به سحر آسمانی غرق عشق، حافظ پرده از رازان درید و گل حمرا و بلبل مست به دور هم شدند.
این غزل از حافظ، شامل پیام‌های فلسفی و عرفانی است که درباره‌ی برخی ارزش‌ها و معنای زندگی صحبت می‌کند. اولین پیام این است که خواستن و توانستن برای دست‌یافتن به آرزوهای خود بسیار مهم است، اما باید از اندیشه و فعالیت بیش‌اندازه بپرهیزیم زیرا قدرت خواستن ضروری است. دومین پیام درباره‌ی مدیریت زمان و موقعیت‌های زندگی است که باید مواظب بود و بهترین استفاده را از زمان فرصت باز شده برای موفقیت در زندگی کنیم. سومین پیام این است که هر فرد نیز سهم خود را در زندگی دارد و باید از حرص و طمع بپرهیزیم و آرام باشیم. این غزل تذکری به فانی بودن دنیا و ضرورت تحمل رنج برای دستیابی به کامیابی دارد و توصیه می‌کند که از زندگی بهره‌ور برای دستیابی به آرزوهای خود استفاده کنیم.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
شکفته شد گل حمرا و گشت بلبل مست
صلای سرخوشی‌ای صوفیان باده پرست
اساس توبه که در محکمی چو سنگ نمود
ببین که جام زجاجی چه طرفه‌اش بشکست
بیار باده که در بارگاه استغنا
چه پاسبان و چه سلطان چه هوشیار و چه مست
از این رباط دودر، چون ضرورت است رحیل
رواق و طاق معیشت چه سربلند و چه پست
مقام عیش میسر نمی‌شود بی‌رنج
بلی به حکم بلا بسته‌اند عهد الست
به هست و نیست مرنجان ضمیر و خوش می‌باش
که نیستیست سرانجام هر کمال که هست
شکوه آصفی و اسب باد و منطق طیر
به باد رفت و از او خواجه هیچ طرف نبست
به بال و پر مرو از ره که تیر پرتابی
هوا گرفت زمانی، ولی به خاک نشست
زبان کلک تو حافظ چه شکر آن گوید
که گفته سخنت می‌برند دست به دست
شرح لغت: زجاجی:شیشه‌ای
تفسیر عرفانی:
۱- این نیت بسیار بسیار خوب، ولی اگر بیش اندازه فکر، اندیشه و فعالیت شما را به خود مشغول کند، زیان آور است. زیرا باید بدانی که اساس هر چیز خواستن است. یعنی خواستن توانستن است بخواه تا بیابی.
۲- دنیا میگذرد. چه کم و چه زیاد. چه خوب و چه بد. چه زیبا چه زشت؛ و همه از آن یکسان بهره مند می‌شوند. اما کسی که ارزش زمان و موقعیت خود را بداند، موفق است. پس پرنده زیبای کامیابی در چند قدمی شماست. مواظب و مراقب باشید. اولاً از هول حلیم توی دیگ نیفتی ثانیاً عقل و منطق را بر احساس ترجیح دهید و دیگر اینکه تلاش کنید.
۳- هرکس از این دنیا سهمی دارد و شما نیز از این قاعده خارج نمی‌باشید. پس حرص و طمع بی فایده می‌باشد. آرام باشید.
تعبیر غزل:
برای تو زمان عیش و کامیابی فرا رسیده است، اما بدان که در پیشگاه الهی همه انسان‌ها یکسان هستند و دنیا رهگذری است که باید از آن گذشت. پس غصه کم و زیاد دنیا را مخور که فانی است و برای آنکه گنج بیابی باید رنج تحمل کنی، ولی اکنون که دور به دست توست هرگز زیادی روی مکن که هر اوج، افولی به دنبال خواهد داشت.
