چرا پرنده‌ها به جای کباب شدن روی سیم‌های برق زیر فشار می‌روند؟

عصر ایران نوشت: احتمالا شما هم دیده‌اید که دسته‌ای از پرندگان همیشه روی خطوط برق کنار هم نشسته‌اند.

اما چرا آن‌ها ظاهرا هیچ‌وقت دچار برق‌گرفتگی نمی‌شوند؟ دیدن گروهی از پرندگان کوچک یا بزرگ که روی سیم‌های مخصوص انتقال برق در فواصل طولانی نشسته‌اند، غیرعادی نیست. ظاهرا پرندگان روی این‌ سیم‌ها استراحت می کنند؛ اما چرا آن‌ها این کار را می‌کنند و چرا برق آن‌ها را نمی‌گیرد؟ پرندگان با تماس نداشتن با زمین از برق‌گرفتگی جلوگیری می‌کنند توضیح اینکه چرا پرندگان روی سیم‌ها می‌نشینند ساده است.

این سیم‌ها جایگاهی بلند و زیبا برای نشستن پرندگان ارائه می‌دهند که از آن‌جا می‌توانند بدون وجود موانع مختلف مثل شاخ و برگ درختان، به محیط اطراف خود نگاه کنند و مراقب حمله‌ی احتمالی شکارچیان باشند. پاسخ اینکه چرا پرندگان روی سیم‌های برق دچار برق گرفتگی نمی‌شوند، این است که درواقع این اتفاق می‌افتد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴، تخمین زد که سالانه بین ۰٫۹ تا ۱۱٫۶ میلیون پرنده در اثر برق‌گرفتگی در ایالات متحده می‌میرند.

هنگامی که پرندگان بزرگ‌تر مانند پرندگان شکاری روی سیم‌های برق می‌نشینند، ممکن است به‌طور تصادفی دو سیم را به طور همزمان یا یک سیم و یک منبع متصل به زمین مانند تیر یا سازه‌ی فلزی را لمس کنند. این اتفاق خطر برق گرفتگی را افزایش می‌دهد، زیرا بدن آن‌ها یک مدار الکتریکی را کامل می‌کند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ توسط آزمایشگاه ملی پزشکی قانونی خدمات ماهی و حیات وحش ایالات متحده، ۴۱۷ پرنده‌ی شکاری برق‌گرفته را مورد بررسی قرار داد و متوجه شد که نزدیک به ۸۰ درصد تلفات شامل عقاب‌های سرسفید یا عقاب‌های طلایی می‌شود.

بااین‌حال بسیاری از پرندگان روی سیم‌های برق دچار برق‌گرفتگی نمی‌شوند. پرندگان می‌توانند بدون نگرانی از خطر برق‌گرفتگی روی خطوط برق بنشینند، زیرا توانایی پرواز دارند. وقتی آن‌ها روی خط برق فرود می‌آیند، مانند زمانی که انسان با استفاده از نردبان از تیر برق بالا می‌رود نیست که یک مدار الکتریکی کامل را ایجاد کند. خود سیم برق به زمین متصل نیست. بنابراین، پرنده بخشی از یک مدار بسته نیست که برق بتواند از آن عبور کند.

دلیل دیگر امن‌بودن پرندگان روی سیم‌های برق، پرهای آن‌ها است. پرهای پرندگان به عنوان عایق طبیعی به‌کار می‌آید و از آن‌ها در برابر جریان‌های الکتریکی محافظت می‌کند. بنابراین، برخلاف انسان‌ها، پرندگان وقتی روی یک خط برق قرار می‌گیرند، کباب نمی‌شوند. ویل باب، از بخش حیات‌وحش شعبه‌ی منابع طبیعی اوهایو، به Cincinnati Enquirer توضیح می‌دهد: «پرندگان ارتباطی بین خط برق و زمین ایجاد نمی‌کنند، بنابراین مدار را به هم وصل نمی‌کنند.

اما اگر قرار بود ما در حالی که روی زمین ایستاده بودیم به سیم برق دست بزنیم، مدار را کامل می‌کردیم و اتفاقات بدی رخ می داد.» تصور کنید که تعدادی توپ را به بالای کوه هل می‌دهید. در بالا، یک مسیر طولانی وجود دارد که توپ‌ها روی آن غلت می‌خورند و جلو می‌روند.

توپ‌ها در انتهای مسیر به پایین می‌آیند و انرژی ذخیره شده‌ی خود (انرژی پتانسیل گرانشی) را به حرکت (انرژی جنبشی) تبدیل می‌کنند. حال، اگر مسیر میانبری را به پایین کوه ایجاد کنید که سریع‌تر باشد، توپ‌ها به جای اینکه مسیر طولانی‌تر را بروند تا به پایین کوه برسند، طبیعتاً آن مسیر جدید را انتخاب می‌کنند. به‌همین‌ترتیب، یک جسم متصل به زمین و رسانای الکتریکی که با سیم برق جریان‌دار تماس می‌گیرد، مسیر دیگری برای عبور جریان الکتریسیته فراهم می‌کند.

بنابراین اگر پرندگان، سیم و تیر برق را به‌طور همزمان لمس کنند، می‌توانند مسیری را به سمت زمین فراهم کنند که مدار کامل شود. یا اگر پرندگان به قدری بزرگ باشند که بتوانند دو سیم را به طور همزمان لمس کنند باز هم جریان برق در مدار کوتاه‌تر ایجاد می‌شود.

طناز السادات حسینی فر