پنج شاهکار نقاشی از دوران قاجار؛ از طرح گربه تا حرکات آکروباتیک گرانهای هنرمندان این دوره
نقاشیهای دوره قاجار با ترکیبی از سنتهای نقاشی ایرانی و تکنیکها و تاثیرات نقاشی غربی ساخته شدهاند. بیشتر این نقاشیها شامل مجالس بزم، مناظر طبیعی و پرترههای اشخاص بودهاند. از آثار مهم این دوره میتوان به پنج نقاشی اشاره کرد.
اولین نقاشی که مطرح شده است، نقاشی «شالیزار» اثر شوکتالملوک خواجهنوری است که به همراه خواهرش در نزد کمالالملک شاگردی کرده بود. همچنین نقاشی پرترهای از دختر فتحعلی شاه قاجار نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
یکی از نقاشیهای جالب دیگر، ترکیب هنر ایرانی و اروپایی را به تصویر میکشد که نقاش ناشناسی آن را انجام داده است. همچنین نقاشی دیگری که توجه جلب میکند، نقاشی حرکات آکروباتیک زیبارویان است که نیز توسط یک نقاش ناشناس ایجاد شده است.
در کل، نقاشیهای قاجار نشاندهنده یک دوره هنری مهم در تاریخ ایران بوده که تأثیرات گوناگونی را در خود جای داده و ارتباطی نزدیک بین هنر ایرانی و غربی را نشان میدهند.
فرادید نوشت: در اینجا پنج نقاشی مربوط به دورۀ قاجار را ملاحظه خواهیم کرد؛ از یک طرح کوچک که ناصرالدین شاه کشیده است تا پرترۀ آبرنگ یکی از فرزندان پرشمار فتحعلیشاه.
نقاشی عصر قاجار به طور کلی تلفیقی از سنتهای نقاشی ایرانی و تکنیکها و تاثیرات نقاشی غربی بوده است. موضوعات این نقاشیها را نیز اغلب مجالس بزم، منظرهها و پرترههای اشخاص شکل میدادند.
در اینجا پنج نقاشی مربوط به دورۀ قاجار را ملاحظه خواهیم کرد؛ از یک طراحی کوچک توسط شخص ناصرالدینشاه تا یک نقاشی رنگ و روغن از بانویی که شاگر کمالالملک بود.
«شالیزار»؛ شوکتالملوک خواجهنوری
این نقاشی رنگ روغن یکی از آثار خانم شوکتالملوک خواجهنوری است که به همراه خواهرش در نزد کمالالملک شاگردی کرده بودند. از شوکتالملوک آثار دیگری نیز به جا مانده که نقاشی پرترۀ خودش از جملۀ آنها است.
شاهزاده و گربه؛ نقاش ناشناس
این نقاشی جلوهای از ترکیب هنر ایرانی و اروپایی است. کشیدن نقاشیهای در اندازه بزرگ و با تکنیک رنگ روغن یکی از تاثیرات نقاشی اروپایی بود در حالیکه موضوع زیبایی و جوانی، پارچههای بافت دار و زندگی درباری مرتبط با سنت نقاشی ایرانی است. قسمت بالای بسیاری از این نقاشیها قوس دار ساخته میشد به دلیل اینکه قرار بود در طاقچههای قوس دار قرار بگیرند.
چهرۀ یک زن؛ ناصرالدین شاه قاجار
نوشته روی این طراحی شعری است که بیت نخست آن از گلستان سعدی بوده ولی بیت دوم آن، احتمالا از سرودههای ناصرالدین شاه میباشد. به علاوه، در کنار طراحی، دستخط میرزا حسین خان اعتمادالسلطنه به این شرح موجود است: نقاشی مرحوم ناصرالدین شاه قاجار؛ حسین اعتمادالسلطنه.
دختر فتحعلی شاه؛ نقاش ناشناس
این نقاشی آبرنگ که در زمان محمدشاه قاجار کشیده شده، تصویر خانم ضیاء السلطنه دختر فتحعلی شاه قاجار از زن سی و نهم او، مریم خانم را نشان میدهد.
زیبارویی در حال انجام حرکات آکروباتیک؛ نقاش ناشناس
ترسیم چهره و پیکر زیبارویان در حال انجام حرکات مختلف مخصوص بزم، یکی از موضوعات پرتکرار در نقاشی عصر قاجار بوده است.
راضیه میرزاحیدری