چشم‌های درخشان که از زیر یخ‌ها به وجود آمدند: حفره‌ی جادویی 16000 ساله در نروژ
تک فان-چشم اژدها یک حفره طبیعی در صخره‌های سواحل شمال غربی نروژ است که شبیه چشم یک خزنده به نظر می‌رسد. یک تخته‌سنگ که در کف این حفره قرار دارد، در برابر بستر شن سفید و جلبک‌ها برجسته شده و مردمک چشم را تشکیل می‌دهد.
به گزارش تک فان، فرانسیس شانتل نیکسون، دانشیار جغرافیای طبیعی و زمین‌شناسی کواترنری، از دانشگاه علم و تکنولوژی نروژ، می‌گوید: «چشم اژدها یک پدیده طبیعی است که به احتمال زیاد در زیر یخچال بزرگ فنواسکاندی، احتمالاً در دوران عصر یخبندان، شکل گرفته است. این نوع خاص از زمین‌شکلِ یخی حوض یا گودال نامیده می‌شود.».
یخچال فنواسکاندی یخچال عظیمی بود که در آخرین حداکثر یخبندان، حدود ۲۰،۰۰۰ سال پیش، اسکاندیناوی و همچنین بخش‌هایی از شمال اروپا و شمال غربی روسیه را پوشش می‌داد. نیکسون می‌گوید، یخبندان می‌تواند انواعی از سازه‌های زمینی از جمله اشکال پلاستیکی یا پی-فورم را شکل دهد که ناشی از فرسایش سنگ بستر در زیر یخچال است.
نیکسون می‌گوید: «پی-فورم‌ها توسط آب‌های ذوب شده‌ای ایجاد می‌شوند که پر از رسوبات ساینده هستند. این رسوبات شامل سنگ‌هایی به شکل‌ها و اندازه‌های مختلف از شن نرم تا تخته‌سنگ‌های بزرگ است. جریان‌های آب ذوب شده با فشار بالا که در زیر یخ در حال حرکت‌اند، ممکن است «سنگ بستر را بترشاند و به دیواره‌ای فرورفته و نرم تبدیل کنند که ممکن است صاف، منحنی یا مدور و از چند سانتی‌متر تا چند متر عمق و پهنا داشته باشد.»
حفره‌هایی مانند چشم اژدها نوعی پی-فورم هستند که تصور می‌شود توسط جریان‌های آشفته آب ذوب‌شدهای شکل گرفته‌اند که سایش و فرسایش را در الگوهای دایره‌ای متمرکز می‌کنند. نیکسون می‌گوید: «وقتی آب ذوب‌شده در نهایت کند یا ناپدید می‌شود، رسوبات درشت از حالت تعلیق خارج شده و درون حفره به دام می‌افتند.» او اضافه می‌کند که احتمالا تخته‌سنگ نیز به همین نحو در کف چشم اژدها جای گرفته است.
نیکسون می‌گوید، چشم اژدها احتمالاً حدود ۱۶،۰۰۰ سال پیش که در اطراف این منطقه یخ‌زدایی در حال رخ دادن بود، ظاهر شده است. عقب‌نشینی یخچال فنواسکاندی سنگ بستر و حفره‌های آن متشکل از سنگ‌های نیس، نوعی از سنگ‌های دگرگونی با رگه‌های رنگی مواد معدنی، را که به ظاهر جادویی چشم اژدها افزوده‌اند، ظاهر کرد.
چشم، که تقریبا 1 متر و نیم قطر دارد، بسته به ساعت روز و جزر و مد متفاوت به نظر می‌رسد. در زمان مد، امواج بر روی صخره‌ها می‌ریزند و به صورت دوره‌ای شن را روی حفره می‌ریزند و از روی آن بر می‌دارند، به نحوی که گاهی تخته‌سنگ روی یک سنگ‌بستر لخت قرار می‌گیرد. جلبک درون چشم نیز بسته به موقعیت سال و نور به شکل متفاوتی به نظر می‌رسد.
عاطفه رضوان نیا
