بسیار خوش اقبال بوده اید.
عوارض شکستن قولنج
آرتروزکاهش فشار عضلانی و لرزش دست و پا در سنین بالالرزش اندام به دلیل اختلال در ارتباط گیرنده‌ها و عضلاتکاهش تمرکزکاهش کنترل حرکت دقیقکاهش ثبات مفصلیآسیب بافت‌های اطراف مفاصل نظیر عضلات، رباط‌ها و تاندون هاعدم تمرکز روی حرکات ظریفدررفتگی عضلاتآسیب به شریان‌های تغذیه کننده مغزسایش تدریجی مهره ها
درمان و پیشگیری از قولنج
برای درمان و پیشگیری از قولنج راه‌های گوناگونی وجود دارد.
1. علت و درمان اسپاسم و گرفتگی عضلانی که موجب ایجاد درد و محدودیت حرکت شده است را بشناسید، این علل عبارتند از:
2. برخی داروهای کاهش کلسترول خون، داروهای فشار خون بالا، داروهای ضد آلزایمر و ضد پارکینسون، در صورت مصرف داروهای خاص به طور مرتب و ابتلا به گرفتگی عضلانی به پزشک خود مراجعه کنید تا این دارو را تعویض کند.
3. گرفتگی‌های عضلانی که به علت زمینه ای مهم ایجاد نشده را می‌توان با انجام مانورها و حرکات کششی رفع نمود و به مصرف دارو نیاز نیست.
4. گرفتگی عضلانی مکرر که علت خطرناکی برای آن یافت نشده است را می‌توان با نرمش‌ها و حرکت‌های کششی مفید کارشناس فیزیوتراپی، رفع نمود. این حرکات را تمرین کنید تا در موقع گرفتگی عضلانی، سریع آنها را انجام دهید.
5. علت گرفتگی عضلانی ناشی از انجام حرکات ورزشی سنگین و طولانی مدت، به هم ریختن تنظیم آب و املاح بدن می‌باشد.
پس بهتر است با نوشیدن مایعات مفید، مایعات و املاح از دست رفته بدن خود را تامین کنید و همیشه پیش از شروع فعالیت ورزشی مایعات فراوان مصرف کنید.قبل از شروع ورزش‌های سنگین، ابتدا با حرکات سبک بدنتان را گرم کنید.قبل از به پایان رساندن ورزش، با حرکات کششی بدنتان را سرد نمایید.با مصرف آب در حین ورزش از خشک شدن بدن جلوگیری کنید.برای رفع اختلال الکترولیتی بدن، مایعات مقوی بنوشید.بر اساس نوع فعالیت ورزشی، کالری مورد نیاز مصرف کنید.
6. گذاشتن کیسه یخ یا ماساژ در ناحیه ای که دچار اسپاسم شده است نیز می‌تواند مؤثر باشد.
7. از اقدامات دیگری که می‌توان در خانه برای اسپاسم عضلات انجام داد، استفاده از داروهای ضدالتهاب و شل کننده‌های موضعی عضلانی مانند:پمادهای موضعی سالیسیلات و پیروکسیکام است.
8. گرفتن دوش آب گرم به مدت 10 دقیقه نیز برای تسکین درد ناشی از اسپاسم و گرفتگی ناگهانی عضلات بسیار مؤثر است.
پس هیچگاه برای درمان و پیشگیری قولنج ناشی از تشکیل حباب، قولنج را نشکنید و قدرت و انعطاف پذیری عضلات و مفاصل بدن خود را با انجام برنامه منظم ورزشی، بالا ببرید و دامنه حرکت آنها را افزایش دهید.
طناز السادات حسینی فر
