تصاویر: کاوش در دنیای فوق‌العاده ساختمان‌های شگفت‌انگیز با طراحی علمی‌تخیلی شوروی
معماری علمی‌تخیلی شوروی، ژانری منحصربه‌فرد و چشم‌نواز است که در دوران جنگ سرد به شکوفایی رسید. این سبک معماری، با الهام‌گیری از ایده‌های آینده‌نگرانه و فضایی، بناهایی را خلق کرد که تا به امروز موضوع تحسین و شگفتی هستند.
در این مقاله، به سفر در میان ساختمان‌های شگفت‌انگیز با معماری علمی‌تخیلی شوروی می‌پردازیم.
فرادید نوشت: اتحاد جماهیر شوروی سقوط کرده، اما خلاقیت مبهمی که آن زمان در اروپای کمونیستی (حتی فراتر از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی) توسعه یافته بود، هنوز به شکل ساختمان‌های بتنی عظیم باقی مانده است.
همه چیز اتحاد جماهیر شوروی عظیم بود: سرزمین پهناور، شاهکارهای تاریخی، جاه‌طلبی‌ها و حتی ساختمان‌ها. اتحاد جماهیر شوروی سقوط کرده، اما خلاقیت مبهمی که آن زمان در اروپای کمونیستی (حتی فراتر از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی) توسعه یافته بود، هنوز به شکل ساختمان‌های بتنی عظیم باقی مانده است.
در این مطلب، ۹ نمونه از سازه‌های بزرگ، چشمگیر و عجیب دوران شوروی که شبیه آثار علمی-تخیلی هستند، معرفی می‌کنیم.
1. ساختمان وزارت بزرگراه
این نماد معماری شوروی که در سال ۱۹۷۵ به عنوان وزارت ساخت بزرگراه افتتاح شد، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی متروکه ماند تا اینکه در سال ۲۰۰۷ توسط بانک گرجستان خریداری شد. پس از بازسازی کامل داخلی و خارجی در سالهای ۲۰۱۰-۲۰۱۱، این ساختمان ۱۸ طبقه در حال حاضر به عنوان دفتر مرکزی بانک استفاده می‌شود.
2. کتابخانه ملی، مینسک، بلاروس
معماران شوروی، ویکتور کرامارنکو و میخائیل وینوگرادوف، کتابخانه جسورانه مینسک را سال ۱۹۸۹ طراحی کردند، اما ساختن این چندوجهی غول‌پیکر که امروز بر فراز پایتخت بلاروس است، ۱۳ سال طول کشید. هندسه غیرمعمول این سازه نمادی از وسعت جهان و اهمیت والای دانش برای کسانی است که در آن رفت و آمد می‌کنند. سطح آن شامل ۱۸ مربع و هشت مثلث می‌شود که با شیشه‌های منعکس‌کننده گرما پوشانده شدند که در شب به صورت رنگارنگ روشن می‌شوند.
3. خانه یادبود حزب کمونیست بلغارستان، بلغارستان
در کوه‌های مرکزی بلغارستان، در قله بوزلودژا، بنای تاریخی متروکی قرار دارد که سال ۱۹۸۱ به عنوان ادای احترام به حزب سوسیالیست بلغارستان ساخته شد. این بنای یادبود یک ساختمان نعلبکی شکل با برجی است که نقش یک ستاره روی آن است. داخل نعلبکی، سه تابلوی موزاییکی عظیم ۵۱۰ متر مربعی را پوشش داده و تاریخ تمثیلی حزب کمونیست بلغارستان را به تصویر می‌کشد.
پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی و تغییر رژیم در بلغارستان، این بنای یادبود متروکه شد و در برابر غارتگران و خرابکاران آسیب‌پذیر شد، اما هنوز هم مردم از راه‌های دور به دیدن این بقایای گذشته اتحاد جماهیر شوروی می‌آیند.
4. کروشِوُ ماکِدونیوم، کروشِوُ، مقدونیه
ماکِدونیوم که با نام یادبود ایلیندن نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از چندین عنصر مجسمه‌سازی و یادبودی است که به مبارزان و انقلابیون قیام ایلیندن در سال ۱۹۰۳ و همچنین سربازان جنگ جهانی دوم که برای آزادی کشور جنگیدند، اختصاص داده شده است. این مجموعه در کروشِوُ واقع شده و سال ۱۹۷۴ ساخته شده است. مهمترین عنصر آن گنبد است که شبیه یک معدن دریایی است. این بنای یادبود بتنی سفید با ارتفاع ۲۵ متر گرد است و چندین پنجره بیرون‌زده دارد که چهار تای آن‌ها با پانل‌های شیشه‌ای رنگی زیبا پوشیده شدند. اگر به این مکان رفتید، حتما به داخل گنبد بروید، چون زیباترین قسمت کل مجموعه است.
