رویاهای جذاب از حافظ در جمعه ۱۸ خرداد ۱۴۰۳؛ هنگامی که در خواب ماهی برآمدی
فرهنگ ادبی ما به ادیبان گذشته احترام میگذاشت، اما امروزه تنها فالگرفتن از حافظ در فرهنگ عامیانه باقی مانده است. حافظ با شعرهای خود، از جمله غزلی که برآمدی، انسان را به دنیای جدیدی از زیبایی و انس با واقعیت میبرد. در این غزل، او به دوست خود که سفر کرده و دراز آوازه مانده است، انتقاد و انتظار خود را ابراز میکند. او دعوت میکند که زودتر به خانه برگردد تا پایان هجران و نوبهار عشق مجدد شروع شود. همچنین، احترام و ارادت خود را به فال خواننده و ساقی اعلام میکند و از احتمال رویارویی با رقیبان و تحقیر آنها هشدار میدهد. از ستایش و زیباییشناسی ویژهای که حافظ در این غزل به کار برده است، میتوان بهره برد و از آن به ارتقای فرهنگ و ادبیات خود کمک گرفت.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باورهای کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان میبردند بهرهای از کلام حق دارند رجوع میشد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است..
دیدم به خواب دوش که ماهی برآمدی
کز عکس روی او شب هجران سر آمدی
تعبیر رفت یار سفرکرده میرسد
ای کاج هر چه زودتر از در درآمدی
ذکرش به خیر ساقی فرخنده فال من
کز در مدام با قدح و ساغر آمدی
خوش بودی ار به خواب بدیدی دیار خویش
تا یاد صحبتش سوی ما رهبر آمدی
فیض ازل به زور و زر ار آمدی به دست
آب خضر نصیبه اسکندر آمدی
آن عهد یاد باد که از بام و در مرا
هر دم پیام یار و خط دلبر آمدی
کی یافتی رقیب تو چندین مجال ظلم
مظلومی ار شبی به در داور آمدی
خامان ره نرفته چه دانند ذوق عشق
دریادلی بجوی دلیری سرآمدی
آن کو تو را به سنگ دلی کرد رهنمون
ای کاشکی که پاش به سنگی برآمدی
گر دیگری به شیوه حافظ زدی رقم
مقبول طبع شاه هنرپرور آمدی
شرح لغت: برآمدی: طلوع کرد/ای کاج: کاشکی.
تفسیر عرفانی:
۱- زمان هجران، نگرانی، پریشانی و رنج سپری گردید. آنچه در فکر و اندیشه اش بودید و مدتها به دنبال آن تلاش میکردید، به زودی به دست خواهید آورد. به شرط آنکه احتیاط و حوصله را از دست ندهید.
۲- کبوتر اقبال بر بام خانه شما نشست و به زودی به مراد خود خواهید رسید. پس شکر خدای را بجای آورید و نذر خود را ادا کنید.
تعبیر غزل:
سفر کردهای که منتظرش هستی به زودی از راه خواهد رسید (حاجتی که داری به زودی روا خواهد شد). تسلیم تقدیر و سرنوشت باش، زیرا بعضی امور با زور و زر مهیا نمیشود. کسانی که به تو بدی میکنند به خدا واگذار کن. او بهترین انتقام گیرنده است و داد مظلوم را از ظالم خواهد ستاند. پس تو آینهی دل را با غبار کینه سیاه نکن.