مرموزی‌های عجیب «تمساح ترساز» در سرزمین باستانِ مصر
فرادید نوشت: زندگی برای تمساح‌ها در مصر باستان یک سفر ماجراجویانه بود. این جانوران فلس‌دار به عنوان نمادین‌ترین شکارچیان رود نیل، محور اصلی یک فرقه عجیب و غریب بودند که آنها را می‌پرستیدند، برخی از آنها را با ناز و نعمت بزرگ میکردند و برخی را قربانی میکردند. هرچند هزاران سال طول کشید تا محققان بفهمند چگونه این خزندگان مورد تکریم در زیستگاه طبیعی‌شان به دام افتاده و قربانی میشدند.
راز این سنت مذهبی باستانی اکنون به لطف تجزیه و تحلیل تازه‌ی مومیایی یک تمساح مصری در موزه‌ای در بریتانیا، سرانجام حل شد. مجموعه‌ای از اسکن‌ها، وجود یک قلاب ماهی را کنار یک ماهی هضم‌نشده در داخل شکم این موجود نشان داد به این معنا که این تمساح از زیستگاه طبیعی‌اش صید شده و بلافاصله پس از صید کشته شده است.
نویسندگان مطالعه جدید در توصیف مومیایی این حیوان نوشتند: «مصریان باستان تمساح‌ها را به عنوان خدای «سوبک»، ارباب نیل و مرداب اولیه‌ای که معتقد بودند زمین از آن ساخته شده، تکریم میکردند. مراکز این فعالیت مذهبی اختصاص‌یافته به تمساح‌ها در سراسر مصر کشف شده و مدرک آن، تعداد زیادی مومیایی تمساح است که طول برخی از آنها به ۶ متر می‌رسد.
در حالی که به نظر می‌رسد تمساح‌های بی‌شماری قربانی شده‌اند، برخی از آنها نیز ظاهراً به عنوان «حیوانات فرقه‌ای» نازپرورده بودند و اجازه داشتند به مرگ طبیعی بمیرند. معروف‌ترین آنها سوچوس نام داشت و در مرکز فرقه در جایی به نام کروکودیلوپلیس زندگی می‌کرد.
«سوچوس که تصور می‌شود مظهر زنده سوبک بوده، یک حوض اختصاصی در مجموعه معبد در اختیار داشته و در آن از رژیم غذایی مجللی شامل نان، گوشت و شراب از سوی کاهنان تغذیه می‌شده و تزییناتی از جنس فلزات و جواهرات گرانبها داشته است. سوچوس به عنوان یک حیوان فرقه‌ای، سطوحی از مراقبت را دریافت می‌کرده که شایسته یک خدای روی زمین بوده است!»
اما چیزی که محققان را گیج کرده این است که چگونه مصریان باستان توانسته‌اند این همه تمساح غول‌پیکر را برای مراسم مذهبی‌شان تهیه کنند. بر اساس کشف یک محل تخم‌گذاری باستانی در محوطه باستان‌شناسی مدینه مادی (Medinet Madi)، برخی معتقدند این حیوانات احتمالاً در اسارت بزرگ میشدند، هرچند روشن نیست چگونه می‌توانستند از این موجودات وحشی پس از بالغ شدن نگهداری و مراقبت کنند.
منابع دیگر از جمله نوشته‌های هرودوت، مورخ یونانی نشان می‌دهد تمساح‌ها پس از فریب خوردن با صدای خوک از زیستگاه طبیعی‌شان به سمت کرانه‌های رود نیل می‌آمدند و شکار میشدند.
نویسندگان این مطالعه برای اینکه بفهمند واقعاً در لبه آب چه اتفاقی افتاده، یک تمساح مومیایی‌شده ۲.۲ متری از موزه و گالری هنری بیرمنگام را اسکن کردند. در کمال تعجب، آنها یک قلاب ماهی برنزی را در شکم حیوان یافتند که نشان میداد این حیوان در اسارت بزرگ نشده، بلکه حیوانی وحشی بوده که با هدف مومیایی شدن، شکار شده است.
محققان داخل دستگاه گوارش این مومیایی، ماهی کوچکی هم پیدا کردند که هنوز تجزیه نشده بود. این یافته نشان می‌دهد این تمساح آخرین وعده غذایی خود را مدت کوتاهی قبل از مرگ خورده است، به این معنا که احتمالاً بلافاصله پس از صید شدن، کشته و مومیایی شده است.
نویسندگان توضیح می‌دهند: «فاصله ظاهراً کوتاه بین خوردن ماهی و مرگ حیوان نشان می‌دهد این حیوان از زیستگاه طبیعی خود صید شده و لاشه آن مدت کوتاهی پس از صید، برای مومیایی کردن، پردازش شده است».
در مجموع، این یافته‌ها به این واقعیت اشاره دارند که تمساح به‌عنوان پیشکشی به خدای سوبک توسط مصریان باستان صید و مومیایی شده است.
طناز السادات حسینی فر