5. قلعه نهم، کاوناس، لیتوانی
قلعه نهم محل زندانی شدن و قتل ۵۰۰۰۰ نفر در طول اشغال لیتوانی توسط آلمان بین سالهای ۱۹۴۱ و ۱۹۴۴ بود. پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۵۸، این قلعه به موزه و بنای یادبود تبدیل شد. سال ۱۹۸۴، مجسمه‌ای به ارتفاع ۳۲ متر ساخته‌ی اِی. اِمبرازیوناس به افتخار قربانیان فاشیسم ساخته شد که نماد درد، اندوه، شکنجه‌ها و یاد ابدی آن‌ها است.
6. هرم تیرانا، آلبانی
هرم تیرانا که به دیکتاتور سابق آلبانی و کمونیست اِنوِر حوجا تقدیم شده، سال ۱۹۸۸ توسط دختر و داماد حوجا ساخته شد. سال ۱۹۹۱، پس از فروپاشی کمونیسم، از این سازه قبل از خراب شدن به عنوان مرکز کنفرانس و نمایشگاه استفاده میشد. این مکان در حال حاضر به حال خود رها شده و پوشیده از دیوارنویسی است، اما برنامه‌هایی ترتیب داده شده تا یک شرکت معماری هلندی این ساختمان متروکه کمونیستی را بازسازی و آن را به یک مرکز فناوری و فرهنگی تبدیل کند.
7. موسسه رباتیک و سایبرنتیک فنی، سن پترزبورگ، روسیه
طراحی آینده‌نگرانه موسسه رباتیک و سایبرنتیک فنی، یکی از بزرگترین مراکز علمی در روسیه، با هدف آن مطابقت دارد. RTC در توسعه سفینه‌های فضایی سایوز، کاوشگر روباتیک Luna ۱۶ و روبات‌های مورد استفاده در شناسایی و حذف آلودگی‌های رادیواکتیو در محل فاجعه چرنوبیل شرکت داشته است. این برج ۷۷ متری با نمایی با زاویه تیز، شبیه موشکی در شرف بلند شدن است، اما مردم محلی به آن لقب «لاله سفید» داده‌اند.
8. آسایشگاه درازبا، یالتا، اوکراین
آسایشگاه درازبا روی تپه‌ای در بالای ساحل دریای سیاه در کریمه قرار دارد. این سازه نماد معماری دوران شوروی است که ایگور واسیلوسکی معمار آن را طراحی کرده و سال ۱۹۸۶ ساخته است. طبق گزارش لس‌آنجلس تایمز، در دوران جنگ سرد این ساختمان عجیب و غریب را پنتاگون با سکوی پرتاب موشک اشتباه گرفت. این ساختمان مدور با نمای دندان‌اره‌ای توسط سه ستون از زمین جدا شده و به طبیعت اجازه داده در زیر و اطراف آن رشد کند. در طراحی این ساختمان، هر اتاق از نور خورشید و منظره‌ای رو به دریا برخوردار است. به گفته نیویورک تایمز، «برای ورود به این سازه، بازدیدکنندگان از پلی که در یک لوله شیشه‌ای محصور شده عبور می‌کنند و سپس به داخل مجموعه می‌روند که روی پایه‌های عظیم آسانسورها و پله‌ها قرار دارد.»
9. بنای یادبود معدنچیان، میترُویکا، کوزُوُ
در شهر میترُویکا، روی تپه معدنچی، مجسمه بتنی عظیمی از یک گاری معدن به احترام نیروهای معدنچی، گروهی از صرب‌ها و آلبانیایی‌ها که برای مقاومت در برابر اشغال نازی‌ها در طول جنگ جهانی دوم متحد شدند، قرار دارد. این بنای یادبود نماد دوستی بین مردم صربستان و آلبانیایی بود و هنوز هم مهمترین بنای تاریخی شهر در نظر گرفته می‌شود.
از بناهای تاریخی یوگسلاوی مانند کروشِوُ ماکِدونیوم و بنای یادبود معدنچیان اغلب به عنوان ساختارهای یادبود ساخته شده از دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰ در زمان جمهوری سوسیالیستی فدرال یوگسلاوی تیتو که هدف اصلی آن‌ها احترام به مبارزات مقاومت مردم در طول جنگ آزادیبخش ملی (۱۹۴۱-۱۹۴۵) بود، یاد می‌شود.
طناز السادات حسینی فر
