تحقیقات جذاب در حوزه روغن‌های گیاهی به عنوان جایگزینی ایده‌آل برای کره
دیجیاتو نوشت: مصرف روغن‌های گیاهی باکیفیت و رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ را در افراد کاهش دهد.
درحالی‌که اتفاق‌نظر کلی بر آن بود که روغن زیتون و دیگر چربی‌های گیاهی از کره سالم‌تر هستند، دانشمندان حالا با یک تحقیق جامع تمام شک‌ها را برطرف کرده‌اند. آن‌ها با ترکیب پژوهش‌های مداخله رژیم غذایی و مطالعات گروهی نشان داده‌اند که جایگزین کردن کره با روغن گیاهی می‌تواند ریسک توسعه بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ را به‌میزان قابل‌توجهی کاهش دهد.
دانشمندان دانشگاه چالمرز سوئد، انستیتوی تغذیه انسان آلمان و چند دانشگاه دیگر نشان داده‌اند که روغن‌های گیاهی و کره چگونه روی سطح چربی خون تأثیر می‌گذارند. این به نوبه خود می‌تواند ریسک توسعه بیماری‌های قلبی-عروقی و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
کار اصلی این دانشمندان این بود که توانستند محدودیت‌های مطالعات منفرد را، که تأیید ارتباط میان چربی‌های «خوب» و سلامتی را دشوار می‌کردند، برطرف کنند. آن‌ها از علم «لیپیدومیکس» (مطالعه جامع چربی‌ها) استفاده کردند تا به پروفایل‌های چربی آزمایش‌های رژیم غذایی کنترل‌شده برسند. آن‌ها سپس یافته‌های خود را در قالب یک «نمره چندلیپید» (MLS) خلاصه کردند که می‌توان آن را برای ارزیابی نتایج انبوهی از مطالعات استفاده کرد.
نمره MLS می‌تواند جزئیات مربوط به حضور ۴۵ نوع مولکول اسید چرب را در خود منعکس کند. به بیان دیگر، پژوهشگران توانستند آثار رژیم‌های غذایی مختلف روی چربی‌های خون را در یک نمره نشان دهند. یک MLS بالا به‌معنی پروفایل چربی خون سالم است.
افرادی که پروفایل چربی ناسالم دارند، می‌توانند با جایگزین کردن کره با روغن‌های گیاهی ریسک ابتلا به دیابت را ۴۲ درصد کاهش دهند.
تأثیر روغن‌های گیاهی و حیوانی روی سلامتی
دانشمندان MLS را روی داده‌های مطالعه‌های مشاهده‌ای بزرگ به‌کار بردند. تعداد شرکت‌کنندگان این مطالعات روی هم بیش از ۱۵۰هزار نفر می‌شد. نتایج این مطالعات به‌طور یکسان حاکی از آن بودند که عدد MLS بالا ریسک توسعه بیماری‌های قلبی-متابولیک را «به‌طرز قابل‌توجه» کاهش می‌دهد.
برای مثال، در داده‌های مربوط به مطالعه سلامت پرستاران هاروارد (شامل ۱۲۱٬۷۰۱ زن)، افراد با MLS بالا به‌طور میانگین ۲۸ درصد ریسک کمتر برای توسعه دیابت نوع ۲ داشتند. در داده‌های یک مربوط به یک مطالعه در دانشگاه ردینگ (شامل ۱۱۳ بیمار به‌مدت ۱۶ هفته)، ریسک بیماری‌های قبلی-عروقی در افراد با MLS بالا ۳۲ درصد کمتر و ریسک دیابت نوع ۲ نیز ۲۶ درصد کمتر بود.
همچنین داده‌ها نشان می‌دهند که افرادی که MLS پایین دارند، می‌توانند با افزایش آن، ریسک ابتلا به دیابت را ۴۲ درصد کاهش دهند.
با در نظر گرفتن رژیم غذایی شرکت‌کنندگان، پژوهشگران دریافتند که روغن‌های گیاهی باکیفیت اثر قابل‌توجهی روی MLS شرکت‌کنندگان داشتند و آن را افزایش می‌دادند. از طرف دیگر، MLS پایین، که حاکی از سطح چربی نگران‌کننده در خون است، در گروه‌هایی که روغن‌های حیوانی (مانند کره) مصرف می‌کردند، شایع بود.
مارگارین باعث افزایش MLS می‌شود، اما کره اثری منفی روی آن دارد. همچنین در برخی از مطالعه‌ها، شرکت‌کنندگان توانسته بودند با یک رژیم غذایی مدیترانه‌ای MLS خود را افزایش دهند.
دانشمندان می‌گویند که این نتایج نشان می‌دهد که با افزایش مصرف چربی‌های گیاهی اشباع‌نشده و کاهش مصرف چربی‌های حیوانی اشباع می‌توان به نمره‌های خوب MLS رسید.
یکی دیگر از نتایج این مطالعه این بود که دانشمندان توانستند نشان دهند حذف چربی‌های اشباع، در مقایسه با دیگر تغییرات رژیم غذایی، بیشترین تأثیر را روی افزایش MLS داشت. همچنین آن‌ها دریافتند که ارتباط MLS با سن، شاخص توده بدنی (BMI)، محیط کمر و فشار خون پایین است، اما ارتباطی قوی با تری‌گلیسیریدها و کلسترول دارد.
راضیه میرزاحیدری
