راهنمایی در برابر عقرب‌های سمی: اقدامات اولیه
عقرب‌ها یکی از مواردی هستند که در بسیاری از مناطق جهان وجود دارند و می‌توانند به انسان‌ها آسیب بزنند. برای پیشگیری از عقرب زدگی، اطلاعات و آگاهی لازم را درباره عقرب‌ها باید داشته باشیم و از دام‌های عقرب خیز پرهیز کنیم. همچنین از لباس‌هایی که در محل سکونت عقرب‌ها قرار گیرند، به دقت استفاده کنیم و در صورت لزوم از دستکش و کفش مناسب استفاده کنیم. برای جلوگیری از عقرب زدگی، در محیط باز از تخت‌های بلند و پایه دار برای خوابیدن استفاده کنیم و از ورود به محلی که اطمینان از عدم وجود عقرب دارد پیش از خوابدن اطمینان حاصل کنیم.
در صورت گزش با عقرب، باید سریعاً اقدامات اولیه را انجام داده و فورا به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنیم. این اقدامات شامل حفظ خونسردی، استفاده از کمپرس سرد، نگهداری عضو آسیب دیده پایین‌تر از سطح قلب و خودداری از هرگونه دستکاری محل گزش می‌شود. در صورت گزش با عقرب خطرناک مانند عقرب سیاه، باید فورا با اورژانس تماس گرفته و یا به مراکز درمانی مراجعه کرد.
راه‌های پیشگیری از عقرب زدگی و اقدامات پس از گزیدگی
عقرب زدگی از معضلات بهداشتی درمانی بسیاری از مناطق دنیا می‌باشد، عقرب‌ها گوشتخوار هستند و از حشره‌ها، کرم‌ها، بند پایان، مارمولک‌ها و حتی نوزاد موش‌ها تغذیه می‌کنند.
به گزارش ایمنا، عقرب‌ها در مکان‌های امن از قبیل شکاف دیوارها، زیر سنگ‌ها، لابه لای خاشاک و پوست درختان و خرده چوب‌ها به سر می‌برند و با تاریک شدن هوا از مکان خود خارج و به فعالیت می‌پردازند و معمولاً از نیمه تابستان تا اوایل پاییز زاد و ولد می‌کنند، زمان رسیدن به سن بلوغ در عقرب‌ها حدود ۳ سال است و طول عمر زیادی دارند. عقرب‌ها بچه زا هستند و باروری‌شان ۲ تا ۴ ماه به طول می‌انجامد.
فعالیت عقرب‌ها در کاشان از اوایل بهار تا پایان مهرماه می‌باشد و دمای مناسب رشد و فعالیت عقرب‌ها ۱۵ تا ۳۵ درجه است.
یکی از گونه‌های مهم و خطرناک عقرب در حوزه دانشگاه علوم پزشکی کاشان گونه آندرکتنوس کراسیکودا معروف به عقرب سیاه است، که پس از گزش بسته به مقدار سم تلقیحی معمولاً علائمی مانند درد بسیار شدید، تعریق، تهوع و استفراغ و افزایش ترشح بزاق، اشک ریزش، آبریزش از بینی و … را به دنبال دارد که در صورت عدم مراجعه فوری ممکن است باعث کما و مرگ در بیمار شود.
پیشگیری از عقرب زدگی
مهم‌ترین نکته پیشگیری از عقرب گزیدگی اطلاع رسانی و آگاهی دادن در این خصوص است، احتیاط در پوشیدن لباس و کفش در مناطق عقرب خیز نیز از نکات مهم است، زیرا عقرب‌ها ممکن است میان لباس‌ها یا داخل کفش سکونت کنند و هنگام پوشیدن لباس یا کفش فرد را نیش بزنند، توصیه می‌شود لباس‌ها و کفش‌ها قبل از پوشیدن بخوبی تکانده شود و حتی المقدور پابرهنه در محیط باز در شب راه نروند.
برای خوابیدن در محیط باز از تخت‌های بلند و پایه دار استفاده کنید یا قبل از ورود به محل خواب از عدم وجود عقرب اطمینان حاصل نمائید و در صورت نیاز به اسکان در چادر، آن را در محیطی باز و دور از نخاله‌ها و باقیمانده‌های ساختمانی بر پا کنید.
از فرو بردن دست بدون محافظ در زیر سنگ‌ها، حفره‌ها و سوراخ‌های فاقد دید کافی و لانه پرندگان خودداری کنید.
استفاده از دستکش‌های ضخیم در کارگران و کشاورزان در هنگام کار و نگهداری ماکیان (مرغ و خروس) می‌تواند با خوردن عقرب‌ها در کنترل آن‌ها کمک کننده باشد. اقدامات اولیه در برخورد با عقرب گزیدگی
اقدامات فوری پس از گزش در عقرب زدگی
نکته مهم در مواجهه با عقرب گزیدگی، سرد نمودن محل گزش و انتقال سریع بیمار است، بهتر است کمک‌های اولیه زیر را حین رساندن فرد آسیب دیده به اولین مرکز بهداشتی درمانی انجام دهید:
خونسردی خود را حفظ کنید، به فرد آسیب دیده اطمینان دهید و او را آرام کنید. آرامش فرد باعث می‌شود که جذب زهر کند شود.
از کمپرس سرد در محل گزش استفاده کنید. دقت کنید هرگز یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
عضو آسیب دیده را بی حرکت کنید و پایین‌تر از سطح قلب نگه دارید.
از هر گونه دستکاری محل گزش اعم از برش، مکش و سوزاندن اکیداً خودداری شود.
در صورت گزش با عقرب مخصوصاً عقرب سیاه ضمن انجام اقدامات اولیه در اسرع وقت (مخصوصاً برای کودکان و سالمندان) جهت اعزام فوری با ۱۱۵ تماس گرفته و یا با وسیله شخصی سریعاً به اولین مرکز درمانی مراجعه کنند.
